قرق اختصاصی در بسیاری از کشورها به عنوان یک رویکرد برای حفاظت مطرح شده است.
"فرهاد دبیری، معاون سازمان محیط زیست"فرهاد دبیری معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در اولین نشست خبری خود که با حضور مجید خرازیان مقدم مدیرکل دفتر حیات وحش، حمید گشتاسب مدیرکل دفتر زیستگاه ها، علی تیموری مدیرکل دفتر شکار و صید و اصغر مبارکی مدیرکل موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیک در محل ساختمان اصلی این سازمان برگزار شد، گفت: تلاش ما این است که پس از انتخاب چند پایلوت، درهای مناطق را برای بخش غیردولتی باز کنیم.
وی با بیان اینکه قرق اختصاصی در بسیاری از کشورها به عنوان یک رویکرد برای حفاظت مطرح شده است، اظهار کرد: تاکنون منطقه ای برای این امر انتخاب نشده است، اما چنانچه این انتخاب صورت گیرد اعلام عمومی خواهد شد.
دبیری، جوامع محلی و انجمن هایی که ظرفیت دارند را از جمله گروه هایی دانست که می توانند در قالب تفاهم نامه در این طرح سهیم باشند و افزود: این طرح در مناطقی فارغ از مناطق چهارگانه شروع می شود و تلاش می کند فشار را از این مناطق کمک کند.
وی سابقه اجرای قرق های اختصاصی را سال های میانی دهه 50 معرفی و اظهار کرد: در سال های بعد این طرح مسکوت ماند، اما در شرایط کنونی ما درصدد بهره گیری از توان بخش غیردولتی با تاکید بر جوامع محلی هستیم.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: زمینه های اجرایی این طرح و ضوابط آن امسال اعلام شده و در سال آینده نیز وارد فاز اجرایی خواهیم شد.
وی درباره شیوه اجرای قرق اختصاصی افزود: سازمان حفاظت محیط زیست فارغ از مناطق چهارگانه مجوزهایی را برای قرق یک منطقه به درخواست کنندگان جهت تکثیر و پرورش گونه ها ی حیات وحش اعطا ی کند که در آن مجوز بهره برداری و پروانه شکار را هم خودشان صادر می کنند.
دبیری از اجرای آزمایشی سه قرق اختصاصی در استان های یزد، کرمان و سمنان خبر داد و اضافه کرد: با گذشت یک دوره قرق در این مناطق وضعیت حیات وحش از بهبود قابل توجهی برخوردار بوده و از فشار بر سایر مناطق نیز کاسته شده است. مادر حال حاضر یک میلیون و 600 هزار اسلحه مجاز و به همین میزان اسلحه غیرمجار داریم و اگر فرض بگیریم تنها 10 درصد این افراد ممکن است شکار را به عنوان معیشت یا تفریح خود در نظر بگیرند به این نتیجه می رسیم که آمار حیات وحش کاهش پیدا کرده و قرق اختصاصی یک راه حل برای مدیریت این امر است.
گردشگری در مناطق چرخی که دیگران آن را اختراع کرده اند
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در بخش دیگری از سخنان خود به گردشگری به عنوان صنعتی که از سایر صنایع نظیر کارخانه سازی، راه سازی و معدن کاری آسیب های کمتری به محیط زیست وارد می کند اشاره کرد و گفت: بهره گیری از این صنعت در حفاظت مقوله ای نیست که ما اختراع کرده باشیم. این رویه در جهان یکصد سال قدمت دارد و کشورهای بهره گیرنده نیز به موفقیت های خوبی در این زمینه رسیده اند.
