تهران از نگاه شهردار میلان؛ شهری پویا و در حرکت

تصویر تهران در نگاه یک گردشگر خارجی که برای نخستین بار به این شهر آمده همیشه جذاب است.

به اذعان بسیاری از این گردشگران که با آن ها صحبت کرده ام تصورات ذهنی این افراد پس از دیدن تهران دچار تغییرات عمده شده است. آن ها شهری عقب افتاده با مشکلات بسیار را متصور بوده اند، اما شهری پیشرفته، تمیز و زیبا دیده اند. حالا اگر این گردشگر خود شهردار یکی از شهرهای پیشرفته و مدرن اروپایی باشد به طور حتم می توان جزئیات بیشتری را در نظر گرفت.

جولیانو پیزاپیا، شهردار میلان هفته گذشته در سفری سه روزه به ایران، مهمان شهرداری تهران بود. در طول اقامت وی در پایتخت توافقنامه همکاری بین تهران و میلان برای توسعه همکاری های شهری، محیط زیستی، فرهنگی و غیره امضا شد. وی بازدیدهایی از ستاد مدیریت بحران و مراکز مربوط به سازمان حمل ونقل و ترافیک شهرداری تهران نیز داشت. از نگاه شهردار میلان، تهران شهری پویا و سرزنده است. وی نیز همانند همه خارجی هایی که برای نخستین بار از تهران بازدید کرده اند، گفت که انتظار نداشته تهران چنین شرایط مناسبی داشته باشد.

بعد از بازدیدهای وی از این مراکز فرصتی کوتاه فراهم شد تا گفت و گویی درباره تهران و راه های توسعه همکاری بین تهران و میلان، به عنوان دومین شهر بزرگ ایتالیا داشته باشم.

• شما به دعوت شهردار تهران و با هدف امضای توافقنامه بین شهر خود و تهران به ایران سفر کرده اید. سابقه ای از روابط تهران و میلان در اختیار دارید؟

بله، روابط بین میلان و تهران به خصوص حتی زمانی که تفاهمنامه هسته ای اخیر نیز به مرحله نهایی نرسیده بود وجود داشته است. ایران در اکسپوی میلان به صورت فعال و شاخص حضور داشته و دارد. همچنین در عرصه همکاری های دانشگاهی میان دوطرف همواره ارتباطات وجود داشته به خصوص بین دانشگاه پلی تکنیک میلان و دانشگاه های ایرانی. همانطور که می دانید پیش از آغاز اکسپوی میلان یک نمایشگاه فرهنگی و هنری نیز در میلان برگزار شد که کشور ایران در آن حضور داشت و موزه جدیدی نیز به همین مناسبت افتتاح شد. همچنین ظرفیت های بالایی وجود دارند که مورد بهره برداری قرار گرفته یا در آینده مورد توجه بیشتر قرار خواهند گرفت.

اما درباره این سفر باید عرض کنم، به طور حتم دعوتی که از سوی شهردار تهران برای انجام این سفر صورت گرفت نقطه عطفی در روابط تهران و میلان بود. در این سفر ما موفق شدیم گروه شاخصی از کارشناسان مدیریت شهری میلان را همراه داشته باشیم. نمایندگان این شرکت ها و کارشناسان جزو متخصصان رشته های خود هستند که یا ارتباط مستقیم کاری با ما دارند یا اینکه به عنوان شرکت های تابعه شهرداری میلان فعالیت می کنند. حوزه های کاری آنها هم حمل ونقل عمومی، محیط زیست، بهره برداری از فرودگاه ها و غیره است. همچنین در زمینه مدیریت و تفکیک پسماند شرکت های شاخصی ما را همراهی می کنند.

