آثار 27 هنرمند از 12 کشور دنیا با موضوع توجه به محیط زیست این روزها در نگارخانه "نامی" خانه هنرمندان برپاست.
به گزارش هنرآنلاین این روزها نمایشگاه گروهی نقاشی و نیوآرت شامل آثاری از هنرمندان ایرانی و خارجی با عنوان "جا به جایی"، در نگارخانه استاد "نامی" خانه هنرمندان ایران در حال برگزاری است. این نمایشگاه با عنوان "جا به جایی" توجه بسیاری از صاحب نظران هنر را به خود جلب کرده است.
این نمایشگاه با حضور مهندس محمدحسین بازگیر معاون مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران و رئیس حفاظت محیط زیست شهر تهران، دکتر اسماعیل کهرم استاد دانشگاه و مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران، دکتر علیرضا سمیع آذر و جمع کثیری از علاقه مندان به محیط زیست و هنر آغاز به کار کرد.
نمایشگاه جا به جایی توسط ریحانه افضلیان و مرلین گافنی گردآوری شده و با نگاهی نو به موضوع طبیعت، محیط زیست و حفاظت از آن می پردازد. در این نمایشگاه آثار نقاشی، مجسمه، ویدئوآرت، چیدمان، اینتراکتیو (interactive) و ... از 6 هنرمند ایرانی و 21 هنرمند از کشورهای هلند، اتریش، بلژیک، اسپانیا، آرژانتین، یونان، ایرلند، فرانسه، اکراین، انگلستان و آمریکا به نمایش گذاشته شده است.
ریحانه افضلیان متولد سال 1368، کارشناس سخت افزار رایانه و دانشجوی کارشناسی رشته نقاشی در دانشگاه هنر و معماری است. در حاشیه برگزاری این نمایشگاه به گفت و گو با هنرمند و گردآورنده جوان آن نشستیم.
خانم افضلیان، این گروه چطور دور هم جمع شدند و آیا این نخستین نمایشگاهی است که در قالب یک گروه برگزار می کنید؟
بله، این نخستین باری است که این گروه با هم نمایشگاه می گذارند و پیش از این هر کدام از هنرمندان در جاهای مختلفی چه در ایران و چه خارج از ایران نمایشگاه هایی را برگزار کرده اند. این گروه در واقع از دانشجویان دانشگاه شکل گرفت، جلسه ای گذاشتیم و به این نتیجه رسیدیم که یک پروژه را شروع کنیم و یک مجموعه جمع آوری کنیم. این پروسه تقریبا یک سال طول کشید و در این مدت جلسات زیادی برگزار و کارها را بیشتر مرور کردیم و اتفاقات زیادی در این بین رخ داد.
هنرمندان خارجی چه طور همراه این نمایشگاه شدند؟
در طول این مدت من نمایشگاه هایی در خارج از ایران داشتم و دیدم فضای کاری برخی از آنها به آثار و تفکر ما نزدیک است، از آنها خواستم به ما بپیوندند؛ آنها هم موافق بودند و این اتفاق شکل گرفت. البته آنها ارائه خودشان را انتخاب کردند و در قالب پخش ویدئویی از آثارشان و کاتالوگ های دیجیتال در این نمایشگاه شرکت کردند.
چرا برای اولین نمایشگاه به خانه هنرمندان ایران، آمدید؟
یکی از دلایلی که خانه هنرمندان را انتخاب کردیم این بود که فضا خیلی دست خودمان بود و این موضوع کمک می کرد که ما ایده های مختلفی برای ارائه و تبلیغ کارهای مان پیدا کنیم؛ به عنوان مثال ما برای تبلیغ نمایشگاه، اولین روشی که انتخاب کردیم گرافیتی بود. البته گرافیتی هنوز در ایران خیلی جا نیفتاده و با محدودیت هایی همراه است ولی ما چون با موضوع محیط زیست کار می کنیم ترجیح دادیم یک سری از اصول را در این زمینه رعایت کنیم و در گام نخست کاغذ کمتری مصرف کنیم.
