کاوش های باستان شناسی برای پیشگیری از تعرض بیشتر به محوطه تاریخی قلعه سنگ سیرجان شروع شد.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری؛ سعید امیرحاجلو سرپرست گروه باستان شناسی امروز "یکشنبه" با اعلام این خبر گفت: فصل نخست کاوش در مجموعه قلعه سنگ بر کاوش های پیگردی و خواناسازی شواهد معماری بخش شمالی و شرقی مجموعه متمرکز است و پس از انجام این کاوش ها، برنامه مرمت و حفاظت یافته های کاوش و بخش هایی از شواهد معماری موجود در دستور کار قرار خواهد گرفت.
وی هدف از این کاوش ها را، بررسی منظر فرهنگی محوطه قلعه سنگ سیرجان و تعیین حریم آن بر اساس شواهد سطحی، پیگردی و خواناسازی شواهد معماری به منظور انجام عملیات حفاظتی و مرمتی و تبدیل به پایگاه گردشگری میراث فرهنگی سیرجان، تدوین و مستندسازی دقیق نقشه و عناصر فضایی پیرامون قلعه سنگ به ویژه در محدوده دامنه های شمالی و شرقی آن، مستندسازی، تدوین پرونده ثبتی و مطالعه شواهد باستان شناختی قلعه بی بی دن در جنوب قلعه سنگ و تبیین ارتباط فرهنگی میان آن و قلعه سنگ ذکر کرد.
به گفته امیرحاجلو اجرای این برنامه از دو منظر قابل توجه و اهمیت است: نخست با توجه به مسأله معارضان محوطه تاریخی قلعه سنگ سیرجان و وجود زمین های کشاورزی و باغات پسته در دو سوی شمالی و جنوبی آن، اجرای این برنامه به منظور بررسی منظر فرهنگی این محوطه ارزشمند و مشخص شدن حریم سطحی آن و همچنین تعیین وضعیت مالکیت زمین های پیرامون آن ضروری است. متأسفانه زمین های کشاورزی، باغات پیرامون محوطه و شرکت ها و صنایع واقع در غرب و جنوب غربی محوطه قلعه سنگ به دلیل روشن نبودن وضعیت حریم محوطه، و از سوی دیگر، فعالیت های معدن کاران در کوه بی بی دن و تعرض آن ها به منظور بهره برداری از سنگ مرمریت بستر آن، موجودیت این دو اثر را تهدید می کنند.
مجموعه آثار معماری قلعه سنگ، در محدوده ای به وسعت بیش از 40 هکتار با باروهای تودرتو و بیش از 40 برج دیده بانی محصور شده اند.
امیرحاجلو اهمیت و ضرورت دوم این طرح را با توجه به موقعیت ویژه جغرافیایی سیرجان و تردد فراوان گردشگران از مسیرهای ارتباطی این شهرستان، تبدیل محوطه قلعه سنگ به سایت-موزه و پایلوت گردشگری این شهر که از اولویت های فرمانداری سیرجان در سال 1394 بوده عنوان کرد. او افزود: ساماندهی منظر فرهنگی قلعه سنگ (به عنوان بخش حاکم نشین شهر قدیم سیرجان) و همچنین پیگردی و خواناسازی شواهد معماری و حفاظت و مرمت آن، امکان ترسیم سیمایی بهتر و دقیق تر را از پیشینه تاریخی این شهر کهن برای گردشگران فراهم خواهد کرد.
امیرحاجلو با اشاره به پراکندگی قطعات سفال شاخص سطحی در محوطه قلعه سنگ گفت: این پراکندگی نشان دهنده تداوم سکونت در آن دست کم از سده چهارم هجری تا دوره صفوی است. منبر سنگی حجاری شده با کتیبه ثلث و دو پایه تراشیده شدة سنگی در دامنه شمالی مجموعه قلعه سنگ و دو کوره بزرگ با حجم انبوهی از سرباره های ذوب فلز در دامنه جنوبی قلعه سنگ از عناصر مهم این مجموعه است همچنین برخی ساختارهای معماری سنگی و آجری بر فراز کوه ایجاد شده که در میان مردم به شاه نشین و حمام معروف است.
ارگ تاریخی «قلعه سنگ» و شارستان و باروهای پیرامون آن در 10 کیلومتری جنوب شرقی شهر سیرجان در استان کرمان و در حاشیه جنوب شرقی نجف شهر قرار دارد. این اثر، بخشی از منظر فرهنگی شهر کهن سیرجان است و در حاشیه غربی این شهر و بر گرداگرد کوهی منفرد به ارتفاع 100 متر شکل گرفته است.
گفتنی است؛ شهر کهن سیرجان در دوران ساسانی پایه گذاری شده و تا سده چهارم هجری کرسی ایالت کرمان بوده است پس از آن، با انتقال کرسی از سیرجان به بردسیر (شهر کرمان فعلی)، به عنوان دومین شهر مهم ایالت کرمان به حیات خود ادامه داده است.
شایان ذکر است؛ فصل نخست کاوش های باستان شناسی قلعه سنگ سیرجان با مجوز رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری از 25 مهر 1394 آغاز و تا 30 آبان ماه ادامه خواهد یافت.
