اقامت مسافران خراسان رضوی را می توان مهم ترین بخش زیارت دانست زیرا با سفر رابطه متقابل دارد و بیش ترین سهم را در سبد هزینه های زائران به خود اختصاص می دهد.
با وجود مراکز اقامتی مثل زائرسراها و حسینیه ها، اما هتل ها، هتل آپارتمان ها و مهمانپذیرها همچنان نقش جدی در اسکان زائران دارند اما هنوز یک مشکل مطرح است و آن این است که سیاست و برنامه روشنی برای ساماندهی این مراکز پیش بینی نشده است.
هتلداری همواره به عنوان یکی از مهم ترین شاخه های خدمات، در خراسان رضوی مطرح است، اما در سال های اخیر شغل و معیشت هتلداران تحت تاثیر فعالیت خانه های شخصی که از سوی صاحبان شان به زوار اجاره داده می شوند، قرار گرفته است.
روند رو به رشد خانه مسافرها
رییس اتحادیه هتلداران خراسان رضوی در گفت و گو با صمت می گوید: بیشتر هتل ها در مرکز شهر و فاصله نزدیک به حرم قرار دارند و هزینه هتل ها 30 درصد پایین تر از هزینه های هتل های دیگر شهرها است، کیفیت ها هم در حد مطلوب و بسیار عالی و چیزی از بهترین هتل های کشور کم ندارند بنابراین می توان گفت هتل های ما یک شرایط ایده آل دارند.
محمد قانعی می افزاید: در سال گذشته 155 هتل در خراسان رضوی فعالیت داشت که اکنون تعداد آنها به 200 واحد رسیده است. البته مسافران از نظر اسکان مشکل نخواهند داشت و ظرفیت اقامت در هتل های مشهد 25 درصد افزایش داشته است.
رییس اتحادیه هتلداران خراسان رضوی تصریح می کند: همان طور که می دانید بیشتر مسافران در مشهد از طریق هوایی و زمینی می آیند و ما در حال حاضر شاهد این هستیم که روز به روز این خانه مسافرها رشد می کنند و افرادی هستند که این خانه ها را تبلیغ می کنند و مورد استفاده زائران قرار می دهند. به نظر ما این اقدام یک ظلم برای هتلداران و سرمایه گذاران است.
قانعی درباره مشکل نصب تابلوهای هتلداران می گوید: شهرداری مشهد امکان این را نمی دهد که تابلوها طوری نصب شوند که قابل رویت باشند چون شهرداری مصوبه ای در شواری شهر به تصویب رسانده است که تابلوهای کوچک نصب شوند، بنابراین از این قبیل مسائل و مشکلات بسیار وجود دارد که امیدواریم هر چه زودتر برطرف شوند.
وی تاکید می کند: در هفته گذشته در ایام سوگواری، قیمت اقامتگاه های مشهد کاملا کنترل شده بود و برای هتل ها و هتل آپارتمان ها سقف قیمت تعیین شده بود و هیچ واحد اقامتی اجازه نداشت از آن حد بیشتر قیمت بدهد. از طرف دیگر هتل ها برای اعمال تخفیف اختیارات لازم را دارند و ممکن است غیراز شبکه های اینترنتی رزرو، تخفیف های دیگری را برای مشتریان حضوری خود درنظر بگیرند.
ظرفیت اقامت در هتل های مشهد در این ایام کامل نشد و فقط حدود 70 درصد اشغال شد و 30 درصد دیگر خالی ماند. قیمت مراکز اقامتی در مشهد طوری است که همه سلیقه ها را پوشش دهد، اکنون هتل هایی در مشهد وجود دارند که با قیمت 50 هزار تومان برای یک نفر خدمات کامل می دهند.
رییس اتحادیه هتلداران خراسان رضوی اظهار می کند: مردم باید از اسکان در خانه های مسافر به شدت خودداری کنند. مشهد بهترین و مجهزترین اقامتگاه ها را دارد، از هتل آپارتمان و مهمانسراهای دولتی گرفته تا مدارس و خانه مسافرهایی که با مجوز سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کار می کنند. در شرایطی که در اوج فصل سفر، هتل های این شهر با 30 درصد ظرفیت خالی مواجه هستند، پس چه لزومی دارد مردم باز سراغ خانه های شخصی بروند، آن هم در حالی که بیشترین مشکلات را دارند و به طور معمول از مردم سوءاستفاده می کنند. دولت باید در این زمینه با خانه مسافرها برخورد کند. در واقع دولتمردان ما را وادار به سرمایه گذاری در حوزه هتلداری می کنند، اما بعد با مشکل مواجه می شویم.
