29 مارس 2024 - 17:12
از سوی دوستداران میراث فرهنگی انجام گرفت

نامه به معاون رئیس جمهور برای نجات خانه مشروطه گرگان

7 فوریه 2016 - 17:10 dsfr.ir/yq2p8

خانه مشروطه گرگان

همزمان با انتشار خبر «ثبت ملی خانه مشروطه گرگان»، دوستداران میراث فرهنگی در نامه ای به مسعود سلطانی فر از او برای نجات این خانه درخواست کمک کرده اند.

به گزارش دنیای سفر، مجموعه حاج قاسم استرابادی (خانه مشروطه) در بافت قدیم گرگان، بنایی مسکونی و در محله «دربنوی» بافت قدیم قرار گرفته، در دوره مشروطه برخی از جلسات انجمن مشروطه استراباد در این خانه برگزار شد، حتی در دهه 30 مکان تاسیس مدرسه ملی جعفری بوده و شاهد یکی از ارزشمندترین رویدادهای مذهبی کشور (مراسم مذهبی پامنبری در شب عاشورا) در 150 سال گذشته بوده و در حال حاضر بدون کاربری است.

در این نامه که به امضای 46 سازمان مردم نهاد و 565 دوستدار و فعال میراث فرهنگی ایران رسیده آمده است:

«در دوره ای که انسان ها در اقصی نقاط جهان در پی حفظ تاریخ و پیشینه فرهنگی خویش اند، در گرگان زمین بنایی ارزشمند که برگی مهم از تاریخ معاصر این شهر را رقم زده است در حال نابودی است.

خانه «مشروطه گرگان» که روزگاری بام سرخ رنگش همچون نگینی در این شهر می درخشید و مأمنی بود برای مشروطه خواهان استرآباد این روزها تا مرز ویرانی پیش رفته است؛ خانه ای به جامانده از دوره قاجاریه با ویژگی های منحصر به فرد تاریخی و معماری.

همان خانه ای که انجمن مشروطه خواهی و ضداستبدادطلبی در آن علیه محمدعلی شاه قاجار شکل گرفت. مجموعه ای مسکونی تاریخی که محل تشکیل جلسات سران مشروطه خواه استرآباد (انجمن مشروطه خواهان) و همچنین محل زندگی یکی از سران تأثیرگذار مشروطه در منطقه بود. خانه ای که استقرارش در یکی از مهم ترین ورودی های بافت تاریخی گرگان چهل ویکمین اثر ثبت ملی و همجواری آن با اماکن تاریخی ارزشمند و منحصر به فرد از دوره صفویه، زندیه و قاجاریه، سیمایی بی بدیل به این بافت تاریخی بخشیده است.

علاوه بر ویژگی های تاریخی این بنا، معماری ارزشمند آن نیز بر هیچ کس پوشیده نیست. خانه «مشروطه گرگان» با ساختار معماری بی نظیرش، از معدود بناهای سه طبقه قاجاری در میان خانه های گرگان قدیم و دارای یکی از اصیل ترین جداره های شهری است.

این خانه در حال حاضر به دو بخش با مالکیت مجزا تقسیم شده که امروزه با عنوان خانه های حاجی قاسمی و وزیری شناخته می شود.

متاسفانه، با وجود مصوبه شورای فرهنگ عمومی در سال 1389 و با وجود آگاهی بر اهمیت این بنا، تاکنون عملکرد قابل ذکری از طرف سازمان میراث فرهنگی، متولی حفظ آثار تاریخی شهر، در جهت احیا و مرمت این میراث ارزشمند و دستاورد پرشکوه تاریخی معماری مشاهده نشده است. چه بسا این خانه تاریخی به دلیل سهل انگاری و پیگیری نکردن مسئولان امر و علاوه بر آن نداشتن احساس تعلق خاطر و شناخت مالک از ارزش های بنا و مبادرت به تخریب آن در معرض ویرانی قرار گرفته است.

استمرار این وضعیت اسفناک و بی مهری ها می تواند در آینده ای نه چندان دور، معدود بازمانده های ارزشمند از بافت تاریخی منحصر به فرد گرگان را از عرصه ی میراث معماری ویژه حذف کند.

همچنین لازم به ذکر است که بر اساس مصوبه شورای فرهنگ عمومی تصمیم به احیا  و تبدیل این بنا به موزه مشروطه استرآباد گرفته شد، نظیر آن چه به زیبایی در تبریز و اصفهان ایجاد شده و به یکی از مهم ترین مقاصد گردشگری در آن شهرها تبدیل شده است. متأسفانه نه تنها تاکنون گامی در راستای انجام این مهم از سوی نهادی برداشته نشده، بلکه از چندی پیش تخریب آن با مجوز سازمان میراث فرهنگی شروع شد.

پس از تلاش های انجمن حامیان بافت ها و بناهای تاریخی سرزمین گرگان به منظور جلوگیری از تخریب این بنا و بازدید جناب آقای دکتر طالبیان، معاون سازمان میراث فرهنگی کشور و دستور اکید ایشان در خصوص ثبت اضطراری و جبران کاستی های گذشته امیدهایی بس گذرا و موقت در دل حامیان میراث فرهنگی روشن شد. به طوری که وعده هایی بی پایه و اساس و متأثر از فشار مسئولین بالادست از سوی سازمان میراث فرهنگی استان به این مطالبه به حق مردمی داده شد و کمیته ای به منظور پیگیری این مسئله نیز تشکیل شد.

دریغا این تکاپو هفته ای هم پایدار نماند. به دلیل پیگیری نکردن صحیح و همکاری مسئولان، در هفته گذشته از طرف شهرداری و نیز مالک، به بهانه خطرآفرین بودن، همچنان شاهد ادامه تخریب این بنا بودیم (در تصاویر پیوست روند تخریب این بنا قابل مشاهده است). متأسفانه در این میان مسئولان میراث فرهنگی نیز خود را به خفتن زده اند و از دست معدود افراد دغدغه مند در سازمان متبوع به علت عدم وجود پشتوانه اجرایی لازم کاری ساخته نیست.

اکنون که مردم گرگان و علاقه مندان به میراث فرهنگی امید خویش را به مرمت اثر ارزشمند خانه مشروطه گرگان از سوی دستگاه متولی در استان کم رنگ می بینند، عاجزانه از شما تقاضای یاری و همکاری در این خصوص داشته و امیدوارند با پیگیری دلسوزانه تر از جانب شما از ادامه این روند تأسف برانگیز جلوگیری شود.

از این رو امضاکنندگان این نامه از آن جناب، به عنوان ریاست سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور، خواهشمندند تا برای بازسازی و مرمت خانه مشروطه گرگان پیش قدم شوید تا این بنا که محل شکل گیری رویداد ملی جنبش مشروطه خواهی در گرگان است از بلاتکلیفی و خطر نابودی نجات یابد و چه بسا تبدیل به موزه مشروطه استرآباد شود.

امیدواریم که باز شاهد بام های سرخ سفالی بر فراز خانه های این بافت ارزشمند تاریخی باشیم.»

1