ثبت رقم 230 در جدول جهانی آلودگی هوا AQI همزمان با هشدارها و توصیه های مکرر به گردشگران از سوی محققان تهدیدی جدی و بسیار نزدیک برای گردشگری ایران است.
مسئله آلودگی هوا و آثار آن بر مقصدهای گردشگری اخیرا مورد تمرکز و توجه مراکز تحقیقاتی و رسانه های جهانی قرار گرفته است. موضوعی که با انتشار گزارش های پی در پی در مورد خطر مرگ زودرس ناشی از آلودگی هوا و توصیه به گردشگران در مورد توجه به کیفیت هوای مقصدهای مورد نظرشان، می تواند به تهدیدی جدی در آینده گردشگری ایران مبدل شود.
نگاهی به وضعیت ثبت شده در مورد هوای تهران کافی است که طیف وسیعی از گردشگران را از ایران فراری دهد. در جدول AQI یا World Air Quality Index کیفیت هوای تهران در تاریخ چهارم نوامبر (12 آبان 94) رقم 230 و با توضیح بسیار خطرناک اعلام شده است. این رقم پس از دو روز بارندگی شدید در کشور و از جمله در تهران ثبت شده است.
محققان بر اساس نتایج یک تحقیقات مقایسه ای به گردشگران درباره خطر جانی ناشی از آلودگی هوا در برخی مقصدهای گردشگری همانند دبی و پکن هشدار دادند. همچنین تهران نیز در ردیف کشورهای خطرناک از نظر آلودگی هوا عنوان شده که در جدول AQI کیفیت هوای آن در تاریخ چهارم نوامبر 2015 رقم 230 ثبت و با توضیح بسیار خطرناک اعلام شده است.
بر اساس تحقیقاتی که در مجله نیچر منتشر شده، محققان به گردشگرانی که قصد سفر به مقصدهایی در منطقه خاورمیانه و آسیا دارند به شدت هشدار داده و یادآور شده اند که در صورت تمایل به سفر به این مقاصد بیش از دیگر مقصدها محتاط بوده و مراقب تاثیر آلودگی هوا باشند.
در این گزارش به مسافران و گردشگران توصیه شده که با مراجعه به جدول جهانی کیفیت هوا World Air Quality Index در صورتی که ناگزیرند به کشورهایی بروند که در جدول شاخص کیفیت هوا رقمی بیش از 151 دارند، از هر گونه فعالیت شدید بدنی، ورزش ها و برنامه های تفریحی همراه با تحرکات زیاد، به ویژه در مکان های عمومی و پرجمعیت خودداری کنند.
به گفته رییس سازمان محیط زیست تولید و صدور نفت و گاز و عدم دسترسی به فناوری کاهش آلودگی هوا ایران را به یکی از 10 کشور اول دنیا در تولید گازهای گلخانه ای تبدیل کرده است. خطری که شاید از هم اکنون بر ارائه تصویرهای دروغین از ایران در رسانه های بین المللی فراروی کشور قرار گرفته است. چنان که به گفته دایرکتوری، یک منبع خبری انگلیسی، اکثر گردشگران خارجی از پایتخت ایران به دلیل آلودگی هوا صرف نظر می کنند و به شهر تاریخی اصفهان می روند!
البته کیفیت هوای اصفهان نیز در صورت مراجعه به جدول جهانی AQI چندان تفاوتی با تهران ندارد. زیرا در صورت جستجوی نام شهرهای ایران همانند اصفهان و شیراز، کاربر به نزدیک ترین شهر ارجاع داده می شود که در این مورد نزدیک ترین شهر تهران است. بنابراین رقم ثبت شده درباره تهران به راحتی می تواند گردشگری دیگر شهرهای ایران را نیز به دلیل آلودگی هوا تحت تاثیر قرار دهد.
این در حالی است که رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران نوید می دهد که در طی یک دهه آینده 20 میلیون گردشگر به ایران جدب شود و از دیگر سو رییس سازمان محیط زیست هشدار می دهد: «در دنیای کنونی پدیده آلودگی هوا بر قیمت گذاری شهرهای توریستی تاثیر می گذارد به عنوان مثال زمانی که میدان نقش جهان اصفهان در هاله ای از گرد و غبار سیاه محو شده چگونه می توان انتظار داشت که این شهر توریستی موفق به جذب گردشگران بیشتر خارجی شود.»
تهدیدهای ناشی از آلودگی هوا در برخی مناطق کشور از جمله خوزستان با توجه به موقعیت اقلیمی و تاثیر جریان های مختلف آب و هوایی که شرایط نامطلوبی را در این منطقه فراهم می کند جدی تر نیز هست. به گفته کارشناسان سه جریان اصلی آب و هوایی بر خوزستان شامل جریان های مدیترانه ای که پس از برخورد با سیستم کوهستانی زاگرس موجب ریزش باران می گردد و جریان بعد که که جریان آب و هوای اقیانوس هند و خلیج فارس است که از قسمت جنوب و جنوب شرقی وارد استان می شود که به علت دارا بودن بخار آب شرایط نامطلوبی را فراهم می کند و جریان های آب و هوایی جنوب و جنوب غربی که این جریان به باد سام معروف است که هوای گرم همراه با گرد و غبار عربستان را به استان هدایت می کند که در ماه های خرداد و تیر شرایط طاقت فرسایی را به وجود می آورد.
مشکل ریزگردها را نیز باید افزود که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان محیط زیست مقداری از این آلودگی ها منشا داخلی دارد که این روزهای خوزستان را در شرایط بسیار بدی قرار داده است و نفس کشیدن عادی را هم دشوار کرده است.
چنین شرایطی با توجه به آستانه تحمل گردشگران نسبت به شرایط آب و هوایی موجود در مقصد که مولفه بسیار با اهمیتی در انواع گردشگری محسوب می شود، قطعا می تواند فرصت های تازه یاب را برای گردشگری این منطقه قربانی معضل آلودگی کند.
بر اساس گزارش مجله نیچر، بیشتر شهرهای اروپا مانند پاریس، ونیز و مادرید با شاخص کیفیت زیر 46 دارای هوای خوب هستند که آلودگی هوا کم و کم خطر یا کاملا بی خطر دارند. در مقابل، آمستردام با شاخص کیفیت هوا در حدود 66 و لندن با رقم 77 هر دو از نظر آلودگی هوا در شرایط متوسط اعلام شده اند. بانکوک با ثبت رقم 18 در جدول AQI، سپس واشنگتن دی سی با رقم 24 و سال فرانسیسکو و مادرید همه با رقم 25 پایین ترین میزان آلودگی را داشته اند. این تحقیقات نشان داده است که هیچ ارتباط منطقی میان دمای کنونی هوا در یک شهر و نسبت آلودگی هوا وجود ندارد.
منابع: دنیای اقتصاد ، خبرگزاری میراث فرهنگی
