در مراسم «روز جهانی زبان مادری» در دانشگاه کردستان، بر آموزش زبان مادری تاکید و گفته شد حمایت از زبان مادری، تجزیه طلبی نیست.
روز 21 فوریه از طرف یونسکو به عنوان روز جهانی زبان مادری نامگذاری شده است. نامگذاری این روز در کنفرانس عمومی یونسکو در سال 1999 به منظور کمک به تنوع زبانی و فرهنگی انجام شده است.
علت نامگذاری روز جهانی زبان مادری از زمانی آغاز شد که در سال 1952 دانشجویان دانشگاه های مختلف شهر داکا پایتخت امروزی کشور بنگلادش که در آن زمان پاکستان شرقی نامیده می شد و هنوز مستقل نشده بود، برای ملی کردن زبان بنگالی به عنوان دومین زبان پاکستان (در کنار زبان اردو) تظاهرات مسالمت آمیزی در این شهر به راه انداختند.
به دنبال این حرکت دانشجویان، پلیس به آن ها تیراندازی کرد و عده ای از آن ها را کشت. پس از استقلال بنگلادش از پاکستان و به درخواست این کشور، برای نخستین بار سازمان یونسکو در 17 نوامبر سال 1999 روز 21 نوامبر (برابر با دوم اسفند) را روز جهانی زبان مادری نامید. از سال 2000 این روز در بیشتر کشورها گرامی داشته می شود و برنامه هایی در ارتباط با آن برگزار می شود.
به همین مناسبت به همت کانون های فرهنگی هنری دانشگاه کردستان مراسمی با حضور جمع زیادی از دانشجویان و استادان در این دانشگاه برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، در آغاز این مراسم، پویا زمانی، دبیر کانون موسیقی دانشگاه کردستان با انتقاد از حضور نداشتن مسئولان دانشگاه علی رغم دعوت این کانون، اظهار کرد: این مراسم به منظور گرامی داشت روز جهانی زبان مادری و برای نخستین بار در دانشگاه کردستان برگزار می شود.
او اهمیت دادن به زبان مادری را موجب پیشرفت و توسعه جامعه دانست و افزود: زبان مجموعه ای از نشانه ها و قراردادهاست که امکان برقراری ارتباط را فراهم می کند و از میان رفتن زبان موجب از بین رفتن ملت صاحب آن زبان می شود.
در ادامه این مراسم رحیم لقمانی از شاعران استان در رابطه با اهمیت زبان مادری اظهار کرد: هر ملتی با زبان خاص خود شناخته می شود، بنابراین حفظ زبان موجب حفظ یک ملت خواهد شد. او به کار بردن زبان مادری در مراودات روزمره، فکر کردن و خواندن و نوشتن با زبان مادری، همچنین نوشتار و قواعد زبان مادری را موجب حفظ آن دانست.
لقمانی از مدرسان زبان کُردی در استان خواست تا آموزش کُردی لاتین را از حوزه آموزشی خود حذف کنند و به جای آن موارد ضروری تر را به مخاطبان خود آموزش دهند. او در ادامه چندشاخه بودن زبان کُردی را نشانه غنای این زبان دانست و افزود: چندزبانی علاوه بر این که خدشه ای در فراگیری و حفظ زبان وارد نمی کند بلکه غنای بیشتر آن زبان را اثبات می کند.
این شاعر از تدریس نشدن زبان مادری در مقاطع ابتدایی انتقاد و خاطرنشان کرد: حفظ و ماندگاری هر ملتی صرفا از طریق حفظ لباس و میراث مادی آن ممکن نخواهد بود بلکه فکر کردن، کردار و اندیشه با زبان مادری موجبات ماندگاری آن را فراهم می کند.
در ادامه این مراسم مسعود بیننده از استادان زبان کردی در کردستان اظهار کرد: گنجاندن زبان مادری در سیستم آموزشی به ویژه در مقاطع ابتدایی موجب انعطاف پذیری زبانی در برابر هرگونه آسیب برای آن زبان است.
این دکترای جامعه شناسی خاطرنشان کرد: خواندن و تحصیل با زبان مادری از مقطع ابتدایی موجب پیشرفت علمی بیشتر و فراگیری سایر زبان ها خواهد بود. تا زمانی که زبان مادری در چارچوب برنامه کلاسی مدارس گنجانده نشود، آن زبان توسعه نمی یابد و امکان فراموشی و از میان رفتن آن، نسل به نسل بیش تر می شود.
او با اشاره به این که تحصیل با زبان مادری موجب ایجاد اعتماد به نفس در افراد می شود، یادآور شد: شهروندی که با زبان مادری تحصیل کرده باشد، شهروندی چالاک، مسئولیت پذیر و آگاه خواهد بود. مسئولان باید به اهمیت این موضوع پی ببرند و برای حفظ زبان های مادری متنوع تلاش کنند.
بیننده صرف تلاش حاکمیت در این زمینه را ناکافی دانست و گفت: سیستم آموزشی، خانواده و رسانه نیز تأثیر بسیار زیادی بر حفظ زبان و آگاه سازی سایر اقشار نسبت به اهمیت آن دارند و مشکل زبان مادری و به ویژه مشکلاتی که امروزه زبان کُردی را درگیر کرده است، جز از طریق هماهنگی این بخش ها حل نمی شود.
در پایان این مراسم اسعد اردلان نویسنده و پژوهشگر کردستانی با اشاره به این که حمایت از زبان مادری، تجزیه طلبی تلقی نمی شود، تصریح کرد: ربط دادن حمایت از زبان مادری به تجزیه طلبی خبط بزرگی است که نشان از ناآشنایی نسبت به آینده زبان و جایگاه آن در قدرت فرهنگی و هم نسبت به منافع و امنیت ملی دارد و تجارب فراوانی در جهان وجود دارد که اثبات می کند نظریه آن ها صادق نیست.
او افزود: آموزش زبان مادری بیش از آن که مقوله ای وارداتی باشد یک نیاز ملی است و بیشتر مسأله کشورهای غیرغربی است و هیچ کشوری را در غرب نمی توان یافت که به اندازه کشورهای غیرغربی از تکثر فرهنگی برخوردار باشد. در هندوستان 1650 زبان مادری وجود دارد و در بسیاری کشورهای دیگر تعدد زبان ها و گویش ها از 10 تا 100 زبان فراتر رفته است که اگر تنوع زبانی امنیت را به خطر می انداخت باید به تعداد 5700 زبان مادری کنونی در جهان، کشور می داشتیم.
او با اشاره به شفافیت قانون اساسی درباره تدریس زبان مادری در مدرسه ها خاطرنشان کرد: هیچ قانونی به اندازه قانون اساسی اعتبار ندارد و اهمیت این مسأله از نظر حقوقی کاملا مشخص است. تنها وظیفه دولت در این زمینه تدوین آئین نامه اجرایی و آغاز به تدارک امکانات برای آموزش زبان مادری در مدرسه ها است.
