29 مارس 2024 - 04:46

چه کسانی در صحنه گردشگری برای کاهش فقر نقش آفرینی می کنند؟

22 دسامبر 2015 - 08:00 dsfr.ir/a16vd

چه کسانی در صحنه گردشگری برای کاهش فقر نقش آفرینی می کنند؟
وردپرس
گردشگری و کاهش فقر

برای اجرایی کردن رویکرد گردشگری به منظور کاهش فقر، همکاری میان بخش های گوناگون دولتی و غیردولتی شرطی لازم و ضروریست.

همکاری میان بخش های گوناگون دولتی و غیردولتی شرط لازم برای اجرایی نمودن رویکرد گردشگری برای کاهش فقر است. با این حال، به فراخور زمان، مراحل گوناگون توسعه و ملاحظات موجود، حضور بازیگران در این صحنه پر رنگ یا کمرنگ خواهد بود.

یکی از ویژگی های بارز رویکرد گردشگری برای کاهش فقر تعدد بازیگرانی است که برای اجرایی شدن این رویکرد در عرصه های گوناگون بین المللی، ملی و منطقه ای حضوری فعال دارند. از مدیران بلند مرتبه نهادهای کشوری و استانی تا دست اندر کاران شرکت های کوچک محلی، هر کدام به نوبه خود در محقق شدن اهداف این رویکرد تاثیر بسزایی دارند.

کشورهای مختلف سازوکارهای متفاوتی برای بکارگیری رویکرد گردشگری برای کاهش فقر دارند. برخی از آن ها مکانیزم بالا به پایین را برگزیده اند. این کشورها با تدوین سیاست های کلان کشور و وضع قوانین و مقررات، الفبای کار را به سطوح خرد کشور دیکته می کنند. برخی دیگر ترجیح  می دهند از ضابطه های موجود قانون بسازند و به جای آن که خودشان به افراد بگویند چگونه این رویکرد را پیاده سازند، ترجیحات و تجربیات آنان را وارد سطوح کلان تصمیم گیری و برنامه ریزی نمایند.

اما مکانیزم کشورها هر چه که باشد، همکاری میان بخش های گوناگون دولتی و غیر دولتی شرط لازم برای اجرایی نمودن رویکرد گردشگری برای کاهش فقر است. در ادامه به برخی از مهم ترین بازیگران این عرصه و نقش آن ها در کاهش فقر از طریق گردشگری می پردازیم.

دولت

دولت به عنوان یکی از اصلی ترین ذینفعان حاضر در صحنه، نقش های متعددی ایفا می کند. گاه خود وظیفه مدیریت و اداره پروژه های کاهش فقر را بر عهده می گیرد و گاهی تنها وظیفه نظارت بر چگونگی انجام پروژه ها را بر عهده دارد. سازمان های دولتی بسیاری می توانند بر روند اجرای یک پروژه تاثیرگذار باشند برای مثال وزارت اقتصاد و دارایی، بخش حمل و نقل، وزارت بازرگانی، وزارت نیرو، نهادهای مرتبط با فرهنگ و هنر، سازمان های برنامه ریزی و تکنولوژی و غیره.

بدون وجود یک بستر قانونی مناسب، توسعه گردشگری برای کاهش فقر تقریباً غیر ممکن است. در اینجا دولت نقشی کلیدی بر عهده دارد. برای آن که بتوان نهادهای گوناگون را جهت دست یافتن به این هدف با یکدیگر هماهنگ کرد، به پشتوانه قانونی و حمایت های دولتی نیاز است. گاه حضور دولت به عنوان نماینده اکثریت مردم، برای اطمینان از حصول به نتیجه  دلخواه و هدایت این رویکرد در مسیر درست ضروری است.

