گونه شناسی گردشگران روس ترکیه نشان می دهد این گردشگران هم از نظر انگیزه و هدف و هم از نظر مجموعه فعالیت هایی که در مقصد انجام می دهند، با آنچه سیاست های کلان گردشگری ایران دنبال می کند در یک مسیر واقع نشده است.
گردشگران روس ترکیه نمی توانند سهم گردشگری ایران شوند. این سخن علی رضا رحیمی، مدیر گردشگری دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد، در نشست جایگاه گردشگری در برنامه های توسعه مناطق آزاد بود.
مدیر گردشگری دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد بیان کرد: روسیه در حال حاضر چیزی حدود 51 میلیون گردشگر خروجی دارد. چیزی حدود 4.5 میلیون از گردشگران روس برای گذران تعطیلات خود به ترکیه و مقداری کمتر از این تعداد نیز به مصر سفر می کنند.
کیک بازار روسیه بسیار گسترده است و ایران می تواند سهم خود را از این بازار به دست آورد. اما آنچه به اشتباه رایج شده است، این است که ما فکر می کنیم به سبب مشکلات سیاسی و اقتصادی بین ترکیه و روسیه، ایران در حال حاضر می تواند به مقصد جایگزین ترکیه برای گردشگران روس تبدیل شود.
دلیل برگزیدن ترکیه توسط گردشگران روس، مزیت هایی است که ما در حال حاضر در کشور خود از آنها برخوردار نیستیم و یا نمی توانیم و نمی خواهیم که فراهم سازیم. نباید فراموش کنیم که گونه شناسی گردشگران روسی که به ترکیه می روند، هم از نظر انگیزه و هدف و هم از نظر مجموعه فعالیت هایی که در مقصد انجام می دهند، با آنچه سیاست های کلان گردشگری ایران دنبال می کند در یک مسیر واقع نشده است.
پی بردن به ویژگی های سفر گردشگران اولین گام در شناخت بازار هدف در هر کشوری است. بدون این شناخت تمام اقدامات بازاریابی و تبلیغات و بستر سازی نقشی است که بر آب روان زده می شود.
علی رضا رحیمی در توضیح گونه شناسی گردشگران روس ترکیه اظهار کرد: قبل از اقدام برای تصاحب گردشگران روس ترکیه باید بدانیم که این گردشگران معمولا برای گذران تعطیلات خود، مقاصد ساحلی را انتخاب می کنند و معمولا به صورت خانوادگی و بین 10 تا 14 روز تنها در یک مقصد و در یک مکان که همان هتل آنها است می مانند. از طرف دیگر ترکیه برخلاف ایران از هتل هایی برخوردار است که گردشگر می تواند از مجموعه متنوعی از فعالیت های فراغتی و تفریحی لذت ببرد و نتیجتا نیازی به ترک هتل در بسیاری از گردشگران روس ترکیه احساس نمی شود. هزینه پایین سفر به ترکیه عامل مهم دیگر برای گردشگران روس است. علاوه بر این، استفاده از مشروبات الکلی و فعالیت های فراغتی و تفننی در تفرجگاه های ساحلی در بین گردشگران تفریحی و ساحلی روس بسیار رایج و پر اهمیت است.
بنا بر گفته های مدیر گردشگری دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد با قطع سوبسیدهای دولت ترکیه به پروازهای هواپیماهای این دسته از گردشگران روس به سواحل جنوبی ترکیه در کنار تنش ایجاد شده بین این دو کشور و با توجه توصیه های روسیه به گردشگران و مردمان خود مبنی بر یافتن مقصدی جایگزین، ترکیه در حال از دست دادن بازار گردشگران تفریحی روس است.
علی رضا رحیمی از صحبت هایی گفت که بین تور اپراتورهای روسی و ایرانی برای آمدن به قشم و کیش و ایران صورت گرفته بود. از نظر گردشگران روس مقاصدی چون ترکیه در مقایسه با ایران هم راحت تر و هم ارزان تر هستند.
پس جذب این دسته از گردشگران روس به واقع ممکن نیست. اما نباید فراموش کرد که درصدی از گردشگران روس ترکیه گردشگر فرهنگی هستند. جالب اینجا است که این دسته از گردشگران با وجود تمام مشکلات پیش آمده و شرایط موجود هنوز برای گردشگری به ترکیه می روند زیرا این گردشگران فرهنگی همچنان قصد بازدید از فرهنگ و تاریخ ترکیه را دارند.
با این حال چنانچه ایران بخواهد گردشگران روس را جذب کند باید بداند که دست یافتن به گردشگران فرهنگی روسیه کار مشکلی است. دلیل این امر شناخت اندکی است که مردم روسیه از تاریخ، فرهنگ و مقاصد باستانی ایران دارند.
مدیر گردشگری دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد به برخی از دلایل این عدم شناخت اشاره کرد و گفت: در سرتاسر مسکو مکتوبات و تصاویر محدودی وجود دارد که به تاریخ، فرهنگ و مقاصد گردشگری ایران پرداخته باشد. در وب سایت های این کشور، ایران هنوز از مقاصد پر خطر سفر به شمار می آید. با جستجو کلمه ایران در موتورهای جستجوی آنها در 5 صفحه اول تنها اخبار و تصاویر منفی از ایران به چشم می خورد.
با توجه به حجم بالای گردشگران خروجی روسیه، در سال 2014، تنها 8500 روس وارد ایران شده که البته درصد قابل توجهی از آن نیز جز گردشگران تجاری است.
از جانب روس ها عوامل متنوعی برای عدم علاقه به سفر به ایران ذکر شده است. این عوامل از هزینه های بالای سفر خصوصا هزینه سفرهای هوایی، کمبود امکانات رفاهی، تعداد اندک راهنمایان تور مسلط به زبان روسی گرفته تا ضعف تبلیغات، فقدان رسانه های معرفی کننده فرهنگ و جاذبه های ایران و حضور کمرنگ طرفین در نمایشگاه های گردشگری یکدیگر، همگی از موانع سفر به ایران و ناشناخته ماندن آن در نظر گردشگران روس است.
به نظر می رسد برای جذب گردشگران فرهنگی روس راه زیادی در پیش است. ما بر روی این دسته از گردشگران تا به اکنون برنامه ریزی خاصی نکرده ایم. ما آنها را نمی شناسیم و آنها نیز ما را نمی شناسند. بی دلیل نیست که گردشگری حلقه مفقوده روابط ایران و روسیه است.
با این حال به نظر می رسد با افتتاح نمایندگی های گردشگری در ایران و روسیه و انجام رایزنی های فرهنگی بتوان بسترهایی را برای توسعه گردشگری بین این دو کشور ایجاد کرد. اما این آغاز راه است و تا رسیدن به مقصد راه بسیار است.
