28 مارس 2024 - 01:00

خرس سیاه یار غار کودکان هرمزگانی

22 نوامبر 2015 - 10:30 dsfr.ir/ft4l9

خرس سیاه یار غار کودکان هرمزگانی
پروژه حفاظت از خرس سیاه آسیایی
بازی: کودکان پیش بندی با طراحی بدن خرس می پوشند و با صورتی شبیه به خرس وارد غار می شوند

خرس سیاه آسیایی گونه ای در معرض خطر است که برنامه ریزی راهبردی حفاظت از آن در استان هرمزگان بر اساس راهنمای تهیه شده توسط اتحادیه جهانی حفاظت و تجربیات سه ساله فعالیت های میدانی و بررسی های اقتصادی-اجتماعی جوامع محلی در این استان تدوین شد.

این برنامه بلندمدت شامل 6 هدف کوتاه مدت است که بخش اول ان در شهرستان بشاگرد در حال اجراست. در روزهای پایانی آبان ماه همایش و جشنواره خرس سیاه توسط موسسه نجوای زمین و پروژه حفاظت از خرس سیاه آسیایی با همکاری اداره حفاظت محیط زیست، هیات کوهنوردی و مرکز مطالعات حیات وحش هرمزگان و موسسه طبیعت گردی مشق آفرینش برگزار شد. برنامه هایی که توانست علاوه بر مدیران دولتی، کودکان و خانواده ها را نیز با مقوله حفاظت از این گونه درگیر کند.

آذر صداقتی از اعضای موسسه نجوای زمین در گفت و گو با «دنیای سفر» گفت: پروژه ما درباره حفاظت از خرس سیاه آسیایی پنج سال است که ادامه دارد اما نزدیک به چهار سال است که در حال آموزش و کار با جوامع محلی هستیم. در واقع ما در منطقه مجموعه مطالعات اقتصادی، اجتماعی، مشارکتی را انجام داده و بر اساس این مطالعات نیاز به آموزش را حس کردیم.

وی با اشاره  حمایت های مالی اندک در زمان آغاز این پروژه تصریح کرد: دو سال قبل ما پروپوزالی را برای یک موسسه هلندی به نام alertis دادیم که در سال 91 یکی از اعضای آن به ایران سفر کرده و تحت تاثیر محرومیت منطقه قرار گرفته بود. یکی از موارد مطرح شده در پروپوزال آموزش کودکان و نوجوانان ساکن روستاهایی بود که در مجاورت زیستگاه خرس سیاه قرار یا بیش ترین تعارض را با این گونه داشتند. برگزاری جشنواره و کارگاه برای مردم ساکن در شهر از دیگر تعهدات ما بود که به این موسسه داده بودیم.

این فعال محیط زیست تمرکز عمده موسسه نجوای زمین را بر روی آموزش محیط زیست عنوان کرد و گفت:

ما بر اساس این تجربه و بازخوردهایی که از فعالیت های خود داشتیم می دانستیم که آموزش به سبک گذشته و از بالا به پایین پاسخگو نخواهد بود و باید ابزارهای آموزشی متفاوتی را تهیه کرده و بچه ها را به عنوان جزئی از طبیعت در این مقوله درگیر کنیم.

وی افزود: در همین راستا تمام مقولات مرتبط با جشنواره به صورت سرگرمی و بازی انتخاب شدند تا بچه ها تجربه ای از جنس تعاملی داشته باشند. به این ترتیب مجموعه ای از بازی های ایستگاهی به کار گرفته شد که کودک بر اساس علاقه خود می توانست یک بازی را به کرات تکرار کرده و یا آن را کنار بگذارد.

پروژه حفاظت از خرس سیاه آسیایی

صداقتی ترکیب بازی ها را بر اساس محل برگزاری جشنواره یعنی سالن سنگنوردی هیات کوهنوردی هرمزگان دانست و اظهار کرد: از آنجا که خرس ها مسیر طولانی را برای رسیدن به غار طی می کنند ما مسیری را بر روی دیواره طراحی کردیم و بنا بر درجه سختی نام غارهای منطقه را بر آن نهادیم. همچنین برای اینکه حس خطرناک بودن خرس از ذهن کودکان زدوده شود دو بازی طراحی شد که بر اساس آن کودکان قد خود را در قیاس با یک توله خرس که 50 سانتی متر است می سنجیدند. بنابراین کودکی که 123 سانت قد داشت در واقع دو توله خرس به علاوه 23 سانتی متر می شد. همچنین وزن آنها با توله خرس که تقریبا 20 کیلو است مقایسه می شد که کودکی با 35 کیلوگرم وزن نزدیک به دو توله خرس وزن داشت. به نظر ما این تمرین می تواند آگاهی های کودک نسبت به خرس سیاه را به اندازه زیادی گسترش دهد.