در آثار این نمایشگاه ایده های نو، تکنیک های متنوع و نگاه های مختلف به هنر و به محیط زیست دیده می شود در عین حال که از یکدستی و هارمونی خوبی نیز برخوردار هستند؛ چطور به این کثرت و وحدت به صورت هم زمان آن هم با همراهی هنرمندان خارجی رسیدید؟
وقتی این گروه دور هم جمع شدند یک انرژی ای بین اعضا رد و بدل می شد که باعث تنوع کارها شد به صورتی که در این یک سال 3-4 بار کارها تغییر کرد و نظرات گروه، آثار را به سمت ایده های نو و تکنیک های متنوع برد.
با توجه به استقبالی که از نمایشگاه شد، آیا این گروه در کنار هم باقی خواهند ماند؟
از استقبالی که شد بسیار خوشحالیم و فعلا تصمیم بر این است که این راه را بیشتر با هنرمندان ایرانی ادامه بدهیم و البته ارتباط با هنرمندان خارجی را خواهیم داشت زیرا قرار است همین نمایشگاه حدود یک ماه دیگر در تورنتوی کانادا به نمایش درآید و این بار آثار هنرمندان خارجی روی دیوار باشد و آثار ما در قالب ویدئو به نمایش درآید.
چطور تصمیم بر این شد که آثار خارجی غیر از یکی از آنها، به صورت ویدئو و یا دیجیتال به نمایش درآید، چون اشاره کردید اصل آنها در تورنتو روی دیوار می روند.
این روشی است که این روزها رواج زیادی پیدا کرده است، خصوصا در خارج از ایران؛ اما یکی دیگر از دلایل انتخاب این روش مشکلات پستی بود. همچنین بیمه آثار هنری خارجی در ایران آسان نیست و تجربه شخصی من از پست آثار، هم خوب نبوده در نتیجه تصمیم گرفتیم آثار را به روش جدیدتری جا به جا کنیم؛ در نتیجه آثار یا به صورت کاغذی و یا ویدئو به دست ما رسید. بیشتر سعی مان بر این بود که در ارائه نیوآرت، ارتباطات و مدیا های جدیدی را نیز به کار بگیریم، به طور مثال جمعه هفته آینده، 13 آذر، با هنرمندان خارجی شرکت کننده صحبتی خواهیم داشت و ویدئو کوتاهی از هر کدام از آنها را پخش خواهیم کرد که درباره آثارشان توضیح می دهند.
به ارتباطات جدید اشاره کردید، آیا ارتباطات بین المللی محدود به جوانانی است که از طبقه خاصی از جامعه هستند و یا مثلا اقامت کشور دیگری را دارند و به علت رفاه مالی امکان برقراری این ارتباطات را دارند؟
خیر، اصلا اینطور نیست. من در ایرلند نمایشگاه داشتم بدون اینکه به آنجا رفته باشم و اتفاقا از طریق رسانه های اجتماعی مجازی (اسکایپ) در افتتاحیه حضور داشتم و با مخاطبینم صحبت می کردم. به نظرم در این عصر دیگر تقریبا نیازی به جا به جا شدن برای برقراری ارتباط نیست و سطح دیگری از جابه جایی توسط تکنولوژی برای پیشرفت های هنری و ارتباطات بین المللی تعریف شده است. البته دیدن اثر اصل بر روی دیوار همچنان جاذبه های خودش را دارد اما ما سعی کردیم از روش های جدید تری استفاده کنیم. درست است که اگر اثر و هنرمند به ایران بیایند خیلی خوب است اما این تنها راه ارتباط با دنیا نیست و روش های جایگزین زیادی وجود دارد. خود من از شرکت در یک سری فراخوان آغاز به کار کردم؛ ابتدا با ورسوس، دامون فر و نسل نو و بعد از آن هم در فراخوان های خارجی شرکت کردم و به این صورت آشنایی های زیادی ایجاد شد.