• یعنی در این سفر فقط به مسائل شهری پرداخته شد؟

البته نکته حائز اهمیت تبادل فرهنگی و ایجاد شناخت متقابل میان ملل و به ویژه شهرهای بزرگ جهان است. تهران و میلان از این ظرفیت بالای فرهنگی برخوردار هستند و می توانند این ارتباط را شکل ببخشند. به عنوان نمونه یکی از کارهایی که قرار است با عنایت به امضای تفاهمنامه بین دو طرف برگزار شود، برپایی هفته های فرهنگی شهرهای تهران و میلان در ایتالیا و ایران است. همچنین در سال جاری سه سالانه معماری و طراحی را داریم که برگزار خواهد شد.

در تفاهمنامه ای که با شهردار تهران امضا کردید 2 نکته همکاری های زیست محیطی و مسئله تفکیک پسماند مورد تأکید قرار گرفته است. دقیقا در این زمینه ها قرار است چه اتفاقی بیفتد؟

باید خدمتتان بگویم که در این زمینه شرکت های تابعه شهرداری میلان ما را همراهی می کنند. یکی از این شرکت ها «A2A» است. تهران شهر تمیزی است، اما آلودگی هوا مشکل بزرگ این شهر است. البته میلان هم با چنین مشکلی روبه رو بود که آن را از سر گذرانده است. در زمینه تفکیک پسماند شهری هم میلان قدم های بزرگی را برداشته است و هم اکنون 60درصد زباله میلان از مبدا تفکیک می شوند.

البته قدم های مهمی هم برای محیط زیست تهران برداشته شده است. یکی از این موارد که به نظرم نمود بیشتری داشت مناطقی است که به صورت پیاده راه درست شده اند. مورد دیگری که در تهران توجهم را به خود جلب کرد و در حال پیشرفت است مربوط به مدیریت نوع استفاده از خودرو است. محدودتر کردن استفاده از خودروهای شخصی، افزایش، تجهیز و تسهیل امکانات حمل ونقل عمومی و ترغیب شهروندان به استفاده از این شبکه بسیار می تواند کارساز و مؤثر باشد.

همچنین در زمینه کاهش آلودگی هوا بهبود کیفیت خودروها می تواند بسیار کارساز باشد. البته باید فرهنگ سازی هم صورت بگیرد چراکه نمی توان مردم را نسبت به پذیرش فرهنگی در مورد رفتار شهروندی، استفاده از حمل ونقل عمومی و کاهش استفاده از خودروهای شخصی مجبور کرد. این مدیریت خاص خود را نیاز دارد که البته می بینم در تهران این امر مورد توجه واقع شده و کارهایی صورت گرفته است. به طور حتم در زمینه استفاده از خودروهای عمومی نیز می توانیم همکاری های لازم را با تهران داشته باشیم. در زمینه ارتقای سطح استفاده از حمل ونقل درون شهری می توانیم به صورت کارسازی برنامه ریزی کنیم. با توجه به اراده و آمادگی دو طرف راه نیز هموار است تا بتوانیم در محیط های بهتری زندگی کنیم.

• وضعیت حمل ونقل عمومی در شهر میلان به چه شکل است؟

حمل و نقل عمومی در میلان اولویت اول است. همچنین با اقداماتی که برای ترغیب شهروندان انجام داده ایم، در سال جاری میزان خرید خودروی شخصی در این شهر 39هزار دستگاه کمتر شده است که اگرچه رقم بالایی نیست اما نشان می دهد مردم متوجه موضوع و آسیب های استفاده از خودروهای شخصی شده اند.

در زمینه بهبود شبکه حمل ونقل عمومی هم میلان جوایز متعددی ازجمله OCSE را کسب کرده است. درباره حمل ونقل پایدار با احترام به محیط زیست اقدامات دیگری هم صورت گرفته است. یکی از این کارها ترغیب شهروندان به استفاده بیشتر از دوچرخه بوده است که موفقیت لازم را کسب کرده است. نکته دیگر اینکه مردم تشویق می شوند تا به نظام اشتراک دوچرخه و خودرو بپیوندند. یعنی چند خانواده از یک خودرو استفاده می کنند یا دوچرخه ها را در ایستگاه های مختلف قرار داده ایم تا شهروندان استفاده کنند. در تهران هم دیدم که سیستم اشتراک دوچرخه در حال شکل گیری است و در برخی از محله ها راه اندازی شده است. البته در میلان هر 100متر یک ایستگاه دوچرخه راه اندازی شده است.

