28 مارس 2024 - 17:03

"دسترسی" کلید لذت از گردشگری برای افراد دارای معلولیت

5 دسامبر 2015 - 10:30 dsfr.ir/lv37c

"دسترسی" کلید لذت از گردشگری برای افراد دارای معلولیت
accessibletourism.org
بخش بزرگی افراد دارای معلولیت در عین حال که به سفر علاقمند هستند، از پرداختن به آن محرومند.

"دسترسی" و "طراحی برای همه" یکی از شاخص های مهم کیفیت محصولات و خدمات گردشگری است که با ایجاد ارزش افزوده، برای شرکت ها و مقصدها در دنیای پر رقابت امروز مزیت رقابتی ایجاد می کند.

افراد ناتوان و کم توان طیف وسیعی را شامل می شوند. افراد دارای معلولیت های جسمی، حرکتی و یا ذهنی، افراد مسن، بیمارانی با شرایط خاص و حتی در برخی موارد خانواده هایی با فرزندان خردسال نیز در این گروه جای می گیرند. افرادی با نیازهای خاص و ویژه که همواره با محدودیت ها و موانعی در سطح جامعه روبرو می  شوند. این واقعیت تبعیض آمیز در اغلب موارد مانع از مشارکت برابر آنان در فعالیت های اجتماعی و اقتصادی است.

این افراد بسته به آن که در کدام کشور یا منطقه زندگی می کنند با محدودیت های متفاوتی دست به گریبانند. عدم امکان ادامه تحصیل، یافتن شغل، شرکت در فعالیت های ورزشی و فرهنگی، محرومیت از حق داشتن یک زندگی مستقل با امکاناتی برابر با دیگران از جمله محرومیت هایی هستند که نه تنها زندگی را برای این افراد دشوار می کنند بلکه جامعه را نیز از حضور آنان بی نصیب می گذارد. زیرا این افراد نیز درست مانند باقی شهروندان جامعه دارای استعدادها و توانمندی های شگرفی در زمینه های گوناگون هستند و می توانند برای جامعه بسیار الهام بخش باشند.

معلولیت، ویژگی است که در سال های اخیر در بسیاری از کشورها دیگر مترادف با محدودیت نیست. انسان هایی که به واسطه آسیب هایی که دیده اند، متفاوتند اما ناتوان نیستند. علم و تکنولوژی هنگامی که در خدمت یک جامعه اخلاق مدار قرار می گیرند برای همگان فرصت های برابر ایجاد می کنند و این مفهوم دقیق عدالت و توسعه اجتماعی است.

معلولیت، ویژگی است که در سال های اخیر در بسیاری از کشورها دیگر مترادف با محدودیت نیست.

سفر یکی از فعالیت هایی است که بخش بزرگی از این قشر در عین حال که بدان علاقمند هستند، از پرداختن به آن محرومند. سفر برای بسیاری از این افراد چالشی است که فائق آمدن بر آن، تنها در گرو همت خود این افراد و خانواده هایشان قرار ندارد. برنامه ریزی مقصدهای گردشگری باید به گونه ای انجام پذیرد که امکانات و شرایط برابر را در دسترس این افراد قرار دهد. صنعت گردشگری در سه دهه گذشته همواره کوشیده است تا خود را به اهداف توسعه پایدار نزدیک نماید. تنها از منظر پایداری اجتماعی، تلاش برای پاسخ گفتن به نیازهای این قشر رسالتی است که گردشگری پایدار برای رعایت حقوق انسانی و اجتماعی این افراد، بر عهده دارد.

آنچه در صنعت گردشگری بدان "دسترسی" می گویند، حقی اجتماعی است که همه شهروندان باید از آن برخوردار شوند. دسترسی یک ضرورت است که همه ما فارغ از توانایی ها و ناتوانی هایمان در محیط خود بدان محتاجیم و تا زمانی که با مانع یا محدودیتی مواجه نشویم از شدت نیاز خود به آن آگاهی نمی یابیم. "دسترسی" درباره آن است که تا چه اندازه رسیدن، وارد شدن، خارج شدن و استفاده از ساختمان های موزه ها، اماکن تفریحی و سایر امکانات رفاهی، آسان و بی دردسر است و یک گردشگر می تواند بدون نیاز به کمکی خاص و ویژه  از آن ها بهره مند گردد.

دسترسی در مفهوم جهانی آن به کیفیت محیطی که گردشگری در بستر آن توسعه می یابد بازمی گردد؛ اینکه چقدر محیط طبیعی، شهری، تکنولوژی و یا مهندسی ساختمان ها با رعایت اصول ایمنی و سهولت استفاده برای همگان، فارغ از نقاط ضعف بالقوه شان، طراحی و بنا شده است. ارتقا و بهبود دسترسی به سود طیف گسترده ای از کسانی است که سفر رفتن را کاری دشوار و سخت می دانند. بنابراین دسترسی برای افراد به اصطلاح ناتوان یک ضرورت و برای باقی افراد راحتی خیال است.

