بر اساس کاوش های انجام شده در محور اصلی بافت تاریخی شهر آران و بیدگل نشانه هایی از اتاقک هایی مشاهده شد که بخش مرکزی حوض خانه قدیمی محله سرکوچه یخچال است که تا نیم قرن اخیر نیز مورد استفاده بوده است.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری شهر آران و بیدگل از جمله شهرهای کویری ایران است که هم چنان بخش گستردهای از بافت تاریخی آن از گذر تاریخ برای اکنون به یادگار مانده است.
محور اصلی بافت تاریخی این شهر، محله های همجوار دربند، سرکوچه یخچال، بازار، قاضی، سرکوچه دراز و عریض است که با وجود تخریب های گسترده، هم چنان قابلیت های فراوانی برای مطالعه و بررسی علمی دارند.
رضا نوری شادمهانی سرپرست هیات کاوش این منطقه امروز چهارشنبه گفت: محله ی سرکوچه یخچال، بخشی از این محور تاریخی است که دارای متمرکز ترین و متنوع ترین آثار و بناها (اعم از خانه های تاریخی، آب انبار، مسجد سرداب های، حسینیه، گذر، حمام و ...) است.
وی افزود: در مردادماه سال 1394 در عملیات عمرانی شهرداری آران و بیدگل، در بخش مرکزی این محله در میدانی که حد فاصل حسینیه و مسجد تاریخی است، نشانه هایی از اتاقک هایی مشاهده شد که با خاک برداری های بعدی، یک اتاقک با طاق های سست و فرو ریخته آشکار شد. بر اساس شواهد امر و روایات شفاهی، این اتاق بخش مرکزی حوض خانه قدیمی محله سرکوچه یخچال است.
شادمهانی گفت: هدف اصلی این کاوش مشخص کردن اجزای گوناگون وابسته به این مجموعه و در مرحله بعد تاریخ گذاری و بازسازی ارتباط فضایی این حوض خانه با فضاهای تاریخی گوناگون محله تاریخی سرکوچه یخچال بود.
این باستان شناس تصریح کرد: نکته قابل تأملی که اهمیت تاریخی این بنا را افزایش می دهد، ارتباط این حوض خانه با بناهای اطراف اعم از مسجد زیرزمینی، خانه های تاریخی، آب انبار و همچنین حوض خانه محله دربند بوده که از طریق شبکه ای از کانال های دستکند زیرزمینی به هم متصل شده بودند.
گفتنی است؛ مجوز کاوش اضطراری در بنای حوض خانه شهر آران و بیدگل توسط رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری صادر شده است.