وی در پاسخ به پرسش خبرنگار «دنیای سفر» در این خصوص که آیا اجرای طرح های تفرجی بدون ایجاد قاعده و ظرفیت برد تخریب گر محیط زیست در مناطق نخواهد بود، گفت: حفاظت در هر منطقه زمانی موفق خواهد بود که دارای طرح و برنامه باشد اما در عین حال ما مخالف حضور سرمایه گذاران غیربومی در مناطق هستیم. اصولا در بحث حفاظت، توریسم نیز نهفته است که ما حتی آن را در پارک های ملی هم داریم. برای 130 منطقه از 278 منطقه ما طرح های مدیریتی را داریم که برای 70 منطقه حفاظت شده نیز مطالعات کامل شده است. در این طرح های مدیریتی زون های تفرجی و ظرفیت برد نیز مشخص شده است که در واقع نقشه راه توریسم در این مناطق است و از تخریب زیستگاه ها جلوگیری می کند. این طرح ها به صورت 5 ساله تعریف شده اند که ممکن است توریسم در سال سوم و پس از آماده سازی منطقه انجام شود. با این حال ما با چالش های اعتباری در اجرا روبرو هستیم و امیدواریم که این طرح ها بتوانند روند خود را طی کنند.
سرشماری سراسری، راهی برای مدیریت حیات وحش و شکار
دبیری همچنین از صدور پروانه شکار برای 269 در سال 1392 خبر داد و گفت: در این سال 50 پروانه به اتباع خارجی اختصاص یافت اما از سال 1393 تاکنون پروانه شکاری صادر نشده است و ما برای این امر نیاز داریم که آماری از تعداد حیات وحش در کشور داشته باشیم. البته در برخی مناطق مانند خوزستان شکار گنجشک و در 7 استان نیز ضوابطی برای شکار بلدرچین وجود دارد.
وی سازمان های مردم نهاد، شکارچی هایی که تفنگ خود را زمین گذاشته اند و جوامع محلی را از جمله کسانی دانست که می توانند در این سرشماری مشارکت داشته باشند و اضافه کرد: با توجه به آمارها و فعالیت های توسعه ای که در کشور شاهد آن بودیم برآورد ما این است که از تعداد حیات وحش کاسته شده و تنها در برخی مناطق نظیر خراسان جنوبی و میاندشت شاهد ازدیاد آنها بوده ایم.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست از بهره گیری از پهبادها برای رصد مناطق خبر داد و گفت: همچنین در مناطقی که به واسطه صخره ای بودن و عدم دسترسی از اسب استفاده می شده، بار دیگر از اسب برای محیط بانان استفاده و دوربین ها نیز کار گذاشته می شوند.
فسیل ببر دندان خنجری از کارولینای شمالی به ایران باز می گردد
دبیری در بخش دیگری از سخنانش از بازگشت فسیل های ببر دندان خنجری، زرافه و کردگدن به ایران خبر داد و گفت: این فسیل ها در سال های میانی دهه 50 جهت تحقیقات به آمریکا فرستاده شده بودند. در سال 1364 دولت ایران پیگیری های خود برای بازگشت و استرداد این فسیل ها را انجام داد که خوشبختانه پس از گذشت یک روند طولانی با رای دادگاه لاهه، نمایندگان آمریکایی پذیرفتند این فسیل ها را به ایران بازگردانند و هم اکنون دو نماینده از ایران برای بازگشت این گنجینه که در مراغه کشف شده بود در آمریکا هستند.
آتش سوزی بیشتر اما وسعت آن کم شده است
تیموری مدیر دفتر شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به این پرسش که چرا در آتش سوزی اخیر پارک ملی گلستان از بالگرد جهت اطفا حریق استفاده نشد، گفت: با توجه به حساسیتی که مدیران سازمان روی بحث آتش سوزی داشتند ما در 15 استان مانور اطفا حریق را با کمک تمام سازمان های ذیربط اجرا کردیم. همچنین در تمام استان ها ستاد واکنش سریع شکل گرفت و تلاش کردیم انها را در این زمینه تجهیز کنیم.
وی افزود: اختصاص 8 میلیارد تومان جهت اطفا حریق از جمله فعالیت های صورت گرفته در این زمینه است و نتیجه آن خاموش شدن حریق نیزارها در گیلان بود که به سرعت با هلیکوپتر خاموش شد. در مورد پارک ملی گلستان نیز با کمک جوامع محلی موفق شدیم خسارت را به حداقل ها برسانیم.
تیموری خاطرنشان کرد: نگاه مقایسه ای میان تعداد حریق و خسارت های سال 93 و سال جاری نشان می دهد که تعداد حریق افزایش اما حجم خسارات کاهش پیدا کرده است. به عنوان مثال در پنج ماه اول سال 93 ما 196 آتش سوزی داشتیم اما در سال 94 این عدد به 210 می رسد با این حال با ساخت برجک جهت پایش خسارت ها از 100 به 60 هکتار در یک مورد رسیده است.
