اگر نسبت به مقوله آسیب رسانی به محیط زیست واکنش مناسب، فراجناحی، فراقوه ای و قدرتمند نشان می دادیم امروز وضع محیط زیست ما این گونه نبود.
محمد مجابی معاون حقوقی سازمان حفاظت محیط زیست در سومین همایش ملی «حقوق و محیط زیست» که یکشنبه شانزدهم اسفند ماه در محل سالن همایش های سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد، گفت: پرداختن به سیاست های کلی محیط زیست در 15 ماده توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شده و برای اجرایی شدن آن باید اقداماتی صورت گیرد.
وی با بیان اینکه بحث جرم انگاری در حوزه محیط زیست مورد توجه رهبری بوده و آن را ابلاغ کرده اند، تصریح کرد: در حوزه فقه اسلامی بحث های مربوط به جرم را به ویژه در بحث عمد دنبال می کنیم، اما در حوزه محیط زیست این امر هنوز جدی گرفته نشده و ما باید بتوانیم در این زمینه فعالیت بیشتری را صورت دهیم.
محمدجواد حشمتی مهذب، معاون قضایی دادستان کل کشور نیز در این همایش گفت: زمانی که درباره محیط زیست گفت و گو می کنیم بسیاری به مسائلی فکر می کنند که در مکان و کره دیگری واقع می شود و این موضوع برای آنها مانوس نیست؛ در حالی که محیط زیست به محیط زندگی ما برمی گردد.
وی افزود: ما در قانون اساسی به عنوان قانون مادر در اصل 50 تکلیف خود را در این بحث خیلی روشن و شفاف کرده ایم. در این ماده حقوق نسل های بعد وظیفه ای عمومی تلقی و فعالیت های اقتصادی که مخرب باشند ممنوع اعلام شده اند. همچنین قانون شکار و صید و نحوه جلوگیری از آلودگی آب و هوا به محیط زیست ارجاع داده و در اصل 67 قانون اساسی نیز قاضی می تواند در زمان هایی که ماده قانونی ندارد به فتاوی معتبر رجوع کند.
حشمتی ادامه داد: نظر محیط زیست و دستگاه و ادارات تابعه باید به نظر کارشناسی و قطعی و لازم الاجرا تبدیل شود. همچنین ما نباید اجازه دهیم وظایف سازمان محیط زیست به چانه زنی تقلیل پیدا کند زیرا این رویه، وضع ما در این عرصه را به چنین وضعیتی کشانده و ما را به تروریسم محیط زیستی دچار کرده است.
علی نجفی توانا رئیس کانون وکلا نیز در ادامه این نشست با بیان اینکه فاصله میان متخصصین و مسئولان بسیار زیاد است، گفت مسئولان در همایش ها باید در مقام شنوایی باشند زیرا آنها سیاست های کلی را تدوین می کنند. اما ما شاهدیم که آنها پس از ارائه سخنان خود از سالن خارج شده و به گفته های متخصصان گوش نمی دهند.
وی با بیان اینکه آنچه مملکت را به اینجا رسانده ذهنیت گرایی و عدم توجه به واقعیت ها است، افزود: کسانی که با کانون های زر و زور ارتباط دارند به محیط زیست آسیب می زنند. تا زمانی که جناح ها به دفاع بی قید و شرط از هم هستند کسانی که محیط زیست را به این وضع رسانده اند پشتوانه قوی دارند.
نجفی توانا اضافه کرد: ما به اندازه کافی قانون داریم اما قدرت اجرا نداریم از این رو برآیند این جلسات و همایش ها باید در حکم خوراک برای دستگاه های تقیینی و اجرایی باشد به شرط آنکه مسئولان بنشینند و بشنوند.
وی با اشاره به رتبه بالای ایران در نظم گریزی، قانون گریزی و زمین خواری اظهار کرد: قوانین و برنامه های ما بدون مطالعه و آسیب شناسی و صرفا با داده های گذشته صورت گرفته است. امروز ما در شرایطی هستیم که فراتر از سنت و مدرن و پسامدرن، واقعیت ها با گذشته ارتباطی ندارد؛ بنابراین اولین کار ما باید آسیب شناسی و یافتن چرایی عدم تعادل محیط زیست در کشور است.
رئیس کانون وکلا افزود: ما باید از بحث های کلی خارج شویم و در زمین عمل حرکت کنیم. یکی از معضل عمده ما بیکاری است و تا این مشکل و به این ترتیب مسائل معیشتی حل نشود مشکل محیط زیست پابرجا باقی می ماند.
وی قاطعیت در اجرا را دیگر راهکار بهبود محیط زیست در ایران دانست و گفت: ما 30 سال است که درباره رانت سخن می گوییم اما در این زمینه عملکرد خوبی نداشته ایم از این رو باید تمام اسناد که از 30 سال گذشته بر اساس نقشه های هوایی داشتیم را با وضع کنونی مقایسه و در نتیجه موارد زمین خواری را سندها ابطال شود.
نجفی توانا ادامه داد: در مجلس بحث بر زمین خواری و دریاخواری برخی نمایندگان است،از این رو باید کسانی که دارای پرونده های سیاه در این زمینه هستند از مجلس خارج شوند زیرا مشکلات امروز ما در دست هیچ کشوری نیست و ما باید که مسئولیت خشکی تالاب ها و شکار حیات وحش را دارند برخورد کنیم.
وی در همین رابطه به دو روش کنش و واکنشی اشاره و اضافه کرد: همیشه متخلفان امیدوار به مفرهای غیرقانونی هستند از این رو باید جلوی دستگاه ها و کارخانه جات آلاینده گرفته شود. همچنین نظارت فراقوه ای در این بخش باید مورد توجه جدی قرار گیرد زیرا تنها با این رویه موفق به رفع معضلات این عرصه خواهیم بود.
رئیس کانون وکلا در بخش واکنشی رودبایستی دستگاه ها و جناحی عمل کردن را آفت محیط زیست عنوان و خاطرنشان کرد: وقتی جناحی عمل کنیم تمام هم و غم خود را مصروف دفاع از دیگران می کنیم و به عملکرد آن ها کم ترین توجه را نشان می دهیم. این در حالی است که اگر ما نسبت به مقوله آسیب رسانی به محیط زیست واکنش مناسب و قدرتمند نشان می دادیم امروز این مسائل را نداشتیم.