تنها راه حل پیش روی برنامه ریزی استرتژیک توسعه پایدار گردشگری کشور بر اساس قابلیت های محوری و بومی است.
در یازدهمین نشست باشگاه فرهنگ و طبیعت ایران زمین، پورنگ پورحسینی، معاون دفتر همکاری و توافق های علمی و گردشگری به اهمیت استراتژی هماهنگی در مدیریت و برنامه ریزی گردشگری کشور اشاره کرد و گفت: ایجاد و یا کشف قابلیت های محوری در سازمان های گردشگری، طراحی سازمان ها با نهایت انعطاف پذیری، هماهنگی کامل با نیروهای وارد شده به سازمان با هدف هدایت آنها در راستای تامین اهداف سازمان از مهمترین رویکردهای استراتژی راهبردی در گردشگری کشور است.
وی در خصوص چیستی قابلیت های محوری سازمان ها بیان کرد: قابلیت های محوری مجموعه ای از مهارت های ویژه هستند که یک شرکت یا سازمان را قادر می سازند تا محصولات یا خدماتی منحصر به فرد به مشتریان ارائه دهند. این قابلیت ها توان یادگیری جمعی در یک سازمان را شکل می دهند. مهمترین ویژگی آنها بلند مدت و کمیاب بودن آنهاست. قابلیت های محوری قابل کپی برداری و انتقال پذیری نیستند و منجر به ایجاد مزیت رقابتی می شوند.
معاون دفتر همکاری و توافق های علمی و گردشگری تصریح کرد: این قابلیت ها برای ادامه حیات سازمان ها و شرکت های گردشگری ضروری و برای رقبا دست نیافتنی است. علاوه بر این وجود آنها برای دیدگاه استراتژیک و تصمیمات مدیریت ضروری است و باید تعداد محدودی از آنها در سازمان وجود داشته باشد.
پورنگ پورحسینی بر شناسایی چنین قابلیت هایی در گردشگری کشور تاکید کرد و در خصوص چگونگی شناسایی آنها گفت: یک قابلیت محوری باید بتواند امکان دسترسی به طیف متنوعی از بازارها را فراهم و تفاوت قابل توجهی در برداشت مشتریان از فایده و مزیت های محصول نهایی ایجاد کند. رقبا نباید بتوانند به راحتی قابلیت محوری را تقلید کنند.
وی در ادامه اظهار کرد: طراحی سازمان های دارای ساختار بی نهایت انعطاف پذیر با نیروهای نخبه و کاردان نیاز گردشگری امروز ماست. طراحی چنین سازمان هایی در حقیقت به مثابه ایجاد سازمان های یادگیرنده هستند. در سازمان یادگیرنده افراد به طور مستمر توانایی های خود را ارتقا می بخشند تا به نتایجی که مد نظر است دست یابند و بدین ترتیب الگوهای جدید تفکر، رشد یافته و اندیشه های جمعی و گروهی گسترش می یابند. چنین سازمان هایی قادر به تغییر رفتار و تفکر خود با استفاده از تجربیات هستند.
این کارشناس طبیعت گردی در بیان عوامل موثر بر ایجاد سازمان های یادگیرنده افزود: رهبری مناسب به جای مدیریت، ایجاد فضای تعمق و تفکر در محیط کار، بومی سازی و ایجاد تعادل بین کار و زندگی شخصی کارکنان، مدیریت بهینه زمان و تجربه اندوزی شرایط لازم را برای ایجاد چنین سازمان هایی فراهم می سازد.
معاون دفتر همکاری و توافق های علمی و گردشگری اضافه کرد: در ساختار سازمان های یادگیرنده، سهم تمرکز و رسمیت کاهش یافته و پیچیدگی سازمان بیشتر می شود. بروکراسی به شکل حرفه ای محقق می شود و فرمانروایی بر سازمان مبتنی بر دانش است. نظم منطقی در سازمان به جای اینکه از طریق قوانین و مقررات تحمیلی و با زور مدیران محقق شود، از طریق حرفه ای گرایی کارکنان، نهادینه می شود.
پورنگ پورحسینی در خصوص طراحی سازمان ها و فرآیندهای کسب و کار گفت: کلیه ذینفعان (که در بر گیرنده رقبا نیز هستند) باید از طریق ساختارهای مشخصی نظیر تشکل های صنفی با یکدیگر هم سو شده و به شکلی طبیعی در زمینه های کلیدی با یکدیگر هماهنگ شوند.