وی بازی همه چیز خواری را از دیگر فعالیت های این جشنواره عنوان و بیان کرد:

این بازی توسط موسسه طبیعت گردی مشق آفرینش که در استان هرمزگان فعالیت می کند طراحی و اجرا شد. این موسسه انواع برچسب های غذاهای خرس را طراحی کرده بود که کودکان می توانستند آن را بر روی تصویر شکم دو خرس که در گوشه ای نصب شده بود بچسبانند و با نوع تغذیه این گونه آشنا شوند.

داستان غار نیز در این جشنواره توسط مرکز مطالعات حیات وحش هرمزگان تهیه و تدارک دیده شده بود که این فعال حوزه آموزش محیط زیست به کودکان با بیان آن گفت: کودکان برای این بازی یک پیش بند با طراحی بدن خرس می پوشیدند و صورت شان قبل از ورود به غار دست ساز مشابه خرس سیاه گریم می شد، پس از ورود به غار نیز یک دوربین تله ای از کودک عکس می گرفت که این عکس را در یک قاب طراحی شده با انیمیشن خرس سیاه به شرکت کننده اهدا می کردیم.

وی اضافه کرد: در بحث رابطه انسان و طبیعت نیز ما صنایع دستی را انتخاب کردیم. از آنجا که داز و نخل از غذاهای اصلی خرس در این منطقه و همچنین ابزار تهیه صنایع دستی است ما از دو استادکار سیستان و بلوچستان و بشاگرد دعوت کردیم تا با بچه ها صنایع دستی منطقه که عموما از داز تهیه می شود را تولید کنند که این بخش نیز با استقبال بسیار خوبی مواجه شد.

پروژه حفاظت از خرس سیاه آسیایی

تقدیم انواع هدایا توسط انجمن حفاظت گران بدون مرز- انجمنی که در سیستان و بلوچستان و کرمان برای حفاظت از خرس سیاه فعالیت می کنند - به کودکان اعم از دفترچه، شابلون رد! دست و پای خرس سیاه، برچسب و پوستر از دیگر بخش هایی بود که صداقتی به آن اشاره و تصریح کرد: در این بخش،‌فضایی را برای مشاهده رد دست و پای خرس اختصاص دادیم به این ترتیب که روی زمینی که شن ساحل بر آن ریخته شده بود رد پا و دست خرس را گذاشته و کودکان نیز رد دست و پای خود را در کنار آن می نهادند و درکی از تفاوت ها به دست می آورند. در این بخش شاهد بودم که کودکی چهار ساله نزدیک به دو ساعت مشغول به انجام این فعالیت بود. این انجمن همچنین میزی داشتند که فعالیت های خود را تشریح می کردند.

وی ادامه داد: برای درگیر کردن پدرها و مادرها نیز ما با یک صفحه نمایش بزرگ فیلم های مرتبط با خرس را پخش می کردیم تا در زمان فعالیت بچه ها، آنها نیز با این گونه در معرض خطر آشنایی بیشتری پیدا کنند. با این برنامه ها ما توانستیم نزدیک به 523 کودک را در این روندها درگیر کرده و به همین تعداد نیز شاهد حضور بزرگسالان در جشنواره باشیم.

طاهر قدیریان نگارنده اطلس پستانداران و از دیگر اعضای تیم اجرایی همایش خرس سیاه در هرمزگان نیز به «دنیای سفر» گفت:

ما در برگزاری این همایش دو هدف تقدیر از محیط بانان و همیارانی که در طول چند دهه برای حفاظت از خرس سیاه زحمات زیادی را متقبل شده اند و به اشتراک گذاشتن اطلاعات سه استان زیستگاه خرس یعنی هرمزگان، کرمان و سیستان و بلوچستان را دنبال کردیم.

وی با بیان این مطلب که این برنامه اولین همایش ملی خرس سیاه آسیایی در ایران بود، تصریح کرد: حضور اداره کل محیط زیست استان هرمزگان در کنار مدیرکل ورزش جوانان، سمن های محیط زیستی، هیات های کوهنوردی و علاقه مندان محیط زیست توانست اهمیت این گونه را در استان به ویژه در ذهن شوراهای روستا و دهیاران روشن تر کند.

نگاهی به فعالیت ها و برنامه های صورت گرفته در این جشنواره و همایش که توسط پروژه حفاظت از خرس سیاه و موسسه نجوای زمین با همکاری سازمان های مردم نهاد و اداره محیط زیست هرمزگان انجام شد نشان می دهد ایده های فعالان غیردولتی با همراهی بخش دولتی می تواند بوروکراسی را پشت سر نهاده و حرکت هایی اثرگذار برای مناطق اطراف زیستگاه های حیات وحش به ارمغان آورد. همچنین اجراى اين جشنواره با مشاركت سمن هاى محيط زيستى هرمزگان به صورت داوطلبانه انجام شد.

1