کارآفرینان گردشگری هر منطقه عامل اساسی توسعه گردشگری در آن منطقه هستند.
صنعت گردشگری علاوه بر تقویت هویت ملی و امنیت اجتماعی، موجب ارتقای ابعاد وسیع اقتصادی از جمله ایجاد فرصت های شغلی، درآمدزایی، کاهش فقر، گسترش عدالت و رفاه اجتماعی در جامعه می شود.
توسعه صنعت گردشگری می تواند مقدمه ای برای توسعه سرمایه گذاری دیگر بخش های اقتصادی باشد و نتیجتا از جمله ابزار توسعه ی اقتصادی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به شمار می آید.
اهمیت کارآفرینان در توسعه خصوصا توسعه ی گردشگری بر هیچ کس پوشیده نیست. مقدار کمی و کیفی کارآفرینان گردشگری یک جامعه تعیین کننده ی اهمیت و اشکال گردشگری آن جامعه است. چرا که کارآفرینان گردشگری هر منطقه عامل اساسی توسعه گردشگری در آن منطقه هستند. این واقعیت خصوصا در مناطق روستایی و حاشیه ای ملموس تر است.
بدون تاثیر حضور کارآفرینان، صنعت گردشگری حتی در مناطق مستعد و سرشار از منابع و جاذبه های گردشگری، به ندرت دچار تحول خواهد شد. البته نباید فراموش کرد که گردشگری نیز شرایط مستعدی برای حضور کارآفرینان فراهم می سازد.
در مقایسه با سایر صنایع، ورود به فعالیت های گردشگری و خروج از آن، ساده تر و کم هزینه تر است و به نظر می رسد فعالین این صنعت در مقایسه با سایر صنایع نیاز به دامنه ی تخصص و مهارت کمتری دارند. علاوه بر این، گردشگری، صنعتی است که نیروی انسانی بیش از سایر صنایع در ان نقش کلیدی بازی می کند.
صنعت گردشگری شدیدا تحت تسلط کسب و کارهای کوچک و متوسط مقیاس (SMES) کارآفرینانه قرار دارد. خدمات گردشگری که اصولا از طریق این بنگاه ها ارائه می شود، علاوه بر توانایی ذاتی خود در واکنش سریع به نیازها و بازارهای جدید، بازیگران اصلی نوآوری در گردشگری منطقه نیز قلمداد می شوند.
مشخصه اصلی این کارآفرینان، توانایی آنها در پر کردن خلاهایی است که شرکت های بزرگ به سبب کندی و پیچیدگی خود قادر به پر کردن انها نیستند. علاوه بر این، بنگاه های کوچک و کارآفرین، در شناسایی فرصت های بازار و توسعه محصولات و خدمات جدید مورد تقاضای بازار، بسیار توانمند هستند. افزون بر اشتغال زایی، بنگاه های اقتصادی کوچک رابط تاثیرگذاری بین خدمات گردشگری و گردشگران هستند.
با تمام اهمیتی که کارآفرینی در توسعه ی گردشگری دارد، متاسفانه مطالعات و تحقیقات نشان می دهد، درصد بالایی از کسب و کارهای کوچک و کارآفرینانه با نرخ بالای شکست و سودآوری پایین رو به رو هستند. از مهم ترین این عوامل می توان به فقدان مهارت های مدیریتی و دانش گردشگری اندک کارآفرینان اشاره کرد. این امر خصوصا در روستاها و شهرهای کوچک بیشتر به چشم می آید.
علاوه بر این مقاومت در پذیرش نظرات مشاورین و متخصصین عامل دیگر در عدم رشد و توسعه ی کسب و کارهای کوچک و کارآفرین است. نقدینگی اندک و سرمایه های مالی ناکافی کارآفرینان نیز مانع دیگری برای موفقیت این کسب و کارها به شمار می آید.
کارآفرینان گردشگری می بایست با ایجاد شبکه های منسجم و به اشتراک گذاشتن بهترین رویه ی کاری و سرمایه گذاری در مهارت های نیروی انسانی نقاط ضعف خود را پر کنند.
به سبب تمام مشکلاتی که بر سر راه موفقیت کارآفرینان و کسب و کارهای کارآفرینی وجود دارد و برای توسعه صنعت گردشگری بعنوان یکی از صنایع پر درآمد و دارای پتانسیل در کشور، ضرورت دارد برنامه هایی با اهداف و چشم انداز مناسب در جهت ترویج و آموزش کارآفرینی طراحی و تدوین شود.
از دیدگاه سازمان OECD، در برنامه های ترویج کارآفرینی و ترغیب افراد برای راه اندازی کسب و کار گردشگری، باید به سه جنبه مهم توجه کرد:
- افزایش علاقه و انگیزه در افراد به کارآفرینی در گردشگری، که نیازمند آگاهی نسبت به جذابیت و فرصت های شغلی آنها برای افراد است.
- دسترسی به عوامل فرصت ساز، شامل دسترسی به منابع اطلاعاتی برای یافتن ایده های کارآفرینی یا کسب و کار، خدمات آموزشی و مشاوره ای، ارتباط با صاحبان کسب و کار، زیرساخت های حمایتی مورد نیاز کارآفرینان، مشوق ها و حمایت های مالی.
- کسب مهارتهای مورد نیاز، شامل مهارت فنی و مهارت مدیریتی. این مهارت ها از طریق برنامه های آموزشی و تجربه و یا از طریق فراگیری تجارب دیگران بدست می آید.
بر این اساس، سه هدف اساسی در برنامه های ترویج کارآفرینی را می توان انگیزش، فرصت سازی و مهارت آموزی دانست. نقش دولت در تحقق بهینه و کامل این 3 هدف، بسیار حائز اهمیت است: حمایت های مالی و غیرمالی دولت در این 3 حوزه می تواند به موفقیت هر چه بیشتر کارآفرینان و کسب و کارهای کوچک گردشگری کشور کمک کند.
از آنجایی که توسعه در گردشگری کشور بدون حضور کارآفرینان گردشگری ممکن نیست، اولین گام در فرآیند توسعه کارآفرینی، توسعه فرهنگ کارآفرینی در سطح کشور است.
تغییر فرهنگ می تواند از طریق برنامه های آموزشی و ترویجی انجام شود و برای ایجاد چنین فرهنگی باید نگرش های مثبت به کارآفرینی در افراد تقویت شود که این امر جز با نقش حمایتی دولت محقق نخواهد شد.
شرایط دشوار و پیچیدگی فعالیت های گردشگری در اقتصاد جهانی امروز در کنار ضرورت ورود به رقابت جهانی جز با توسعه منابع انسانی خلاق و مهارت آموخته در راه اندازی کسب و کارهای نوین، امکان پذیر نیست. علاوه بر این دولت نیز باید به سوی خصوصی سازی و کاهش تصدی گری حرکت کند و بستر مساعدی برای راه اندازی کسب و کارهای جدید توسط بخش خصوصی فراهم سازد.
