28 مارس 2024 - 20:43

خطری بزرگ در کمین شهر باستانی دارابگِرد

7 ژانویه 2016 - 16:20 dsfr.ir/dk3kw

خطری بزرگ در کمین شهر باستانی دارابگِرد
علی زارعی
پدیداری فرو چاله ها در دارابگِرد

در چند روز گذشته پدیداری فرو چاله ها در دارابگِرد تیتر نخست بیشتر روزنامه ها و خبرگزاری ها شد و هر کدام از دیدگاه های گوناگون به آن پرداخته اند.

موضوعی که باید به آن پرداخته شود سخنان کارشناسی نشده برخی از مسوولان در گفت و گو با خبرگزاری ها و نوشتن تیترهای نادرست و غیرعلمی خبرگزاری ها است و سپس بررسی و پرداختن به این موضوع و دیگر دشواری های شهر باستانی دارابگرد است.

به گزارش اَمردادنیوز، نزدیک یک دهه است که ترک و شکاف و گودال هایی در برخی از جاهای شهر دارابگرد پدیدار شده و آرام آرام رو به گسترش است. کارشناسان دلایل گوناگونی را برای پدیداری این شکاف ها عنوان کرده اند. برخی پدیداری آن را برداشت بی رَویه آب از سفره های زیر زمینی و کَندن چاه های مجاز و غیرمجاز کشاورزان برای زمین های خود می دانند و برخی دیگر، جنس خاک شهر و دست اندازی های انسانی و نبود چاره اندیشی ها و پاسداری و حفاظت درست در سال های گذشته از سوی مدیران شهری و استانی را انگیزه آن می دانند. گروهی دیگر نیز عوامل زمین شناسی را در آن موثر می دانند. به هر روی نباید به سادگی از کنار این رُخداد ناگوار و اندوه بار گذشت.

اما این ترک و شکاف ها در دو هفته گذشته بر اثر بارندگی های شدید گسترش پیدا کرده و این شهر 2 هزار ساله باستانی را با چالش بزرگی رو به رو کرده است. از سویی دیگر، خبرگزاری ها و روزنامه ها به انگیزه نبود شناخت و آگاهی از این یادمان ملی آن را فرونشست زمین یا همان فروچاله نامیده که یک شبه پدیدار شده است!

هم چنین خبرگزاری ها از دیوار این یادمان که دایره ای شکل بوده با نام بزرگ ترین دیوار گِلی جهان نام برده اند که بسیار شگفت انگیز و غیرعلمی است. باید دانست که دیوار این شهر باستانی حتا بزرگ ترین دیوار گِلی ایران هم نیست چه برسد به جهان. هر چند نگارنده ارزش و ویژگی والای این یادمان ملی را شناخته و بر پاسداری و حفاظت اصولی آن پافشاری دارد و خواستار بررسی های علمی کارشناسان رشته های گوناگون از باستان شناس، معمار، مرمت گر، زمین شناس و محیط زیست و ... درباره این رویداد ناخجسته است.

در همین زمینه یکی از فعالان میراث فرهنگی داراب گفت: «زمین های کشاورزی حریم درجه یک شهر باستانی دارابگرد را فرا گرفته است و این موضوع از مهم ترین دشواری های شهر دارابگرد به شمار می آید. همچنین چاه های آبی که کشاورزان در نزدیکی این یادمان ملی کَنده اند یکی از انگیزه های گسترش این شکاف ها است و باید سازمان آب بررسی کند که آیا این چاه ها مجاز بوده و یا غیرمجاز است و از دنباله این رَوند پیشگیری شود.

عیسا فولادفر افزود: هر چند که سال ها ست خشک سالی پدیدار شده و کشاورزی رونق ویژه ای ندارد، ولی نبود آگاهی و مدیریت ناکارآمد در گذشته از انگیزه های اصلی این شکاف ها است. مورد دیگری که باید از آن نام برد، نبود حفاظت و پاسداری درست از این یادمان ملی است. زیرا این مجموعه نگهبان و یا سرپرستی ندارد و مردم بومی و برخی از گردشگران زباله های خود را بر کف این شهر باستانی می ریزند و با خودرو و موتور بر روی این شهر باشکوه گذر کرده و لایه های باستان شناسانه آن را از میان می برند. از سویی دیگر، هیچ کاوش باستان شناسی دست کم در دو دهه گذشته در این شهر انجام نشده است تا رازهای نهفته و پنهان دارابگرد و بزرگی آن آشکار شود. نبود حریم و گُستره روشنی از سوی سازمان میراث فرهنگی از دیگر دشواری های این یادگار ارزشمند نیاکانی به شمار می آید».

این فعال میراث فرهنگی این طور ادامه داد: «شهر دارابگرد به حال خود رها شده و هیچ گونه حفاظت و نگهداری از آن به عمل نمی آید و کَنده کاری های غیرمجاز درون گستره و حریم آن به فراوانی دیده می شود. زمین های کشاورزی نیز بر روی خود کَندک (خندق) شهر پدیدار شده که آسیب های برگشت ناپذیری را به این یادمان بی همتا زده است. همچنین گمان می رود که فرونشست هایی که در سمت زمین های کشاورزی بوده و هر ساله رو به گسترش است بر اثر برداشت بی رَویه آب های زیرزمینی باشد و جا دارد مدیران شهری و استانی این رُخداد ناگوار را هر چه زودتر بررسی کرده و از دنباله این رَوند پیشگیری کنند. از سویی دیگر، به گمان بسیار در زیر زمین کُنش و واکنش هایی در حال انجام است که شاید چهره اصلی فرونشست ها در آینده آشکارتر شود و این یادمان ملی را با چالش های بزرگی رو به رو کند. در یکی دو هفته گذشته و بر اثر بارندگی ها این شکاف ها گسترده تر شده و در برخی جاها ژرفای این چاله ها تا دو متر رسیده و تا نزدیکی دیوار شهر پیش رفته است و این تهدیدی جدی برای شهر باستانی دارابگرد به شمار می آید».

فولادفر در پایان سخنانش گفت: «یادمان های ملی شهرستان داراب مورد بی مهری مدیران شهری و استانی جای گرفته است و روزگار ناخوشی را سپری می کنند. کاخ کیامرز رو به ویرانی کامل است و تنها بخشی از این کاخ بر جای مانده است. زمین های کشاورزی گرداگِرد آن را فرا گرفته و مورد دست اندازی های انسانی و طبیعی جای دارد. سنگ نگاره شاهپور ساسانی نیز روزگار بهتری ندارد، با رنگ بر روی آن یادگاری نوشته اند و گُل سنگ ها به جان آن افتاده اند. دیگر یادمان های تاریخی این شهر هم در شرایط بدی به سر می برند. ما از همه مدیران فرهنگی شهری و استانی و سازمان میراث فرهنگی خواستار پیگیری بیشتر و رسیدگی و حفاظت از یادمان های بی مانند شهرمان هستیم تا هم این یادگارهای نیاکانی حفظ شود و هم به گسترش گردشگری که شعار اصلی دولت است کمک شود. هم چنین با گسترش صنعت گردشگری برای جوانان بیکار و مردم بومی درآمدی به وجود می آید».

گفتنی است؛ شهر باستانی دارابگرد در 7 کیلومتری شهر داراب جای گرفته است و با شماره 14 در 24 شهریور ماه 1310 خورشیدی در فهرست یادمان های ملی به ثبت رسیده است.

1