رئیس مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری، در اولین همایش «جامعه، منابع طبیعی، آب و محیط زیست» به نقش علوم اجتماعی در تدوین و رفع بحران زیست محیطی کشور اشاره کرد و گفت: علوم اجتماعی بخشی از شاکله قدرت و عنصر اساسی در تحلیل، آشکارسازی و شکل دادن مقاومت در ساختار قدرت است.
به گزارش دنیای سفر؛ حسام الدین آشنا افزود: بحران در محیط زیست ایران بر اثر چند فرآیند موازی پدید آمده است که در آن کارگزاران فرآیند توسعه موفق شده اند با ایجاد یک گفتمان دو گزینه ای، توسعه و محیط زیست را از یکدیگر جدا کرده و آن را با مجموعه ای از انگاره های ایدئولوژیک و سیاسی تقویت کنند.
حسام الدین آشنا تصریح کرد: این امر به دلیل شکل نگرفتن جامعه شناسی انتقادی محیط زیست ایجاد شده و نتیجه آن همراهی علوم اجتماعی است با جریان غالب توسعه به جای آشکار ساختن آنچه در پس صحنه می گذرد.
ریاست مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری، همچنین با تاکید بر کم کاری علوم اجتماعی در تحلیل عقلانیت صوری مندرج در گفتمان دو گزینه ای توسعه (توسعه یا محیط زیست) اظهار کرد: علوم اجتماعی باید با پرداختن به تحلیل پیامدهای منتج از این نوع گفتمان، بلند کردن صداهای حاشیه ای و گروه های فرودست، آشکار ساختن شبکه های منافع در هم تنیده شده کارگزاران گفتمان، آشکارسازی بدیل های پایدارتر و بررسی تطبیقی تجربه سایر کشورها خلاهای مورد نیاز را پر کند.
وی اظهار کرد: عامل دیگر پیدایش بحران های توسعه و محیط زیست کشور، غیرسیاسی جلوه دادن امر توسعه است که با خارج کردن همه گروه های متعلق به علوم انسانی و اجتماعی اعم از جامعه شناسی، مردم شناسی، ارتباطات، علوم سیاسی، حقوق، اقتصاد و علوم محیط زیست از جریان تفکر توسعه و اعطای تمام امور به ایدئولوژی مهندسی تشدید شده است.
وی پیامد این امر را تقلیل دادن توسعه به پروژه، سلب صلاحیت از سایر تخصص ها برای ورود به تصمیم سازی، پیچیده سازی مساله فنی تا سر حد ممکن و بازتولید انگاره راه حل مهندسی عنوان کرد و گفت: امروزه دریافته ایم که آنچه خیر عمومی جلوه داده می شود شاید چیزی بیش از همدستی یک یا چند سیاست مدار منطقه ای یا ملی با یک یا چند شرکت پیمانکاری و مشاوره نباشد.
آشنا اضافه کرد: محیط زیست آزمونی برای هم افزایی علوم اجتماعی معطوف به تحلیل، شناخت، معرفت، قدرت و توسعه است. علوم اجتماعی می تواند به عنوان علوم انتقادی، علوم سیاست گذاری و علوم رهایی بخش، وارد تحلیل موشکافانه توسعه شود و این مهم مگر با فعالیت و اندیشه ورزی بین رشته ای و توسعه علوم اجتماعی مضاف بر حصول ایفای نقش انتقادی و سیاست پژوهانه تحقق نخواهد یافت.
آشنا همچنین بر اهمیت حضور دانشگاهیان در امور سیاسی و اجتماعی تاکید کرده و ورود به مباحث سیاسی از منظر علوم اجتماعی را مستلزم تعهد آکادمیک و تعهد به لزوم هم افزایی دانشگاه، دولت و جامعه دانست و گفت: دوری گزینی دانشگاه و دولت به هر علت عاقبتی ناخوشایند را رقم خواد زد.
وی تصریح کرد: برگزاری این همایش از منظر هم افزایی انتقادی بسیار مهم است و ورود دیرهنگام علوم اجتماعی به تحلیل رابطه جامعه، قدرت و سیاست، گفتمان ها و محیط زیست می تواند آغاز راهی برای حرکت به سوی آینده پایدار باشد.
شایان ذکر است؛ همایش ملی جامعه، منابع طبیعی، آب و محیط زیست با همکاری و تعامل 23 دستگاه از جمله سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت نیرو، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع، سازمان امور عشایر، سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری، برخی NGO ها، نهادهای علمی، اندیشکده تدبیر آب ایران و ... امروز پنجم آبان ماه در سه سالن ابن خلدون، شریعتی و مطهری دانشکده علوم اجتماعی تهران برگزار شد. این همایش تا فردا ادامه دارد.