• جمع آوری پسماند شهر میلان به چه شکل انجام می شود؟

در مورد پسماند تفکیک شده از مبدا هم باید عرض کنم که میلان در این حوزه رتبه نخست را در اروپا دارد. برای اینکه شهروندان را به تفکیک زباله از مبدا نیز ترغیب کنیم جوایزی را درنظر گرفته ایم. میلان 9منطقه شهری دارد و ما برای این مناطق مسابقاتی را درنظر گرفتیم تا ببینیم که کدام منطقه بیشترین میزان تفکیک را خواهد داشت. همین امر شهروندان را علاقه مند به این موضوع کرد و جوایزی را هم به این امر اختصاص دادیم. البته در کنار تشویق و ترغیب باید جریمه هایی را هم برای شهروندانی درنظر گرفت که چنین مسائلی را جدی نگرفته و رعایت نمی کنند. خیلی مهم است که بتوان با شهروندان ارتباط برقرار کرد و بتوان مردم را در اجرای یک حرکت جمعی همراه کرد. اگر در مسائل شهری هم بتوانید شهروندان را با خود همراه کنید موفقیت به دست خواهد آمد. به طور حتم جمع آوری پسماندهای شهری در ابتدا کمی دشوار به نظر می آید اما زمانی که شهروندان تأثیرات مثبت آن را در ارتقای کیفیت زندگی و بهتر شدن وضعیت شهرشان ببینند با آن همراه می شوند.

با توجه به نکاتی که گفتید نکات اشتراک زیادی بین تهران و میلان وجود دارد. بحث تفکیک زباله از مبدا در تهران هم مورد توجه است اما یکی از نکات مهم در تهران مربوط به آلودگی هواست. یکی از راه های کم کردن از آلودگی هوا اجرای طرح کاهش (LEZ) است. میلان هم با اجرای این طرح موفقیت های زیادی کسب کرده. درباره اجرای محدودیت های ترافیکی در میلان توضیح دهید.

بله، در محدوده مرکزی میلان ما منطقه A را داریم که تردد خودروها به دقت نظارت می شود. با اجرای طرح کاهش در این محدوده 30درصد انتشار سرب کاهش پیدا کرد. همچنین در تولید ذرات معلق کمتر از 10میکرون نیز 50درصد کاهش را شاهد بودیم. در گام بعد به مرور مناطقی که تحت پوشش این نظام کنترل کننده آلودگی هوا بود، افزایش پیدا کرد. همزمان با این اقدام، نظام اشتراک خودرو و دوچرخه را توسعه دادیم. نکته مهم دیگری را درنظر بگیرید که میلان از تهران بسیار کوچک تر است. همچنین یکشنبه های هر دو هفته یک بار را روز بدون خودرو نامگذاری کردیم. در کنار همه این موارد ابتکارهایی را هم داشتیم. مثلا در روز یکشنبه بدون خودرو شهروندان از جوایزی چون تماشای رایگان مسابقات ورزشی یا بلیت با تخفیف سینما، تئاتر و غیره را عملی کردیم که همه این موارد ترغیب کننده هستند. البته در آغاز کار شهروندان بسیاری اعتراض می کردند. اما وقتی که مردم نتایج اجرای طرح ازجمله تمیزی هوا، ارتقای کیفیت محیط زیست، تخفیف در استفاده از فعالیت های فرهنگی مانند تئاتر و سینما، پیاده روی امن و موارد اینچنینی را در زندگی خود مشاهده کردند، استقبال کردند. روش کاری که استفاده شد به این صورت بود که اول طرح ترافیکی را اجرا کردیم بعد ترغیب شهروندان و در اختیار قراردادن امکانات به مردم بود که در نتیجه جذب افکار عمومی نسبت به ابتکار عمل شهرداری میلان را به دنبال داشت.

