حوادث تروریستی اخیر در ترکیه، بسیاری از کشورها را بر آن داشته که گردشگران خود را از سفر به این کشور منع کنند.
به گزارش «دنیای اقتصاد»، پیش از این در مرداد ماه، وزارت امور خارجه ایران به گردشگرانی که قصد سفر به این کشور را داشتند توصیه کرده بود که با توجه به برخی تحرکات و ناامنی ها در منطقه شرق ترکیه، تا اطلاع ثانوی از مسیر زمینی اجتناب کرده و حتی الامکان مسیر هوایی را برای سفر به آن کشور انتخاب کنند. این در حالی است که از ابتدای سال جاری نیز توصیه های دیگری به گردشگرانی که به منظور کار و تحصیل به این کشور سفر می کنند مطرح کرده بود.
علاوه بر این، وزارت امور خارجه بریتانیا نیز پس از دو بمب گذاری که در هفته های اخیر در مرکز ترکیه رخ داد به شهروندان خود اعلام کرد که احتمال وقوع حملات تروریستی دیگر در ترکیه وجود دارد. این وزارتخانه از گردشگران بریتانیایی خواست از سفرهای غیرضروری به کل منطقه جنوب غربی ترکیه و همچنین شهرهای پرناق، ماردین، شانلی اورفه، غازی عینتاب، کیلیس، ختای، سیرت، تونجلی، دیاربکر و استان حکاری خودداری کنند. وزارت امور خارجه بریتانیا همچنین درباره خطر گروگان گیری و حمله به وسایل نقلیه عمومی در استانبول هشدار داد.
بر اساس آماری که دولت ترکیه منتشر کرده، تعداد گردشگران خارجی که در نیمه نخست امسال به این کشور سفر کرده اند نسبت به همین دوره در سال 2014، 2/25 درصد کاهش یافته است. بر اساس این آمار، در نیمه نخست امسال کمتر از 15 میلیون نفر به ترکیه سفر کرده اند. همچنین بر اساس اعلام آژانس ملی آمار ترکیه، بخش گردشگری از ماه مارس تا ماه ژوئن سال جاری 13/8 درصد سقوط کرده است و این روند در حال بدتر شدن است.
مجموع شواهد نشان می دهد گردشگری ترکیه به شدت تحت تاثیر بحران های موجود در این کشور قرار گرفته و از این حیث تهدید می شود. برخی معتقدند چنین موقعیتی می تواند برای کشورهای همسایه ترکیه فرصتی مناسب به شمار آید؛ اما برخی دیگر می گویند این موقعیت گذرا است و نمی توان برنامه ریزی های مهم را بر پایه آن انجام داد.
رئیس هیات مدیره کانون انجمن های صنفی راهنمایان گردشگری سراسر ایران در این باره می گوید: «بحران های به وجود آمده در ترکیه گرچه اثرات مهمی بر توریسم این کشور گذاشته و می گذارد، اما با این وجود نمی توان گفت که این موقعیت فرصت قابل ملاحظه ای را برای افزایش گردشگران ایران به همراه خواهد داشت.»
آرش نورآقایی با اشاره به اینکه در دنیایی زندگی می کنیم که همیشه بخشی از آن در صلح و بخشی دیگر در جنگ است، این اتفاقات را زودگذر می داند و تصریح می کند: «اگر بخواهیم بر این تمرکز کنیم که دیگر کشورهایی که به نوعی رقیب ما به حساب می آیند چه فرصت هایی را از دست می دهند که ما دنبال دستیابی به فرصت های از دست رفته آن ها باشیم، نخواهیم توانست قدم های اصولی برای توسعه گردشگری کشور برداریم.» به اعتقاد وی، برنامه ریزی کردن بر این اساس در واقع برنامه ریزی برای چیزی است که هر لحظه در حال تغییر است.