تخریب راه حل سد گتوند
گشتاسب مدیر زیستگاه در این نشست درباره سد گتوند گفت: این سد نمونه ای از توسعه ناپایدار است و بهترین راه برای رفع معضلاتی که ایجاد کرده است، تخریب آن است زیرا آب شوری که پشت آن ذخیره شده هر زیستگاهی را دچار مخاطره می کند.
وی با مقایسه یک پروژه سدسازی در دره تنسی آمریکا که به خاطر یک نوع ماهی انگشتی از دستور کار خارج شده است، اظهار کرد: اگر این نگرش در میان تصمیم گیران درباره محیط زیست حاکم باشد ما شاهد مشکلاتی نظیر سد گتوند نخواهیم بود.
ساخت و ساز در دشت ارژن متوقف شده است
دبیری در پاسخ به پرسشی درباره ساخت و ساز در دشت ارژن گفت: ساخت و ساز صورت گرفته در این دشت متوقف و پرونده قضایی نیز برای آن تشکیل شده است.
وی با بیان اینکه بخش هایی از دشت از سال های پیش از انقلاب خریداری و بخش هایی از آن که در متستثنیات است، اظهار کرد: هر تغییری در اراضی داخلی باید با نظارت سازمان حفاظت محیط زیست باشد و صرف داشتن مستثنیات نمی تواند موجب شود مالک هر فعالیتی را در آن صورت دهد.
گردشگری آشوراده مطابق با برنامه های مدیریتی مناطق چهارگانه است
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست درباره آشوراده و بحث هایی که درباره گردشگری آن ادامه دارد، اظهار کرد: مساله آشوراده بیش از آنچه بود بزرگ شد و یکی از دلایل آن به بحث های غیرکارشناسانه برخی افراد بازمی گردد.
وی با بیان اینکه آشوراده بخشی از پناهگاه حیات وحش میانکاله است که در ان فعالیت های تفرجی با کمک جوامع بومی انجام خواهد گرفت، تصریح کرد: ساخت هتل و سخنانی مبنی بر اینکه این منطقه مشابه کیش خواهد شد، مبنای قانونی و کارشناسی ندارد و ما تنها مجوز ساخت اکولوژها را در این منطقه صادر می کنیم و طرح های تفرجی نیز در قالب طرح مدیریت جامع منطقه خواهد بود.
همکاری با سازمان بازرسی کل کشور برای مبارزه با زمین خواری
دبیری درباره سیاست های سازمان حفاظت محیط زیست برای مبارزه با زمین خواری اظهار کرد: برنامه ای را برای میزان تصرف، تخریب و تغییر کاربری در مناطق چهارگانه آغاز کرده ایم و در همین راستا قصد داریم از سازمان بازرسی کل کشور کمک بگیریم. به عنوان مثال در ورجین برخی تصرفات صورت گرفته که از سال 1393 مشغول پیگیری آنها هستیم. همچنین در برخی مناطق نزدیک شهر و مناطق ساحلی نیز تجاوزاتی صورت گرفته که به آنها رسیدگی خواهیم کرد.
نگاهی به اولین کنفرانس خبری معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست نشان دهنده بحث ها و ابهامات فراوان در حوزه های مختلفی است که این معاونت قصد ورود به آنها را دارد، قرق اختصاصی با مختصاتی که دبیری و همکارانش بر آن پای فشردند همچنان نقاط تاریک فراوانی دارد که باید برای کسانی که نگران آسیب پذیری مناطق از اجرای این طرح هستند روشن شود. همچنین در بحث آتش سوزی نگاهی به حریق اخیر پارک ملی گلستان با وجود اجرای مانور اطفای حریق در این استان و اهمیت آن به عنوان اولین پارک ملی ثبت شده نشان از آن دارد که سازمان حفاظت محیط زیست باید به چانی زنی های خود با سایر دستگاه ها به شکل جدی تری بیندیشد تا خاطر فعالان محیط زیست از گفته های مسئولان آسوده تر باشد.
