به نظر می رسد میراث فرهنگی عزم اش را جذم کرده تا این بار زودتر از شهرداری جای پایش را روی یک بنای تاریخی محکم کند، این بار سازمان میراث فرهنگی و گردشگری قصد دارد قدم هایش را تندتر از حرکت لودرهای شهرداری تبریز بردارد و نگذارد تا مدیریت شهری تبریز خیابان جدیدش را از روی یک بنای تاریخی دیگر عبور دهد.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، بنای 240 ساله بنکداریان و باغ آن چند وقتی است که به دلیل عبور مسیری توسط شهرداری و احتمال تخریب مورد توجه رسانه ها قرار گرفت تا مبادا این بنای تاریخی و باغ آن به فرجامی شبیه دیگر آثار تاریخی که تخریب شده اند، دچار شود.
از سویی، پیگیری ها نشان می دهد که با وجود قدمت زیاد این عمارت تاریخی همچنان این اثر در فهرست آثار ملی به ثبت نرسیده است، هرچند فرهاد نظری، مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی وعده پیگیری ثبت ملی این اثر را داده، اما درباره چرایی ثبت نشدن این بنای تاریخی، فرزین حق پرست، مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری آذربایجان شرقی نظر دیگری دارد. او اظهار می کند: هرچند هماهنگی برای ثبت این مجموعه در فهرست آثار ملی ضروری است، اما چون تعدادی از وارثان این مجموعه در خارج از کشور هستند، جلب رضایت و نظر مالکان نیز زمان بر است.
وی با اشاره به این که این اداره کل پرونده ثبتی را آماده کرده و از سال 85 به مالک ابلاغ کرده که قصد ثبت باغ «بنکداریان» را دارد، می گوید: متأسفانه مالک به این عمل رضایت ندارد، به همین دلیل ما هنوز نتوانستیم اقدامات بعدی را انجام دهیم. متأسفانه مشاور در طرح تفضیلی شهر تبریز مسیرگشایی را از وسط این خانه دیده است. در حین اجرا ما متوجه و با کمک رسانه ها خواهان اصلاح این طرح شدیم. علاوه بر بحث تاریخی، موضوع محیط زیست هم مطرح است اما از طرفی رضایت مالک برای عبور مسیر کار را دشوارتر کرده است.
مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری آذربایجان شرقی همچنین از ارسال نامه ای به راه و شهرسازی خبر می دهد و می گوید: ما فقط توانستیم جلوی تخریب خانه را بگیریم وگرنه مسیر از وسط حیاط خانه رد می شود. اما بهتر آن است که آن ملک به طور کامل تملک و مسیر اصلاح شود، به همین دلیل آن نامه را ارسال کردیم تا این طرح به کمسیون ماده 5 ارجاع داده شود و تصمیم دیگری برای تغییر مسیر این طرح که مشمول طرح تفضیلی تبریز است، گرفته شود.
وی با تأکید بر این که در طرح تفضیلی تک به تک بناها و ارزش آن ها مد نظر قرار نگرفته است، ادامه می دهد: این در حالی است که وقتی این گذر از یک خانه تاریخی عبور می کند باید به کمیسیون ماده 5 فرستاده و بررسی شود، در حالی که تاکنون چنین اتفاقی برای خانه باغ «بنکداریان» رخ نداده است.
او درباره احتمال قطع درختان باغ نیز اظهار می کند: از سوی محیط زیست گروهی برای دیدن باغ به محل رفته اند، اما از آنجا که درختان باغ کهنسال نیستند، به گفته این کارشناسان قابلیت ثبت ندارند، با این وجود معتقدیم برای حفظ باغ، این محیط زیست است که باید همه تلاش خود را به کار گیرد.
حق پرست درباره قصد اداره کل میراث فرهنگی آذربایجان شرقی برای تملک این بنای 240 ساله نیز می گوید: میراث فرهنگی چنین بودجه ای برای تملک ندارد و ما نمی توانیم همه خانه ها را بخریم، در واقع این اقدام جزو وظایف قانونی ما نیست.
او درباره شناسنامه دار کردن خانه های ارزشمند تبریز هم توضیح می دهد: ما فهرست همه این خانه های ارزشمند را که تعداد آن ها به 300 باب می رسد، در دسترس داریم. همه آن ها دارای شناسنامه هستند، اما من اکنون درباره تعداد خانه های ثبتی حضور ذهن ندارم. این در حالی است که پیش از این محمد سپنجی، یکی از کارشناسان معاونت میراث فرهنگی درباره وضعیت ثبت و تعیین حریم آثار تاریخی این استان گفته بود: تا سال 93 حدود یک هزار و 716 اثر در این استان به ثبت ملی رسید. در حالی از این نظر استان آذربایجان شرقی رتبه چهارم را در بین سایر استان ها از آن خود کرد که از این تعداد فقط 43 اثر تعیین حریم شده است!
سپنجی تیر ماه امسال گفته بود: البته از 43 اثر تعیین حریم شده در آذربایجان شرقی 18 اثر را معاونت حفظ و احیا پیش از انقلاب تعیین حریم کرده و 11 اثر بین سال های 75 تا 84 توسط دفتر فنی و 18 اثر باقی مانده در استان تعیین حریم شده اند که مجموعا تعداد آن به 47 اثر می رسد؛ از این تعداد نیز چهار اثر مشمول بازنگری تعیین حریم شده و در نهایت 43 اثر تعیین حریم شده اند. اما از سال 88 تا کنون حتی یک مورد تعیین حریم در استان آذربایجان شرقی وجود نداشته است. به گفته او، از همه آثار ثبتی 577 اثر بنا و 1139 اثر دیگر تپه و محوطه است. اما در تعیین حریم از 43 اثر 42 بنای آن مربوط به بناهای تاریخی است.
فرزین حق پرست، مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان آذربایجان شرقی در ادامه درباره برنامه این اداره کل برای تعیین حریم تعداد بیشتری از آثار ثبتی این استان اظهار می کند: پیش از این فقط تهران (مرکز) به تعیین حریم آثار تاریخی می پرداخت، اما در حال حاضر شورای حرائم را در استان تشکیل داده ایم و جلساتش برگزار می شود. همچنین ما پیش از این ابلاغیه را به شهرداری ارسال کرده ایم که هر گونه صدور پروانه و احداث باید با استعلام اداره کل میراث فرهنگی باشد، حتی اگر این آثار حریم هم نداشته باشد که این موضوع جزو مصوبه کمیسیون ماده 5 است.
وی این احتمال که چون این بنا در فهرست آثار ثبت ملی به ثبت نرسیده، شهرداری از میراث فرهنگی استعلام نگرفته است، را رد کرد و توضیح داد: با توجه به موقعیت قرارگیری این بنا در حاشیه بافت تاریخی و نبودن در باروی شهر تاریخی تبریز، شهرداری برای تهیه طرح مسیر از وسط خانه-باغ بنکداریان از میراث فرهنگی استعلام گرفته است.
با این وجود فرهاد نظری، مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی؛ نیز در این زمینه می گوید: در ثبت ملی یک اثر رضایت مالک ملاک نیست، ابلاغ به مالک مهم است. همچنین در هیچ جای قانون نیامده است که مالک حتما باید از ثبت بنای تاریخی اش رضایت داشته باشد. قانون می گوید باید ثبت ملی بنا به مالک آن ابلاغ شود و اگر آن اعتراض کرد به اعتراض اش رسیدگی می شود نه این که رضایت اش جلب شود. بنابراین امکان ثبت خانه-باغ بنکداریان زیاد است.
