برطرف کردن چالش های سیستم حمل و نقل عمومی در کشور برای پذیرایی بهتر از گردشگر هایی که ایران را به عنوان مقصد گردشگری خود انتخاب می کنند، نیازمند نگاهی تازه به جریان حمل و نقل است.
مهرماه گذشته بود که هیات وزیران روادید 30 روزه فرودگاهی را با قابلیت تمدید 15 روزه تصویب کرد. در پی تصویب این مصوبه و تسهیل مسافرت شهرواندان بیش از 90 کشور دنیا به ایران؛ انتظار می رود تعداد گردشگران خارجی وارد شده به کشور تا پایان سال جاری به عدد 5 میلیون نفر نزدیک شود.
افزایش ورود گردشگران به کشور اگرچه نوید روزهایی پررونق برای صنعت گردشگری را به همراه دارد اما به نظر می رسد هدایت سیل گردشگرهای خارجی به نقاط مختلف کشور به یک سیستم حمل و نقل عمومی قوی نیاز داشته باشد.
پای لنگ حمل و نقل عمومی
تقویت زیرساخت ها و امکانات موجود در سیستم حمل و نقل عمومی (درون شهری و بین شهری) کشور در حالی با رشد روزافزون گردشگر ها ضروری به نظر می رسد که به عقیده کارشناسان حوزه گردشگری در حال حاضر این سیستم با ضعف های زیادی در بخش های زمینی، هوایی و دریایی همراه است. برای مثال یکی از ساده ترین نمونه هایی که می توان در زمینه حمل و نقل عمومی درون شهری به آن اشاره کرد، اعلام نشدن نام ایستگاه های اتوبوس و در دسترس نبودن نقشه هایی انگلیسی زبان برای نشان دادن مسیرها و ایستگاه های اتوبوس و مترو در مبادی ورودی ایستگاه های اتوبوس و یا مترو در سطح شهر است.
بر این اساس گردشگری که قصد استفاده از اتوبوس برای رسیدن به مقصد خود را دارد شاید در نهایت بتواند مسیر خود را پیدا کند، اما قطعا این کار با دشواری هایی برای او به همراه خواهد بود. به این ترتیب به نظر می رسد مسافرانی که به صورت مستقل از تورهای گردشگری به ایران سفر می کنند و راهنما ندارند، در این زمینه با مشکلاتی مواجه هستند؛ مشکلاتی که به نظر می رسد با افزایش تعداد مسافران مستقل در پی تسهیل سفر به ایران، جدی تر از قبل خواهد بود.
اما مسافرانی که با این سبک به ایران سفر می کنند در کنار مواجه شدن با مشکلاتی که به آنها اشاره شد، امکان خرید اینترنتی بلیط برای جابجایی در سطح کشور را نیز نخواهند داشت. فارسی زبان بودن بسیاری از سایت های خرید آنلاین بلیط و همچنین عدم امکان استفاده از کارت های اعتباری برای این نوع از خرید نیز از دیگر مشکلاتی است که قطعا رفع آن می تواند روند مسافرت بین شهرهای مختلف ایران را برای گردشگر ها بیش از پیش روان کند.
اما در حالیکه شاید مسافران مستقل وجود چنین مشکلاتی در سفر را برای خود پیش بینی کرده باشند، مشکل بزرگ تر این است که تورهای گردشگری با وجود تعهداتی که در مقابل گردشگران دارند با چالش هایی جدی تر در رابطه با حمل و نقل گردشگران خود مواجه هستند.