وی در پایان در رابطه با چرایی به کارگیری استراتژی هماهنگی در گردشگری خاطر نشان کرد: گردشگری صنعتی است که نهایت تاثیر پذیری را از عوامل بیرونی دارد. از طرف دیگر رقابت در این صنعت بسیار زیاد است و تنها با ایجاد قابلیت های محوری می توان سهم خود را از بازار گردشگری کسب کرد.
معاون دفتر همکاری و توافق های علمی و گردشگری در اشاره به چالش پیش روی صنعت گردشگری کشور تصریح کرد: تنها راه حل پیش روی گردشگری ایران برنامه ریزی استرتژیک توسعه پایدار گردشگری کشور بر اساس قابلیت های محوری و بومی است.
وی با اشاره به ویژگی منحصر به فرد اقامتگاه های بوم گردی کشور بیان کرد: در چنین بازاری عرضه کنندگان با ایجاد شبکه ای منسجم و هماهنگ با اینکه رقیب یکدیگرند اما می توانند هماهنگی بیشتری در پاسخگویی به نیاز تقاضا داشته باشند و سهم کنترلی متقاضیان را در بازار این نوع خاص از گردشگری کاهش دهند. در چنین بازار و شرایطی نه تنها ورود رقبای تازه وارد تهدیدی به شمار نمی آیند بلکه بدلیل عدم ارائه ی محصولات کاملا مشابه، متقاضی خواستار تجربه ای متفاوت خواهد بود و تمام عرضه کنندگان در این مسیر منتفع می شوند.
پورنگ پورحسینی در انتهای نشست با اشاره به روستای قلعه بالا به عنوان یک روستای توسعه یافته گفت: گردشگری می تواند به توسعه روستاهای کشور منجر شود. خانم تقدیسی، یکی از مالکین اقامتگاه های بوم گردی در قلعه بالا عامل توسعه بوده و دهیار این روستا نیز با مدیریت این فرآیند تحقق توسعه را ممکن ساخته است. هم اکنون قلعه بالا پایلوت گردشگری روستایی کشور است. این فرآیند که تنها با یک خانه آغاز شد هم اکنون توانسته است 8 خانه و خانواده ی دیگر را نیز درگیر گردشگری سازد و از منافع آن منتفع کند.
این کارشناس طبیعت گردی اضافه کرد: متقاضیان ایجاد اقامتگاه های بوم گردی خراسان جنوبی از طرف سازمان مربوطه در این استان با انجام تورهای آشناسازی به روستای قلعه بالا می آیند. توسعه گردشگری بوم گردی قلعه بالا تا حدی است که حتی GIZ آلمان نتوانست نقدی به آن وارد سازد.
وی در پاسخ به این سوال که چرا سازمان برای توسعه گردشگری در روستاها همیشه به نخبه پروری دست می زند گفت: سازمان معتقد است فواید نخبه پروری بیشتر از معایب آن است. با این حال نخبه پروری نباید مانع از ورود سایر افراد به کسب و کارهای گردشگری شود. نقش دولت در اینجا اهمیت دارد. دولت با تقسیم امکانات مشخص بین تمام کسب و کارهای گردشگری از شدت گرفتن نخبه گرایی جلوگیری می کند.
معاون دفتر همکاری و توافق های علمی و گردشگری در پاسخ به سوال دیگری در خصوص ضوابط و استانداردهای اقامتگاه های بوم گردی تصریح کرد: علت اصلی در تعویق اجرایی شدن ضوابط و معیارهای تاسیس و اداره اقامتگاه های بوم گردی، هزینه بسیاری است که اجرایی شدن چنین طرحی به این اقامتگاه ها تحمیل می کند. ما تصمیم داریم ابتدا با رایزنی با صندوق رفاه کارآفرینی امکان دستیابی به وام های 100 میلیونی با بهره 4 درصدی برای گردانندگان اقامتگاه های بوم گردی فراهم کنیم و سپس با برگزاری دوره های آموزشی برای کارکنان و اداره کنندگان این اقامتگاه ها فرصت استاندارد سازی درست را مهیا سازیم. پس از طی این مراحل است که می توانیم به اقامتگاه های بوم گردی بگوییم برای تبدیل پروانه بهره برداری موقت خود به دائمی باید هزینه و اقدامات لازم را برای رعایت استانداردهای مورد نظر به کار گیرید.
