یکی از اعضای اتاق بازرگانی تهران، افزایش تعطیلات آخر هفته از یک روز به دو روز را، نخستین گام در طرح ساماندهی تعطیلات می داند.
حسین ساسانی، عضو اتاق بازرگانی تهران و رئیس کمیته توسعه پایدار فرهنگستان علوم، معتقد است که برای باز شدن گره طرح ساماندهی تعطیلات، تمرکز بر تعدیل تعطیلات تقویم رسمی کشور و پس از آن تعطیلی دو روزه آخر هفته، اشتباهی محض است؛ عاملی که در تمام این سال ها مانع به نتیجه رسیدن این طرح شده است.
ساسانی تصریح می کند: «لزوم کاهش تعداد روزهای تعطیل به نفع افزایش یک روز تعطیل به آخر هفته، غیرقابل انکار اما در حال حاضر نشدنی است؛ چرا که با مقاومت های زیادی مواجه شده و عملا مساله ساماندهی تعطیلات با محوریت تعطیلی دو روز آخر هفته را به محاق خواهد برد. از این رو بهتر است که این پروژه در چند فاز انجام شود؛ فاز اول تصویب تعطیلی روز شنبه است و فاز بعدی تعدیل روزهای تعطیل رسمی؛ تنها در این صورت است که از حساسیت ها کاسته شده و این طرح عملی می شود.»
نتایج علمی افزایش تعطیلات آخر هفته
به گزارش «دنیای اقتصاد» با وجود باور عمومی، نه تنها تعداد تعطیلات رسمی در ایران از میانگین روزهای تعطیل در دیگر کشورهای جهان بیشتر نیست که با اختلافی فاحش، کمتر از این میانگین است. در واقع بی نظمی و متغیر بودن روزهای تعطیل در تقویم کشور و از پی آن پیش آمدن مساله بین التعطیلین که عملا به صورت غیررسمی به تعداد روزهای تعطیل در کشور افزوده و همچنین تجمیع تعطیلات در ایامی از سال همچون نوروز، منجر به شکل گیری چنین تفکر غلطی شده است.
بر همین اساس، طرح ساماندهی تعطیلات به خودی خود به معنای کاستن از تعداد روزهای تعطیل نیست بلکه در معنای صحیح آن باید تغییرات لازم را در جهت همسویی و تطابق سیستم تعطیلات رسمی کشور با استانداردهای جهانی به وجود آورد. ساسانی در این خصوص و با اتکا به مطالعات و تحقیقات انجام شده در این زمینه می گوید: «در واقع افزایش شادابی و رضایت کارکنان که در نهایت منجر به افزایش بازده کاری و رونق اقتصادی خواهد شد، تنها با ارتقای کیفیت زندگی آنان محقق می شود؛ بنابراین تحقیقات بسیاری اثر تعداد ساعات کاری و همچنین میزان و کیفیت اوقات فراغت و بیکاری کارکنان را بر خشنودی آنها و به تبع آن افزایش بازده کاری مورد مطالعه قرار داده اند.»
این عضو اتاق بازرگانی تهران خاطرنشان می کند: «بنا بر نتایج آخرین تحقیقی که سازمان جهانی کار منتشر کرده است، به پنج دلیل عمده، کاهش روزهای کاری در هفته، از پنج روز به چهار روز مورد تاکید قرار گرفته است.» وی در ادامه با برشمردن این دلایل اضافه می کند: «در این مطالعه ثابت شده که در اثر این تغییر بیماری های قلبی-عروقی، گوارشی و اسکلتی به میزان قابل توجهی در میان کارکنان کاهش یافته و سبب افزایش سطح رضایت از زندگی و میزان شادی در افراد و خانواده های آنها می شود. این عوامل علاوه بر آنکه به صورت مستقیم بر بهبود عملکرد و متعاقب آن افزایش بازده کاری کمک خواهد کرد، از سوی دیگر با کاهش هزینه های درمانی به گونه ای دیگر بر رشد اقتصادی اثر مثبت می گذارد.
نکته دیگر کاهش مصرف انرژی است که در یک معادله هزینه-فایده و در کنار دیگر عواملی که به آنها اشاره شد، باعث کاهش هزینه ها و تولید ارزش افزوده بیشتر با در نظر گرفتن مولفه های مربوط به توسعه پایدار می شود.» ساسانی بر اساس این دلایل و نیز با استناد به آمارهای مربوط به شاخص های کسب و کار و تعداد ساعات مفید کاری در ایران، بازنگری در نظام کنونی تعطیلات کشور را الزامی می داند و نادیده انگاشتن آن به هر دلیلی را یکی از علل اصلی وضعیت نامناسب کسب وکار و رکود حاکم بر اقتصاد کشور عنوان می کند.
