29 مارس 2024 - 19:53
دو روی سکه ایجاد تاسیسات در مناطق طبیعی

تاثیر توسعه میدان گازی بر محیط زیست رودسر

26 دسامبر 2015 - 18:30 dsfr.ir/ke3bm

تاثیر توسعه میدان گازی بر محیط زیست رودسر
eghtesadeiranonline.com
میدان گازی سردارجنگل رودسر

هرچند بهره برداری از میدان گازی سردارجنگل رودسر می تواند بخشی از مشکلات اقتصادی منطقه را حل کند، اما باید دید میزان خسارات زیست محیطی آن، جامعه محلی را متضرر یا منتفع می کند.

کلنگ آغاز ساخت سایت پشتیبانی میدان گازی سردارجنگل رودسر در 188 کیلومتری شرق رشت، مرکز استان گیلان، دی ماه سال 1390 به زمین زده شد و بر اساس برآوردهای اولیه، حجم گاز این حوزه 50 میلیارد فوت مکعب است که با مصرف 10 سال کشور برابری می کند. اما مساله ای که در این مورد ذهن دوستداران محیط زیست و اکوسیستم را درگیر می کند این است که بهره برداری از چنین طرحی و هزینه هایی که برای آن می شود تا بخشی از مشکلات اقتصادی منطقه حل شود، چه میزان بر محیط زیست تاثیر منفی گذاشته و جامعه محلی را از این طریق متضرر یا منتفع می کند.

به گزارش «دنیای اقتصاد» کارشناسان محیط زیست معتقدند که طرح ها و پروژه های زیرساختی و تاسیسات همواره با نظرات دوستداران محیط زیست و کسانی که توسعه پایدار را در اولویت نگاه خود به این مقوله قرار داده اند، تعارضاتی دارد.

با توجه به اینکه بخش عمده ای از توسعه پایدار در گردشگری و به ویژه طبیعت گردی نهفته است و این بخش از گردشگری با محیط زیست نیز ارتباط تنگاتنگی دارد و فاصله حساسی میان این دو وجود دارد، ضروری است که در تامین زیرساخت های گردشگری در مناطق محلی و روستایی، کمترین آسیب به محیط زیست وارد شود. تاسیسات دیگر که توجیه اقتصادی برای این مناطق دارند نیز از این قاعده مستثنی نیستند.

کارشناسان برای حل این مشکل، بحث هزینه و فایده را مطرح کرده اند که بر اساس این نظر اگر تاسیساتی در محلی یا منطقه ای ساخته می شود به همان اندازه که می تواند برای جامعه محلی یا محیط زیست ضرر داشته باشد در صورت برنامه ریزی صحیح و در زمان هایی که گریزی از این ساخت وسازها نیست، می تواند برای جامعه محلی سودرسانی اقتصادی اعم از ایجاد اشتغال نیز داشته باشد. آن ها معتقدند ملاحظات زیست محیطی در مواردی مانع کسب و کار برای جامعه محلی می شود و برای کاهش هزینه های زیست محیطی می توان با هزینه کردن درآمدهای حاصل از ایجاد تاسیسات مختلف نظیر آنچه در رودسر در حال وقوع است، سرعت تخریب محیط زیست را کاست و به اقتصاد جامعه محلی نیز کمک کرد.

اردیبهشت سال 93، غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی در جلسه ای که با بیژن زنگنه وزیر نفت داشت با تاکید بر تسریع روند ساخت میدان نفتی سردار جنگل رودسر گفته بود: «این طرح باید با پشتیبانی وزارت نفت و با شتاب بیشتری دنبال شود زیرا تاثیرات اقتصادی زیادی در منطقه خواهد داشت و یکی از مشکلات اصلی استان گیلان که بیکاری است را تا حدی مرتفع خواهد کرد.» او تاکید کرده بود که نزدیکی به حوزه های نفتی، شبکه های انتقال نفت و تاسیسات زیربنایی، فاصله از گسل های اصلی زلزله خیز و نزدیکی به مناطق صنعتی از جمله دلایل انتخاب رودسر برای ساخت این سایت پشتیبانی عنوان شده که توجیه مناسبی برای عزم بیشتر مدیران حوزه وزارت نفت برای سرمایه گذاری در این بخش است.

حالا با گذشت بیش از یک سال، مردم شهرستان رودسر از دیوارکشی و آغاز عملیات اجرایی این طرح شکایت دارند و آن را به ضرر محیط زیست منطقه و مردم رودسر می دانند. در همین راستا و با زمزمه آغاز این طرح در ساحل رودسر، تعدادی از مردم و اهالی رودسر و فعالان محیط زیست این شهرستان در نامه ای خطاب به معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست کشور خواستار توقف پروژه نفتی در ساحل رودسر شده  اند.