رییس اتحادیه هتلداران خراسان رضوی خاطرنشان می کند: افراد با اجاره دادن منزل خود اقدام به دادن خدمات می کنند و این خدمات در قالب خانه مسافر به سوی شبکه های مجازی رفته است و اگر بیشتر شود به صورت یک فاجعه در می آید و آسان تر در شبکه های مجازی به معرفی محل اسکان، خارج از هر گونه کنترلی می پردازند.
افزایش واحدهای اقامتی غیرمجاز
رییس اتحادیه هتل آپارتمان داران خراسان رضوی می گوید: واحدهای اقامتی غیرمجاز از واحدهای مجاز در مشهد بیشتر است به همین دلیل خیلی از عوارضی که پرداخت شده غیرمجاز بوده و نظارتی هم از طرف نظام حاکمیتی وجود ندارد.
مهدی آجیلیان تصریح می کند: موضوع اسکان در واحدهای غیررسمی که همان خانه مسافرها هستند در کاهش میزان اشتغال واحدهای هتل آپارتمان موثر بوده است. در سال جاری افزایش تعداد مکان های اقامتی غیررسمی را نسبت به سال گذشته داشتیم که به دلیل اینکه هیچ برنامه مشخصی برای مدیریت فرهنگ سفر برای زائر در مشهد وجود ندارد، مسافران به واحدهای غیررسمی جذب می شوند و مشکلاتی را برای واحدهای رسمی به وجود می آورند.
رییس اتحادیه هتل آپارتمان داران خراسان رضوی می افزاید: میزان اشغال هتل آپارتمان ها در شهر مشهد از ابتدای سال جاری تاکنون بین 60 تا 65 درصد بوده که نسبت به سال گذشته 20 درصد کاهش داشته ایم و این موضوع به مشکلاتی که در حوزه اقتصادی وجود دارد بر می گردد. البته به نظر می رسد شرایط نامناسب اقتصادی برای رفتن به سفر در میزان اشغال واحدهای اقامتی تاثیر گذاشته است.
آجیلیان اظهار می کند: نبود برنامه جامع برای هدایت مسافر و استفاده از زیرساخت های ایجاد شده برای استقرار زائران یکی از موضوعاتی است که باید به آن توجه داشت و امیدواریم با برنامه هایی که در استانداری مطرح شده این موضوعات به طور کامل ساماندهی شوند.
رییس اتحادیه هتل آپارتمان داران خراسان رضوی تصریح می کند: با توجه به موارد گفته شده اگر رویه استقرار زائران در خانه مسافرهای غیرمجاز ادامه داشته باشد مشکلات بسیاری به همراه می آورد، زیرا در این واحدها خدمات به صورت نامطلوب ارائه می شود و به طور قطع نارضایتی افراد را به دنبال دارد.
گفتنی است؛ ریشه ایجاد واحدهای اقامتی غیرمجاز به تغییر کاربری اطراف حرم بر می گردد. برخلاف قانون 7 صنعت گردشگری متاسفانه شهرداری بدون استعلام از سازمان میراث فرهنگی گردشگری مجوز موقت و گاهی دائم می دهد و به مرور زمان مشکلاتی که گفته شد به وجود می آید. دولت و دستگاه های اجرایی و قوه مقننه به دلیل اهمیت صنعت گردشگری و مقوله زیارت، باید ورود شهرداری به این قضیه را بررسی و تکلیف این مجوزهای غیرمجاز را مشخص کنند. جلوگیری از ادامه فعالیت مراکز اقامتی غیرمجاز نیازمند فرهنگ سازی در جامعه است که این امر عزم ملی می طلبد. اگر چنین فرهنگ سازی انجام شود می توان در چند سال آینده به اهداف مهمی دست یافت که توسعه صنعت گردشگری را پیش رو دارد.
