بخشنامه برای لحظه آخر

بیشتر ما تجربه سفر با تورهای لحظه آخر را داریم اما برگزاری این تورها موافقان و مخالفانی دارد که برخی خواستار لغو و برخی موافق با ادامه روند آن هستند.

خرید بلیت ارزان و هزینه اندک برای سفری که سایرین بسیار بیشتر پرداخته اند برای برخی به تنهایی یک جاذبه و موضوعی برای ماه ها و سال ها مباهات و افتخار است و گاه حتی به یک رویه در زندگی برخی افراد تبدیل می شود؛ تورهای لحظه آخری این امکان را به چنین افرادی می دهد تا بتوانند با کمترین هزینه سفر کنند؛ اغلب این افراد برای انتخاب مقصد و سفر به سایت Last second سر می زدند و با جستجو از این سایت تورهای مورد نظرشان را برمی گزیدند؛ رویه ای که به نظر می رسد با بخشنامه جدید سازمان میراث فرهنگی این روزها چندان در دسترس نباشد. 

در این بخشنامه که از سوی رجبعلی خسروآبادی رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران منتشر شده آمده است: «طبق اخبار و گزارش‌های واصله و بررسی‌های معموله‌، برخی از دفاتر و شرکت‌های خدمات مسافرتی و گردشگری با اطلاع‌رسانی از طریق وب سایت lastsecond.ir (تورهای لحظه آخری) اقدام به فروش خدمات تور با قیمت‌های غیر منطقی می‌کنند که این نحوه فروش موجبات اختلال در تنظیم بازار و ترغیب جامعه مسافر به استفاده از این روش و زمینه ساز رقابت‌های کاذب و ناسالم شده و فعالیت حرفه‌ای دفاتر خدمات مسافرتی را با مخاطره مواجه می‌کند. این اداره کل به منظور حمایت از فعالیت سالم و حرفه‌ای دفاتر و شرکت‌های خدمات مسافرتی و گسترش صنعت گردشگری و اجتناب از روند رقابت‌های ناسالم،‌ استفاده از روش فوق را «ممنوع» اعلام می‌کند.» اما آیا این رویه که از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تهران در پیش گرفته شده قانونی است؟ و چه تاثیری در جامعه مخاطب این تورها خواهد داشت؟

مهرداد سیجانی، عضو کمیسیون فضای مجازی نظام صنفی رایانه ای تهران در گفت و گو با «دنیای سفر» اظهار کرد: چنانچه یک سایت مجوزهای لازم را برای فعالیت کسب کرده باشد نمی توان با آن برخورد و یا آن را بنا به اظهارنظرهای شخصی فیلتر کرد.

وی با بیان این مطلب که هر سازمان برنامه های خود را برای پیشبرد فعالیت هایش دارد، تصریح کرد: ادارات و سازمان ها تلاش می کنند از ظرفیت های قانونی خود استفاده کنند اما نمی توان فراتر از قانون در این موضوعات رفتار کرد.

علیزاده مدیر آژانس مسافرتی راه سفر از جمله افراد موافق رویه در پیش گرفته شده با سایت لحظه آخر است، این مدیر آژانس به «دنیای سفر» گفت: مشکل سازمان میراث فرهنگی با سایت لحظه آخر به این امر بر می گشت که «لحظه آخر» بازار را به هم می ریخت.

وی افزود: طبق قانون آژانس ها موظفند با مسافران خود قرارداد مکتوب داشته باشند اما کسانی که در لحظه آخر ثبت نام می کنند مشمول این قانون نمی شوند و چنانچه آژانس به تعهدات خود عمل نکند آنها نمی توانند به مراجع ذیربط شکایت کنند یا انتظار داشته باشند که شکایت شان مورد پیگیری قرار گیرد. 

این فعال عرصه گردشگری انحصاری شدن سایت «لحظه آخر» را از دیگر معایب آن دانست و ادامه داد: در این سایت تنها برخی آژانس ها حضور داشتند و بسیاری از آنها توری که عرضه می کردند نیز تحت لوای لحظه آخر بود در حالی که تاریخ اجرای آن به زمانی طولانی مدت تر در آینده باز می گشت. 

وی با بیان این مطلب که تدوین دستورالعمل گردشگری الکترونیک کمک زیادی به شفافیت فضای گردشگری خواهد کرد ادامه داد: با این دستورالعمل هر گونه اطلاعات گردشگری باید با مجوزهای لازم گذاشته شود و فضای آشفته ای که در این حوزه وجود دارد ساماندهی می شود.

عماد هنرپرور از گردشگرانی که تجربه تورهای لحظه آخر را دارد در گفت و گو با «دنیای سفر» اظهار کرد: در همه جای دنیا تورهای لحظه آخر وجود دارد و زمانی که یک رفتار یا شیوه از سفر به صورت جهانی وجود دارد می توان گفت که رویه پذیرفته شده ای است.

وی ایجاد رقابت سالم را از مزایای تورهای لحظه آخری دانست و اضافه کرد: ممکن است مسافری که در لحظه آخر ثبت نام می کند با برخی بی برنامه گی ها در سفرش مواجه شود اما این امر کلیت سفر او را با اشکال مواجه نمی کند و من تاکنون تجربه بدی در تورهای لحظه آخری نداشتم.

افضلی کارشناس ارشد بازاریابی توریسم نیز به «دنیای سفر» درباره تورهای لحظه آخری گفت: در همه جای دنیا چنین تورهایی وجود دارد و می توان گفت این امر یک رویه در گردشگری است.

وی درباره معایب این شیوه از سفر برای شرکت کنندگانش گفت: زمانی که جمع گسترده ای منتظر تورهای لحظه آخری باشند این امر ممکن است بازار سفر را به هم بریزد یا قیمت ها شکسته شود و آژانس، خطوط هواپیمایی یا هتل متضرر شوند، مورد دیگر این است که مسافران لحظه آخر عموما از مزایایی نظیر بیمه و برخی خدمات بهره مند نمی شوند که این امر گاه آنها را با معضلات جدی مواجه می کند اما با وجود این معایب نمی توان این شیوه را از چرخه گردشگری حذف کرد.

آنچه از گفته های این کارشناسان عرصه گردشگری بر می آید نشان می دهد تورهای لحظه آخری ضرورتی در عرصه گردشگری آنهم به ویژه برای کسانی است که از خیر خدمات می گذرند و می خواهند سفری ارزان را تجربه کنند. زمانی که معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی در برابر پرسش خبرنگاران برای گرانی سفرها تنها از شهروندان می خواهد سفر نروند، طبیعی است که آنها تورهای لحظه آخری و آژانس هایی را انتخاب کنند که با حداقل ها بتواند تعطیلات شان را پر کنند. از این رو شاید بیش از انتشار و پخش بخشنامه برای محدود کردن سایت هایی نظیر «last second» باید به دنبال راهکاری برای مدیریت نظام مند گردشگری برآمد تا همه امکان سفر را با هزینه هایی به فراخور درآمد خود بیابند.