29 مارس 2024 - 10:56
در یک جلسه پرمناقشه عنوان شد:

اساتید و کارشناسان محیط زیست مستدل سخن نمی گویند

14 دسامبر 2015 - 11:30 dsfr.ir/hy6mj

اساتید و کارشناسان محیط زیست مستدل سخن نمی گویند
ecologic.eu
مدیریت منابع آبی در ایران با کدام ساختار

فعالان و علاقه مندان محیط زیست باید مرارت جمع آوری آمار و داده ها را به خود بدهند و علمی سخن بگویند. مهندسان به برخورد روزنامه ای می خندند و تنها به استدلال گوش می دهند.

«پارادایم رشد سبز و الزامات اجرایی آن» موضوع دومین نشست محیط زیستی مرکز بررسی های استراتژیک رسایت جمهوری بود که در آن عیسی بزرگ زاده درباره مدل های جدید در مدیریت منابع آبی سخن گفت. با این حال پرسش و پاسخ بعد از این ارائه بیش از آنکه بر مدل طرح شده استوار باشد حول موضوعاتی چرخید که همچنان در موضوع بحران آب در ایران چالش برانگیزند. سدسازی یکی از این مسائل بود که بیشتر از سوی خبرنگاران مطرح شد و در ادامه نیز حسین آخانی استاد محیط زیست بر کمبود بودجه های مرتبط با تحقیقات محیط زیست تاکید کرد.

آخانی با بیان اینکه جامعه محیط زیستی ایران یکی از فقیرترین جامعه ها در ایران است که کسی حاضر نیست به آن کمک  کند، گفت: امروزه همه دستگاه ها دم از محیط زیست می زنند این در حالی است که هیچ یک از دستگاه ها حاضر نیستند ریالی را به پژوهشگر مستقل بپردازند زیرا چنانچه اقدام به این امر کنند نتایج مورد انتظار آنها نخواهد بود. این امر نه تنها درباره محیط زیست بلکه به موضوعاتی که غیرمستقیم نیز به این مورد مربوط می شود نیز صادق است.

وی افزود: این اتفاق در حالی رخ می دهد که بودجه های زیادی درباره این موضوعات به دستگاه های اجرایی مرتبط با حوزه سدسازی پرداخت شده است. آنچه ما از آن به عنوان مافیا نام می بریم همین نکته است که برخی منابع دولتی را در راستای اهداف خود هدایت می کنند که این امر موجب قوی شدن یک بخش و ضعف بخش دیگر شده است.

آخانی درباره دلایل فعالیت اندک سازمان محیط زیست با وجود قوانین متعدد و لازم الاجرا گفت: دعوی های قانونی در ایران هزینه های بسیار بالایی دارند، به این ترتیب این سازمان با بودجه 180 میلیارد چنانچه بخواهد درباره پروژه هایی مانند نیروگاه نکا و شازند به دادگاه شکایت کند باید هزینه های سنگینی را بپردازد که نمی تواند آنها را متقبل شود.

وی تصریح کرد: سازمان محیط زیست نه متخصص دارد و نه ساختار به دلیل آنکه این سازمان عمدا ضعیف نگه داشته شده است بنابراین اگر قصد داریم گازهای گلخانه ای و معضلات محیط زیستی را کاهش دهیم باید این ساختار را قوی کنیم و به این امر باور داشته باشیم.

این استاد دانشگاه افزایش منابع مالی در این حوزه را نیز خواستار شد و اضافه کرد: کمبود این منابع موجب شده است متخصصان از کشور خارج شده و همچنین تحقیقات جدی در عرصه محیط زیست صورت نگیرد.