نگاهی پروژه ای به ساماندهی تعطیلات
به باور رئیس کمیته توسعه پایدار فرهنگستان علوم، ساماندهی تعطیلات اتفاقی نیست که یک شبه بیفتد و مشکلات موجود حل شود، بلکه با توجه به مسائل موجود باید نگاهی پروژه ای به آن داشت و گام به گام عمل کرد. همان طور که اشاره شد او معتقد است که باید در گام نخست شنبه را تعطیل اعلام کرد و به این ترتیب مانند همه کشورهای دنیا دو روز تعطیلی آخر هفته در تقویم ایران نیز گنجانده شود؛ پس از این مرحله و در واقع با جا افتادن این تغییر و ورود آن به فرهنگ زندگی مردم جامعه، در گام بعدی دیگر تعطیلات نیز ساماندهی خواهد شد. ساسانی می افزاید: «در حال حاضر تعداد روزهای تعطیل ما از دیگر کشورها کمتر است اما در صورت تصویب طرح دو روز تعطیلی در آخر هفته ها، این توازن به هم می خورد و از میانگین جهانی بیشتر می شود. به همین خاطر افکار عمومی به این نتیجه می رسد که با توجه به وضعیت نامناسب فضای کسب وکار کشور که پیش تر ذکر آن رفت، کاستن از تعداد روزهای تعطیل رسمی اجتناب ناپذیر است.»
وی با اشاره به حساسیت های ملی و مذهبی پیرامون حذف تعطیلی برخی از مناسبت هایی که در حال حاضر در تقویم کشور تعطیل هستند، خاطرنشان می کند: «در فاز دوم پروژه ساماندهی تعطیلات، برای تصمیم گیری در این مورد که چه تعطیلاتی از تقویم حذف شوند، لازم است کمیته ای متشکل از همه افراد و سازمان های موثر در تصمیمات کلان کشور از جمله نمایندگان مراجع تقلید و سه قوه و نیز نمایندگانی از تمام فعالان اقتصادی، ارگان ها و سازمان ها و همچنین کارشناسان و متخصصان تشکیل و در این مورد به صورت جدی تصمیم گیری شود.»
ساسانی تاکید می کند که تنها در این صورت است که از حساسیت ها کاسته و از نزاعی که ممکن است در این خصوص در بگیرد و مانع از تحقق این طرح باشد (همان گونه که تا کنون شده) جلوگیری می شود. عضو اتاق بازرگانی تهران، افزایش تعطیلات آخر هفته و پس از آن حذف تعدادی از روزهای تعطیل رسمی کشور را پایان کار طرح ساماندهی تعطیلات نمی داند و یادآور می شود: «اهدافی که با ساماندهی تعطیلات دنبال می شود نه تنها با به انجام رسیدن دو مرحله مذکور محقق نخواهد شد بلکه در صورت عدم برنامه ریزی و فراهم کردن زیرساخت ها برای استفاده مطلوب و سازنده از این تعطیلات، هزینه بر بوده و آسیب های اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی را به دنبال خواهد داشت و حتی با اهداف توسعه پایدار در تعارض خواهد بود.»
ساسانی تصریح می کند: «توسعه گردشگری داخلی می تواند یکی از نتایج مطلوب تعطیلات دو روزه آخر هفته باشد. از سوی دیگر فراهم کردن امکانات لازم در مسیر بهره گیری از این تعطیلات با برنامه ریزی برای سفر در این ایام، پیش نیاز رونق این صنعت به شمار می رود.» وی در پایان تاکید می کند: «ساماندهی تعطیلات و توسعه گردشگری داخلی، از مهم ترین عوامل موثر بر بهبود فضای کسب و کار و افزایش بهره وری است؛ تنها در این صورت است که شاخص های مربوط به کسب و کار ایران و جایگاهش در میان دیگر کشورها بهبود یافته و خاطر سرمایه گذاران خارجی را برای ورود به بازارهای ایران آسوده کرده و آن ها را برای مشارکت در طرح های عمرانی و زیرساختی کشور ترغیب و مشکل کمبود سرمایه را حل می کند.»
به باور برخی کارشناسان و اقتصاددانان، توسعه گردشگری داخلی گام نخست در رشد صنعت گردشگری کشور است؛ موضوعی که به دلیل آشفتگی موجود در تعطیلات کنونی و فراهم نبودن دیگر زیرساخت ها با چالش های عدیده ای مواجه است. تعطیلات دو روزه آخر هفته با فراهم کردن فرصت کافی، سفر خانواده ها را در سال توزیع می کند و سبب گسترش اقسام مختلف گردشگری خواهد شد.
علاوه بر این، مقاصد جدیدی را برای گردشگران تعریف می کند که اغلب در مجاورت شهر یا استان محل زندگی آنها است و از این طریق توسعه فرهنگی و اقتصادی جوامع محلی را به دنبال خواهد داشت و به این ترتیب از فشار زیست محیطی وارد بر مقاصد سنتی کشور نیز می کاهد. همچنین گذران این تعطیلات در کنار خانواده، باعث تمدد اعصاب افراد شده و تا حد زیادی از تلاطم های روانی ناشی از زندگی پر استرس در جوامع شهری امروز می کاهد که اثر آن به بهترین شکل ممکن در افزایش بهره وری و از منظر دیگر افزایش کیفیت زندگی خانوادگی و روابط میان اعضای خانواده ها قابل مشاهده خواهد بود.