صاحبان کسب و کار و دست اندرکاران صنعت گردشگری باید در راستای عمل به مسئولیت اجتماعی خود، بستری فراهم آورند تا سفر را برای افرادی که دنیا را متفاوت تجربه می کنند، آسان و لذت بخش نمایند.

زمانی که از اصطلاح "گردشگری برای همه" استفاده می کنیم باید بدانیم که اولین پیش شرط آن دسترسی آسان و امن به کلیه خدمات و محصولات صنعت گردشگری است. سفر، زنجیره ای بهم پیوسته از خدمات و محصولات است که با جستجوی اطلاعات آغاز می شود، راهش را به طرق گوناگون به سوی مقصد می گشاید و با تجربه های ناب در مقصد ادامه می یابد. وقتی پای محصولات و خدمات سفر به میان می آید باید رویکرد "طراحی برای همه" مد نظر طراحان و برنامه ریزان قرار گیرد.

"طراحی برای همه" به دنبال آن است تا محصولات و خدماتی را ارائه دهد که بیشترین تعداد گردشگر، فارغ از تفاوت های فرهنگی، جسمی، ذهنی، جنسیتی و سنی شان، بتوانند از آن بهره مند شوند. بر اساس رویکرد "طراحی برای همه" دسترسی، باید از همان آغاز مد نظر قرار گیرد. قرار نیست مدیران مقصد منتظر بازخورد از سوی گردشگران بمانند و بجای داشتن رویکردی فعال تنها در مقابل کاستی ها واکنش نشان بدهند.

رویکرد فعال بیان می کند که "دسترسی" و "طراحی برای همه" یکی از شاخص های مهم کیفیت محصولات و خدمات گردشگری است که با ایجاد ارزش افزوده، برای شرکت ها و مقصدها در دنیای پر رقابت امروز مزیت رقابتی ایجاد می کند. صاحبان کسب و کار و دست اندرکاران صنعت گردشگری باید در راستای عمل به مسئولیت اجتماعی خود، بستری فراهم آورند تا سفر را برای افرادی که دنیا را متفاوت تجربه می کنند، آسان و لذت بخش نمایند.

مسئولیت عرضه کنندگان در صنعت گردشگری این است که با رعایت اصول برابری و احترام به حقوق شهروندی خدمات خود را به گونه ای طراحی و عرضه نمایند که برای افراد دارای معلولیت و ناتوانی نیز قابل استفاده باشد. هتل ها، شرکت های حمل و نقل خصوصی و دولتی، طراحان تور و حتی راهنمایان گردشگری باید نیازهای خاص و ویژه  این گروه را در نظر داشته باشند. اما بخش دیگری از این مسئولیت متوجه مدیران و برنامه ریزان در سطح کلان کشور است. طراحی فضاهای شهری به گونه ای که دسترسی و استفاده آسان را برای این افراد ممکن سازد، پیش شرط توسعه گردشگری برای همگان است.

اگر گردشگری، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، همچنان داعیه توسعه پایدار و برقراری عدالت و رفاه اجتماعی را دارد باید بتواند برای افرادی که پای اراده شان در بند چرخ های ویلچر نمی ماند فرصتی برای لذت بردن، تجربه کردن و آموختن ایجاد نماید.

استفاده از برچسب های ناتوان یا معلول در مواجهه با قشری که علی رغم تفاوت هایش مصرانه می کوشد تا جایگاه خود را در جامعه بیابد و استعداد و توانمندی هایش را به منصه ظهور بگذارد، به هیچ روی نباید باعث شود که خطی فرضی میان خود و این افراد بکشیم. ناتوانی یک مفهوم نسبی است که در شرایطی خاص درباره افرادی که به اصطلاح سالم یا غیرمعلول می خوانیم شان نیز مصداق پیدا می کند.

سفر، ارمغان پیشرفت تکنولوژی، بهبود شرایط کار و افزایش دستمزد هاست. آنچه سفر را برای یک میلیارد نفر در سراسر دنیا ممکن ساخته است، پیشرفتی است که ما را به انسان هایی تواناتر بدل کرده است. توانایی که مدیون اراده و روح پرسشگر ماست. اگر گردشگری، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، همچنان داعیه توسعه پایدار و برقراری عدالت و رفاه اجتماعی را دارد باید بتواند برای افرادی که پای اراده شان در بند چرخ های ویلچر نمی ماند فرصتی برای لذت بردن، تجربه کردن و آموختن ایجاد نماید.

دیدگاه ها

  • علی 5 دسامبر 2015 - 23:13

    ممنون از سایت به روز و مفیدتون
    شاداب باشید

1