آنها در این نامه نوشته اند: «اسکله نفتی در سواحل رودسر یکی از مهم ترین دغدغه های مردم منطقه درباره محیط زیست و منابع خدادادی استان است که متاسفانه با مماشات مسوولان استانی به یکی از مهم ترین نگرانی های زیست محیطی اهالی تبدیل شده است.»

امضاکنندگان نامه گفته اند: «با توجه به فرمایشات رهبر معظم انقلاب در سال همدلی دولت و ملت و تاکید ایشان بر گسترش صنعت سبز و صنایع کم کربن، همچنین لزوم مطالعات ارزیابی اثرات زیست محیطی برای پروژه های توسعه ای (EIA) در راستای پیشگیری از بروز مجدد مشکلات عظیمی همچون سد شفارود لازم است که این پروژه اجرایی نشود.» به گفته آن ها، برداشتن بخش وسیعی از ماسه های ساحل رودسر و جنگل تراشی درختان دست کاشت سوزنی برگ کاری منصفانه نیست و تلاشی برای تصاحب زمین مردم منطقه محسوب می شود. همچنین با توجه به اهمیت موضوع و نادیده گرفته شدن استقرار صنایع سبز، اکوسیستم حساس و سبز مناطق شمالی ایران خواستار رسیدگی سریع به این مساله هستیم.

در همین حال اما، امیر جانبازی فرماندار شهرستان رودسر می گوید: «پروژه نفتی از سوی وزارت نفت و یک شرکت نفتی در ساحل رودسر، منطقه حسین آباد از دو هفته پیش آغاز به کار کرده است.» او با تاکید بر اینکه این پروژه در راستای پروژه میدان گازی سردار جنگل رودسر است، ادامه می دهد: «300 هکتار از ساحل این منطقه برای پروژه مذکور در نظر گرفته شده اما در حال حاضر تنها 28 هکتار در برنامه این پروژه در دستور کار و بهره برداری است.»

این در حالی است که دیان، مدیر اداره محیط زیست انسانی استان گیلان می گوید: «مجوزی از سوی محیط زیست برای این طرح صادر نشده و تاکنون هیچ گزارش، طرح و مستنداتی هم از سوی شرکت بهره بردار برای بررسی به این اداره ارائه نشده است.» او با تاکید بر اینکه هنوز در این منطقه برای این پروژه عملیاتی صورت نگرفته، یادآور می شود: «هنوز زمینی که برای این پروژه در نظر گرفته شده تملک هم نشده؛ چراکه مالکیت این زمین ها متعلق به یک ارگان یا شخص نیست و بر سر این موضوع هم اختلافاتی وجود دارد.»

در سال های اخیر در موارد بسیاری شاهد تخریب محیط زیست به انحای گوناگون بوده ایم که با شعار کمک به رشد اقتصاد محلی صورت گرفته اند. اما در عمل، این ساخت و سازها و تخریب ها بخش زیادی از طبیعت و جاذبه های طبیعی را از بین برده و هزینه ای برای حفاظت از محیط زیست باقی مانده هم نشده است. در بسیاری موارد هم به بهانه ایجاد امکانات و رشد زیرساخت های گردشگری و اقتصادی منطقه تخریب های عمده ای صورت گرفته که حتی این طرح ها در بسیاری موارد ناقص مانده و به اتمام نرسیده اند تا سودرسانی  هم داشته باشند.

با این حال کارشناسان محیط زیست معتقدند که منافع حاصل از این ساخت و سازها که اغلب با تخریب محیط زیست همراه هستند به صورت مقطعی و کوتاه مدت می توانند به جامعه محلی سود برسانند درحالی که با استفاده از امکانات طبیعی و بکر مناطق و محیط زیست، با کمترین دخالت در اکوسیستم می توان از بسیاری ضررهای طولانی مدت همچون خشکسالی و از بین رفتن منابع طبیعی جلوگیری کرده و توسعه پایدار را هم داشت.

در شرایطی که فایده های چنین تاسیساتی بر هزینه های آن بچربد می توان گفت که شاید مالیات های پرداختی آن ها بتواند بخشی از هزینه های زیست محیطی را پوشش دهد؛ گرچه سال ها به طول خواهد انجامید که جنگل های از بین رفته دوباره ایجاد شوند. با این همه مناقشه های زیست محیطی بر سر پروژه های عظیمی که در مناطق حساس ساحلی یا جنگلی ایجاد می شود، همچنان ادامه دارد؛ مناقشه هایی که محیط زیست به هر ترتیب قربانی آن خواهد بود.

1