28 مارس 2024 - 14:35

جلوگیری از ساخت و ساز در یک گورستان تاریخی

7 اکتبر 2015 - 11:10 dsfr.ir/jp7ff

طرح تعیین عرصه و پیشنهاد حریم گورستان تاریخی گشت با هدف جلوگیری از گسترش ساخت و سازها در حاشیه آن و کاهش عوامل آسیب رسان انجام گرفت.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، جواد سلمانزاده سرپرست هیأت تعیین عرصه و پیشنهاد حریم گورستان "گشت" این مطلب را در نشست گزارش به همکار که به همت پژوهشکده باستان شناسی برگزار شد مطرح کرد.

او افزود: هدف اولیه در طرح های تعیین عرصه و حریم مشخص کردن عرصه و حرایم محوطه در پیوند با شاخصه های محیطی و عوامل آسیب رسان است که در این طرح برای جلوگیری از آسیب بیشتر به محوطه پیشنهادهایی مطرح شده است. به گفته این باستان شناس، با گسترش ساخت و سازها در حاشیه شهر گشت، گورستان تاریخی این شهر نیز در امان نمانده و در ضلع غربی آن بخش عمده ای از عرصه تسطیح و در آن ساخت وساز صورت گرفته است.

وی با اشاره به اینکه در شمال شرق گورستان نیز پیشروی ساخت و سازها بخشی از گورستان را در خود فرو برده است تصریح کرد: در صورتی که طرح پیش رو با وقفه ای چند ساله صورت می گرفت بعید نبود دیگر آثاری از گورستان "گشت" بر جا نمی ماند.

سلمانزاده با اشاره به آسیب شناسی گورستان "گشت"، عوارض طبیعی و انسانی را باعث وارد آمدن صدمات زیادی به این محوطه تاریخی دانست. این باستان شناس، ساخت جاده دسترسی در محل، ساخت ساختمان بتنی در مرکز گورستان، کانال لوله آب، وجود کپر عشایر، ساخت و سازهای مسکونی، باغ های کشاورزی و ... را از تهدید های انسانی این منطقه عنوان کرد.

او افزود: با توجه به جنس زمین و گورستان سنگی محوطه، از ابتدا این پیش فرض وجود داشت که گمانه زنی در بیرون عرصه محوطه منجر به یافتن لایه فرهنگی، آثار منقول و غیرمنقول نخواهد شد. در عین حال برای افزایش ضریب اطمینان و دقت کار و رعایت ضوابط تعیین عرصه و حریم 6 گمانه در بخش غربی که ساخت و ساز و تخریب در این قسمت بیشتر صورت گرفته بود ایجاد شد، این گمانه ها با فاصله مناسب از آخرین گور مشخص شده در نظر گرفته شد.

وی با اشاره به یافته های فرهنگی در این گورستان تصریح کرد: سفال های به دست آمده از سطح محوطه از لحاظ رنگ و خمیره و پوشش به 4 گروه تقسیم می شوند که عبارتند از سفال قرمز با پوشش گلی قرمز تا آجری، سفال قرمز با پوشش گلی نخودی، سفال خاکستری با پوشش گلی خاکستری تا قرمز و سفال خاکستری با پوشش گلی خاکستری از دوره اشکانی تا امروز. تمرکز گورها بیشتر در بخش شمال، شرق و شمال شرقی گورستان دیده می شود. با توجه به شواهد سطحی و ظاهری دو گونه گور را می توان برای این گورستان تعریف کرد که در پیوند با ریخت ظاهری و نواحی قرار گیری از یکدیگر متمایز هستند.

گورستان گشت در استان سیستان و بلوچستان و در 60 کیلومتری شمال شهر سراوان در فاصله یک کیلومتری جنوب شرق شهر گشت بر روی مخروطه افکنه واقع شده است. وسعت گورستان گشت 200 هکتار است و به همین نحو پراکندگی گورها در نواحی مختلف آن متفاوت است. بخش اعظم گورهای گورستان به سودای یافتن گنج باز شده و در کنار برخی از گورها قطعات شکسته ظروف حکایت از شکستن آن ها پس از خارج شدن از گور دارد.

1