بخش خصوصی

بخش خصوصی می تواند با سرمایه گذاری در پروژه های گردشگری در نواحی دورافتاده نقش موثری در کاهش فقر ایفا نماید. بخش خصوصی می تواند حضوری حداکثری داشته باشد. سرمایه گذاری نماید، کسب و کاری را توسعه دهد، خودش آن را مدیریت کند و برای جلب مشتریان، خدماتش را بازاریابی نماید. گاهی نیز حضورش حداقلی است برای مثال تنها به عنوان مشاور در کنار جامعه محلی قرار می گیرد یا در برخی موارد از آن ها حمایت مالی می کند. اگر گردشگران بصورت آگاهانه و با قصد کمک به از بین بردن فقر، مقصدی را برگزینند تا از این طریق به اقتصاد محلی کمک نمایند، به نوعی می توانند در این دسته طبقه بندی گردند.

حضور بخش خصوصی اگرچه برای رشد  و پیشرفت گردشگری در چنین جوامعی بسیار مفید است اما همیشه باید اصول و شرایطی را رعایت کرد تا از مفید فایده بودن کمک های آن ها مطمئن شد. حضور بخش خصوصی نباید منجر به نشت درآمد از اقتصاد محلی گردد. قرار نیست بخش خصوصی با مصرف منابع بومی صاحب بیشترین میزان سود گردد و بومیان را برای همیشه در استخدام خود داشته باشد. از طرف دیگر سرمایه گذاری بیشتر به معنای دخالت بیشتر در همه امور نیست. همیشه باید حق و سهم افراد در فرایند تصمیم گیری محترم شمرده شود و به هیچ روی فقر مانعی بر سر راه پیشرفت و ترقی آن ها نگردد.

سازمان های مردم نهاد بومی و آژانس های بین المللی توسعه

نقش این نهادها در توسعه گردشگری در نواحی فقیر و دور افتاده بسیار مهم است. این نهادها کمک به سزایی به  توان افزایی جامعه محلی و گشودن درهای پیشرفت و ترقی به روی آنان می کنند. اغلب جوامع فقیر به دلیل نداشتن سرمایه اولیه کافی یا از توسعه باز می مانند یا ناچارند بخش زیادی از این توسعه را با افراد غیر بومی شریک شوند. در حالی که این  نهادهای بین المللی با تامین پول و اعتبار بستر اولیه را برای رشد فراهم می کنند.

در دنیای دانش محور امروز، آگاهی قدرت است. اقشار فقیر جامعه به کمک برنامه های آموزشی این نهادهای غیر انتفاعی، بخت آن را می یابند تا در حوزه های گوناگون بر دانش و توان خود بیافزایند. از سوی دیگر تشکل های بومی قدرت بیشتری در اختیار قشر کم بضاعت قرار می دهند. انباشت نیروی کار و سرمایه به آن ها فرصت بیشتری برای سرمایه گذاری و کسب درآمد می دهد.

مردم فقیر

مردم فقیر به طرق گوناگون در صنعت گردشگری نقش آفرینی می کنند. گاهی محصولات و خدمات تولید شده به وسیله آن ها برای فروش به گردشگران مورد استفاده قرار می گیرند. بخشی از آن ها به عنوان نیروی کار در مراکز اقامتی، راهنمای تور ، بازاریاب یا در مشاغل دیگر صنعت گردشگری استخدام می شوند. گاهی نیز شانس آن را پیدا می کنند تا کسب و کار خود را راه بیاندازند.

صنعت گردشگری برای این افراد شغل و درآمد ایجاد می کند. آن ها بواسطه کار در این صنعت به افرادی با دانش و مهارت های بیشتر بدل می گردند و فرصت ان را می یابند تا نظراتشان را به گوش افراد بیشتری برسانند. همه اینها به منزله قدرت بیشتر برای قشری است که تا پیش از این در حاشیه مانده بود و حالا به کمک رویکرد گردشگری برای کاهش فقر در مرکز اهداف، فعالیت ها، قوانین و سیاست ها قرار گرفته است.

حضور هر کدام از این بازیگران برای کامل شدن سناریوی گردشگری برای کاهش فقر ضروری است. به فراخور زمان، مراحل گوناگون توسعه و ملاحظات موجود، حضور آن ها در این صحنه پر رنگ یا کمرنگ خواهد بود. اما آن چه همواره پا بر جاست وجود آرمانی است که در پی ساختن دنیایی برابر با مردمی است که به یک اندازه از آبادانی سهم می برند.

1