سفر روی صندلی های ناراحت
رییس جامعه تورگردانان ایران در رابطه با چالش هایی که بر سر راه حمل و نقل عمومی وجود دارد به «دنیای سفر» می گوید: یکی از بزرگترین مشکلاتی که در زمینه حمل و نقل گردشگران در تورها وجود دارد کمبود وسیله نقلیه مجهز و راحت و متنوع برای گردشگران است. منظور ابراهیم پورفرج از وسیله نقلیه راحت، اتوبوس و یا مینی بوسی است که از امکاناتی مانند صندلی راحت، سیستم تهویه و سیستم مکانیکی قوی برخوردار باشد. پورفرج در ادامه با تاکید بر مهم بودن تسلط راننده به عنوان بخشی جدایی ناپذیر از سیستم حمل و نقل می گوید: مجموعه مواردی که به آنها اشاره شد یک حرکت زمینی کامل را شامل می شود اما متاسفانه ما در ایران با امکانات ناقصی در این زمینه همراه هستیم. او در ادامه با اشاره بر تلاش تورها برای آموزش راننده ها به منظور آشنایی با مسیرهای گردشگری و جلوگیری از گم شدن در مسیرها و اتلاف زمان می گوید: مهم ترین مساله برای گردشگر ها زمان است، زیرا آنها می خواهند در مدت زمانی مشخص به بازدیدهای خود برسند این در حالی است که در بسیاری از مواقع به علت آشنا نبودن راننده ها به مسیر ممکن است مشکلی مانند گم شدن پیش بیاید، خراب شدن خودرو و ماندن در جاده نیز از دیگر مشکلاتی است که به علت فرسوده بودن خودروها با آن مواجهیم. از نگاه این کارشناس وجود نداشتن خودرویی مابین اتوبوس و ون برای حمل گروه های هفت تا 10 نفره نیز از دیگر چالش های حمل و نقل عمومی در کشور است. پورفرج در ادامه با اشاره به تاخیرهای فراوانی که معمولا در پروازها ایجاد می شود، این بخش از حمل و نقل را از کارایی لازم برخوردار نمی بیند و می گوید: یک تاخیر سه یا چهار ساعته به معنای از بین رفتن یک روز توریستی می شود که با محدویت زمانی برای دیدن مقاصد خود همراه است.
سفرهای دریایی در انزوا
اما در شرایطی که حمل و نقل زمینی و هوایی در کشور به دلیل فراهم نبودن زیرساخت ها با مشکلات فراوانی همراه است، با این وجود می توان گفت در مجموع شرایط آنها بهتر از حمل و نقل دریایی است.
آنطور که مطالعات نشان می دهد طول سواحل جنوب كشور 4 هزار و 900 کیلومتر و طول سواحل شمالی كشور نیز 889 كیلومتر است. این میزان خط ساحلی در حالی در کشور وجود دارد که به عقیده کارشناسان استفاده مفیدی از پتانسیل حمل و نقل دریایی کشور به منظور جابجایی مسافران نمی شود.
در حال حاضر بیش از 50 فروند شناور استاندارد مسافری با بیش از 2000 صندلی در ناوگان دریایی کشور وجود دارد که از این تعداد حدود 40 فروند شناور مسافری در مسیرهای دریایی بندرعباس به جزیره قشم و هرمز در حال تردد هستند. ظرفیت این شناورها نیز حداقل 35 نفر و حداکثر 235 نفر است. با این وجود کارشناسان عقیده دارند ناوگان حمل و نقل دریایی کشور با وجود جذابیت های فراوانی که می تواند داشته باشد، هنوز از اقبال و توجهی که به سیستم حمل و نقل عمومی زمینی و هوایی شده است برخوردار نیست.
از نگاه کارشناسان حوزه گردشگری، برطرف کردن چالش های سیستم حمل و نقل عمومی در کشور برای پذیرایی بهتر از گردشگر هایی که ایران را به عنوان مقصد گردشگری خود انتخاب می کنند، نیازمند نگاهی تازه به جریان حمل و نقل است. برای مثال در شرایطی که هنوز یک شرکت قوی در زمینه تامین اتوبوس، مینی بوس و ون های استاندارد برای تورها و گروه های گردشگری وجود ندارد، تقاضای بیش از اندازه برای استفاده از وسایل نقلیه زمینی موجود در کشور (به عنوان بخشی تاثیرگذار در جابجایی گردشگر ها) می تواند حرکت چرخ دنده های صنعت توریسم را با افزایش تعداد مسافران، با کندی همراه کند.