شما در این نمایشگاه با آثاری قریب به اتفاق در ابعاد کوچک و تنوع بالا از ویدئوآرت تا چیدمان، نقاشی و کولاژ، دریچه های زیادی را به روی مخاطبین تان گشوده اید، نمایشگاه کوچکی که می تواند لحظات طولانی ای مخاطب را درگیر خودش کند؛ این محصول نهایی تحت چه تفکر و یا اندیشیدن به چه موضوعی شکل گرفت؟
موضوع ما طبیعت و محیط زیست است؛ چون به نظرم موضوعی است که تا آخرین روز زندگی هم اگر راجع به آن کار کنیم تمامی ندارد. در نتیجه این تنوع و نگاه های متنوع حول موضوع طبیعت و محیط زیست شکل گرفت و ما این موضوع را همچنان ادامه خواهیم داد و برای سال آینده و نمایشگاه بعدی هم در همین زمینه کار خواهیم کرد. در این نمایشگاه از مسئولین مرتبط با محیط زیست دعوت کردیم و برخی از آنها هم آمدند و این برای ما خیلی تشویق کننده بود چون مهم ترین مخاطب ما این دسته از بازدید کنندگان در کنار عموم مردم هستند؛ چون ایده ما این بود که اگر قرار است درباره حفاظت از محیط زیست کار کنیم خب اول باید با مسئولین این موضوع در ارتباط قرار بگیریم.
به عموم مردم اشاره کردید، شما که این همه ایده نو را به شکل های نو ارائه کرده اید چرا به دنبال مخاطب عام هستید؟
برای ما مخاطب عام بسیار مهم است البته که مخاطب خاص هم جذابیت ها و ارتباطات خودش را دارد اما اصولا انتخاب خانه هنرمندان برای این بود که مخاطب عام زیادی در مواجه با آثار قرار می گیرند و محیط زیست و آثار مرتبط با آن برای عموم مردم است.
فکر نمی کنید این آثار که به طور نسبی آثار خوبی هم محسوب می شوند و اگر نه تماما با ایده های نو اما با دخل و تصرف های نویی هم ارائه شده اند؛ نه تنها برای مخاطب عام بلکه برای مخاطب خاص هم خیلی گویای موضوع محیط زیست نیستند؟
به نظر من یک اثر هنری با مخاطب است که کامل می شود، یعنی وقتی مخاطب آن را می بیند می تواند برداشت های مختلفی از آن داشته باشد و دیگر ایده هنرمند مهم نیست. ایده ما محیط زیست و حفاظت از آن بوده اما مخاطب می تواند هر طور که می خواهد با آثار ارتباط بگیرد. من دوست ندارم مخاطب را مجبور کنم که حتما نگاه من را داشته باشد.
این نگاه بسیار خوبی است و محتوای حرف شما نیز به صورت کلی، کاملا صحیح است اما به شرطی که شما در تشریح و یا عنوان نمایشگاه تاکیدی روی یک موضوع خاص نداشته باشید ولی وقتی به عنوان مثال می گوییم محیط زیست، به هر حال از یک نمایشگاه انتظار می رود نه به صورت شعارگونه و مستقیم اما دست کم در فضای کلی بتواند موضوع را به مخاطب منتقل کند و یا مخاطب را درگیر آن موضوع کند.
درست است و البته این درصد حداقلی ای که شما می گویید را قبول دارم ولی ما هم از نگاه خودمان سعی در انتقال مفهوم داشته ایم، به عنوان مثال استفاده از مواد بازیافتی، صرفه جویی در چاپ پوستر و بروشور و جایگزین کردن تبلیغات در فضاهای مجازی و یا به صورت گرافیتی در اطراف دانشگاه و همچنین کیو آر کد به جای بروشور و یک چیدمان که از کارهای خود من است و روی آن یک فضای سبز کوچک ایجاد شده و روی زمین است و مخاطب را درگیر خودش می کند؛ گاه مخاطب گلی از روی آن برمی دارد، گاه آن را ندیده، لگدش می کند و گاه از روی آن می پرد.