• پیاده راه هایی هم در تهران ایجاد شده اند.

بله، باعث خرسندی من شد که دیدم شهردار تهران، آقای قالیباف هم اقداماتی را در این راستا انجام داده اند تا فضای لازم برای شهروندان به وجود بیاید. به عنوان مثال دیدم که پیاده راه هایی برای شهروندان ایجاد شده است که گام بزرگی است و می تواند فضای دلنشینی را برای مردم ایجاد کند. اما این نکته را نباید از یاد برد که باید موزائیکی را درنظر گرفت که این کار به صورت زنجیره ای اجرا شود تا فضای مناسب شهری به وجود آید. در منطقه بازار دیدم که ایجاد فضای پیاده راه چقدر مفید بود و شخصیت و متانت آن منطقه را بالا برده است. در مورد کار دیگری که برای کاهش آلودگی هوا در شهر میلان موفق به اجرای آن شدیم توضیح دهم. ما بچه های مدرسه ای را ترغیب کردیم با هم به مدرسه بروند و برگردند. این کار چند مزیت دارد. اول اینکه بچه ها وقتی به صورت گروهی حرکت می کنند لحظات شادتری را تجربه می کنند چون با هم ارتباط دارند. این مسئله به آنها کارگروهی را آموزش می دهد. اما غیراز این موارد، سفر گروهی بچه ها موجب می شود که خودروی کمتری در شهر تردد کند و آلودگی هوا هم کمتر می شود. البته این موضوع را با مسئولان مدارس و والدین بچه ها هماهنگ کردیم. در ابتدا هم مقاومت هایی وجود داشت اما اجرای طرح نتیجه خوبی داشت.

• نظر شما درباره به کارگیری مدیریت یکپارچه برای اداره شهرها چیست؟ آیا شما در شهر میلان مسئول همه امور هستید؟

باید نکته ای را بگویم که حتما لحاظ شود. در دیدار با مدیران شهر تهران دیدم که همه مدیران شهرداری تهران افرادی شاخص و متخصص در کار خود هستند. در مدت حضور خود در تهران با مسئولان سازمان مدیریت بحران و سازمان حمل ونقل و ترافیک تهران دیدار داشتم و این امر را از نزدیک دیدم. البته واقعیت های شهر تهران و میلان را نمی توان با هم مقایسه کرد چراکه این دو هر کدام هویت خاص خود را دارند و با توجه به این مسئله باید مدیریت مورد نیاز تعریف شود. البته می بینیم که در تهران کارهای بسیاری انجام شده و هر دو طرف توشه تجربیات زیادی را در اختیار دارند که می توانند با هم به اشتراک بگذراند. با تبادل این تجربیات است که می توان با عنایت به فرهنگ و تجربیات کارهای بزرگی را در شهرهای خود انجام دهند.

• تهران، شهری روزآمد برای تمام شهروندان

تهران خیلی بیشتر از آنچه فکرش را می کردم شهری پویا، باز و به سوی جهان در حرکت است. با وجود مواردی که در غرب درباره تهران گفته می شود و آن را شهری در خود فرورفته و در انزوا تعریف می کنند مشاهده کردم که به هیچ وجه اینطور نیست. تهران شهری روزآمد است که امکانات مناسبی را برای شهروندان از هر گروه سنی فراهم کرده است. مردم هم به راحتی در شهر تردد دارند. درباره مسائل فرهنگی و نکات دیگر به بحث می نشینند که همه این موارد از ویژگی های شهرهای بزرگ و زنده جهان است.