بزرگ زاده در ادامه این نشست با انتقاد از گفته های آخانی اظهار کرد: فعالان و علاقه مندان محیط زیست باید مرارت جمع آوری آمار و داده ها را به خود بدهند و علمی سخن بگویند. مهندسان به برخورد روزنامه ای می خندند و تنها به استدلال گوش می دهند؛ متاسفانه اساتید محیط زیست مشابه خبرنگاران سخن گفته و اندیشه و آمار  را لحاظ نمی کنند. از این روست که ما مهندسان جای اساتید محیط زیست نشسته و سراغ مدل های توسعه پایدار رفته ایم تا سیاستگذاران را برای تغییر رویه ها مجاب کنیم.

همچنان که گفته های آخانی مورد استقبال گروهی در این نشست قرار گرفت، کسانی هم بودند که فقدان شیوه استدلالی سخن گفتن از سوی علاقه مندان محیط زیست را به چالش کشیدند. جمالی دانش آموخته دانشگاه شریف یکی از این افراد بود که در این نشست اظهار کرد: یکی از مشکلاتی که جامعه علمی ما دارد این است که استاد دانشگاه باتجربه ما نحوه سخن گفتنش احساسی و به فکر کیفی حرف زدن است و به مسائل کمی نمی پردازد.

وی افزود: چرا دانشگاه های معتبر ما به جای تزهای تحقیقاتی که نتیجه را مشخص کند تنها حرف می زنند، این در حالی است که اساتید خارجی سراغ کارهای سخت می روند.

محمد فاضلی مدیر این جلسه اما تلاش کرد که میانه این دو کلام را نگه دارد و جمع را راضی کند. او در انتقاد به کسانی که معرفی بزرگ زاده به عنوان یک مهندس دست اندر در کار در سدسازی را عامل به حاشیه رفتن مدل مطرح شده درباره مدیریت آب از سوی سخنران عنوان می کردند، عنوان کرد: در هر مجلسی که مهندس بزرگ زاده حضور داشته باشد خواه ناخواه پای مسائل مرتبط با سدسازی نیز به میان خواهد آمد.

وی با بیان اینکه مدل ارائه شده کم مناقشه ترین موضوع در این نشست بود اظهار کرد: هیچ شکی نیست که این مدل برای مدیریت منابع آبی مفید خواهد بود اما اجرای این مدل حتی در اندازه حداقلی آن دولت های زیادی را پشت سر خواهد گذاشت.

این استاد جامعه شناسی که سابقه مهندسی را در کارنامه فعالیت خود دارد در ادامه این نشست به نکته ظریفی در سخنانش اشاره کرد که همان ارزیابی اقتصادی پروژه هاست. او با بیان اینکه اگر همه چیز مطابق آنچه بزرگ زاده عنوان می کند با عدد و رقم و محاسبات دقیق صورت می گیرد پس دلیل وضعیت کنونی ما در مدیریت منابع آب چیست؟ پرسشی که بزرگ زاده آن را با ارجاع دوباره به صحبت های برخی شرکت کنندگان درباره موضوع جلسه بی جواب گذاشت.

نشست «پارادایم رشد سبز و الزامات اجرایی آن» در حالی پایان یافت که هم بحث درباره مدل ارائه شده از سوی بزرگ زاده نیمه تمام و هم بسیاری از پرسش ها بی پاسخ باقی مانده بودند. اگر این مدل قرار است به عنوان نقشه راهی در مدیریت منابع آب به کار گرفته شوند آیا همانطور که فاضلی نیز عنوان کرد قرار است محاسبات دقیق مشابه گذشته به کار گرفته شود که نتایج آن را امروز می بینیم یا دولت قدرتمند در عرصه محیط زیست چاره کار است علاوه بر اینکه نقش نهادهای موازی چیست و  مشارکت مردم و جامعه مدنی چگونه خواهد بود؟ در فرصتی دو ساعته گرچه دیباچه ای از آنچه جهان قصد دارد درباره مدیریت منابع آبی دنبال کند گشوده شد اما هم سخن گفتن از نمونه های موردی بدون تحلیل های کلی و هم مباحث کیفی و بحث های شخصی نتوانست گوشه ای از آنچه جلسه قصد داشت به سمت آن پیش رود را محقق سازد.

1