چند هنرمند خارجی به این نمایشگاه اثر ارسال کرده اند؟
21 هنرمند خارجی از طریق ارتباطات من و مرلین گافنی، با هنرمندان ایرانی این نمایشگاه همراه شدند.
شما دو هنرمند، گردآورنده نمایشگاه هستید؟
بله، من و گردآورنده مجموعه ایرلند، مرلین گافنی این نمایشگاه را گردآوری کرده ایم.
درباره ایده کارهای خودتان در نمایشگاه بیشتر توضیح دهید.
تکنیک کارهای نقاشی ام، رنگ روغن روی مقوا است که در یک قاب گرد چوبی کار شده و روی قاب ها ماشین های کوچکی چسبانده شده است. از نظر من دنیای امروز فضای خیلی آبستره ای دارد و نمی توان ویژگی خیلی مشخصی را به آن نسبت داد زیرا دائما در حال تغییر است؛ چیزی به وجود می آید و چیز دیگری از بین می رود و هر چیزی به سرعت در حال دگرگونی است. در نتیجه نگاه من به این دنیا یک نگاه آبستره است؛ در زمینه کارهایم از المان های طبیعی و مناظر طبیعی بهره برده ام که تحت نگاه آبستره به انتزاع رسیده است. می خواهم بگویم که ما اکنون در یک فضای معلق به سر می بریم که نه آن فضای طبیعت را داریم و نه این فضای آبستره را و دقیقا نمی دانیم کجا هستیم و انگار اصلا معلوم نیست با این وضعی که در پیش گرفته ایم قرار است چه اتفاقی رخ دهد. ماشین های روی قاب، هم نشان از جاده و گذرا بودن دارد و هم نشان از تخریب کنندگی ماشین ها بر طبیعت. کار چیدمانی که ارائه کردم نیز بیشتر با مخاطب در تعامل است و اینتراکتیو محسوب می شود.
و به عنوان سوال آخر، چرا عنوان نمایشگاه "جا به جایی" است؟
جا به جایی اتفاقی بود که برای همه چیز در اطراف ما رخ می داد از کارهای خودمان که در طول این یک سال دائما در حال تغییر بود تا آمدن کارهای خارجی و رفتن کارهای ما به خارج از کشور و همه این اتفاقات که همگی مثبت بود جابه جایی محسوب می شد و به همین دلیل این عنوان را انتخاب کردیم.
نکته پایانی؟
امیدواریم بتوانیم فضاهای بازتری را در اختیار بگیرم زیرا یکی از دلایلی که کارها کوچک هستند این است که نگارخانه کوچک است. ما کارهای بزرگ با تعداد بیشتری داریم که به دلیل موضوع محیط زیست اصلا باید در فضاهای باز تر و عمومی تری باشند چون همانطور که گفتم ارتباط با مخاطب عام برای ما بسیار مهم است.
در این نمایشگاه آثار متنوعی با تکنیک های کولاژ، رنگ روغن، ترکیب مواد، اینتراکتیو، حجم، کار با کاغذ و چوب، ویدئو و دیجیتال آرت و همچنین چیدمان ارائه شده اند. ریحانه افضلیان نایینی، سمانه صالحی، بهاره خوشبخت، پگاه رجامند، بردیا طحانی و سارا عامری از هنرمندان ایرانی شرکت کننده هستند که هر کدام با چند اثر در این نمایشگاه حضور دارند.
این نمایشگاه تا 16 آذر ادامه خواهد داشت و علاقه مندان می توانند برای دیدن از آثار همه روزه از ساعت 13 تا 20 به نشانی خیابان آیت الله طالقانی، خیابان شهید موسوی شمالی، باغ هنر، خانه هنرمندان ایران مراجعه کنند.