این راهنمای تور تاکید می کند: «کاری که ما باید انجام دهیم تا به واسطه آن گردشگرانی که قصد سفر به منطقه ما را دارند، ایران را گزینه نخست خود قرار دهند، ایجاد زیرساخت های لازم و احساس امنیت برای گردشگران است. ایران باید خود را به عنوان کشوری گردشگرپذیر مطرح و خود را برای تعداد بالایی از گردشگران خارجی آماده کند؛ بدون آنکه بخواهد برنامه ریزی برای توسعه این زیرساخت ها را به اتفاقاتی معطوف کند که در کشورهای اطرافش می افتد.»
رئیس هیات مدیره کانون انجمن های صنفی راهنمایان گردشگری معتقد است که این تفکر که «ترکیه امن نیست» باعث نمی شود طرف های اروپایی (چه آژانس ها و چه گردشگران انفرادی) الزاما به سمت ایران تغییر مقصد بدهند. او یادآور می شود: «بسیاری از گردشگران اساسا فرق بین مراکش و ایران را نمی دانند و این اشتباه است که فکر کنیم همه گردشگرانی که به ایران می آیند اطلاعات کاملی از کشورمان دارند. بعضی از آن ها پیش از سفر به ایران می گویند ما به سوریه رفته ایم و تاریخ اسلام را آن جا دیده ایم؛ حالا چرا باید به ایران بیاییم؟!» نورآقایی نتیجه می گیرد که الزاما بحران ترکیه موجب جایگزینی ایران نمی شود و اگر هم بشود امری گذرا است و بر پایه های اصولی و بنیادین توسعه گردشگری قرار نگرفته است.
این راهنمای تور، جایگزین کردن مقاصد داخلی به جای ترکیه را برای گردشگران ایرانی تقریبا غیرممکن می داند و می گوید: «گردشگر ایرانی که می خواهد سفر خارجی داشته باشد، اگر از رفتن به ترکیه منع شود مقصد اروپایی دیگر را جایگزین می کند، نه یک مقصد داخلی را.» به اعتقاد وی اگر مساله ضعف زیرساخت ها حل شود و همچنین قیمت گذاری خدمات گردشگری در ایران از یک نظام اصولی پیروی کند، خود به خود گردشگران ایرانی مجاب خواهند شد که سفرهای داخلی خود را نیز افزایش دهند.
با این همه اما برخی معتقدند ناامنی منطقه، فرصتی برای ایران است. به گزارش «خبرگزاری میراث فرهنگی» مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری ایرانگردی و جهانگردی از جمله کسانی است که پیش از این گفته بود باید از ناامنی کشورهای منطقه برای جذب گردشگر استفاده کنیم. محسن قریب، یکی از فرصت های گردشگری امروز در کشور را ناامنی در کشورهای اطراف ایران عنوان و تصریح کرده بود: «با این شرایط بسیاری از گردشگران کشورهای اطراف ایران رغبت پیدا می کنند که ایران را به عنوان مقصد سفر انتخاب کنند.»
این در حالی است که کارشناسان گردشگری بر این باورند که تنها این مهم نیست که گردشگران بدانند ایران کشوری امن است؛ وقتی آن ها متوجه می شوند که ایران در منطقه ای پرخطر واقع شده، خود به خود ریسک سفر این توریست ها را افزایش می دهد. بنابراین ناامنی منطقه در عین حال می تواند گردشگرانی را که به گفته نورآقایی تفاوت ایران با مراکش را نمی دانند، نسبت به سفر به کشورمان محتاط کند و بعضا آن ها را از چنین سفری باز دارد.
حالا به نظر می رسد مسوولان گردشگری کشور بیش از آنکه بخواهند مترصد بحران های کشورهای همسایه برای افزایش تعداد توریست های ورودی به کشور باشند، بهتر است علاوه بر تثبیت احساس امنیت در میان گردشگران، با اقداماتی نظیر بهبود زیرساخت های گردشگری، آموزش نیروی انسانی برای ارائه خدمات در این زمینه و معرفی برند گردشگری ایران در جهان، کشورمان را به عنوان کشوری مهم در عرصه گردشگرپذیری خاورمیانه به دنیا بشناسانند.
