معماران و کارشناسان آثار باستانی معتقدند که هدف قرار دادن میراث غزه بخشی از تلاش مستمر رژیم صهیونیستی برای سرکوب فرهنگ، هویت فلسطینی و در نهایت محو حضور آنها در این سرزمین است.
به گزارش «دنیای سفر» به نقل از «خبرگزاری شبستان» در اواخر نوامبر، بمباران شدید اسرائیل ساختمان آرشیو مرکزی شهر غزه را که حاوی هزاران سند تاریخی با قدمت بیش از ۱۵۰ سال بود، ویران کرد.
یحیی السراج، شهردار غزه، پس از این حادثه با اشاره به اینکه این اسناد بخش جدایی ناپذیر از تاریخ و فرهنگ فلسطین است، ارزش تاریخی آنها را برای جامعه برجسته کرد.
دانشگاه «بیرزیت» در کرانه باختری اشغالی، عکس هایی از داخل ساختمان شهرداری را که به شدت آسیب دیده است، منتشر کرد و نوشت: اشغالگران اسرائیلی آرشیو مرکزی شهرداری غزه را ویران می کنند و هزاران سند تاریخی را نابود می کنند.
در گزارش دانشگاه آمده بود: اسنادی که در آرشیو نگهداری می شوند، سوابق مهم ملی مربوط به نسل ها و اطلاعات مستند تاریخ غزه و مردم آن هستند و برنامه هایی برای توسعه شهری شهر غزه را در خود جای داده اند.
خلیل سایق، تحلیلگر سیاسی فلسطینی که در نوار غزه متولد و بزرگ شده است، گفت: به نظر می رسد این ادامه آن چیزی است که در سال ۱۹۴۸ رخ داد، زمانی که اسناد تاریخی از بین رفت. سپس در سال ۱۹۸۲ غارت آرشیو «سازمان آزادیخش فلسطین» در بیروت در جریان تهاجم اسرائیل انجام شد.
جنگ اسرائیل علیه غزه هزینه های انسانی بسیار زیادی را به همراه داشته است. در این جنگ بیش از ۲۰ هزار فلسطینی کشته شدند که ۷۰ درصد آن ها زن و کودک بودند. اما بسیاری از بناهای تاریخی و فرهنگی مانند مکان های باستان شناسی، موزه ها، مراکز فرهنگی، بازارها، کلیساهای باستانی و مساج غزه نیز ویران شدند.
از اماکن مذهبی کلیدی که از زمان آغاز جنگ اسرائیل توسط حملات هوایی مورد حمله قرار گرفته اند، می توان به مسجد جامع عمری، یکی از قدیمی ترین و مهم ترین مساجد در فلسطین تاریخی که ویران شد و تنها مناره باستانی آن پابرجاست و کلیسای «سنت پورفیریوس»که در سال ۴۲۵ پس از میلاد تاسیس شد، مرکز فرهنگی تاریخی «رشاد الشواء» که در سال ۱۹۸۵ تأسیس شد و یک تماشاخانه و کتابخانه ای با حدود ۲۰ هزار کتاب دارد، اشاره کرد.
همچنین بنای یادبود «شورای قانونگذاری فلسطین» در پارک «سرباز گمنام» که نمادی از مبارزه مردم فلسطین است و گورستان دو هزار ساله رومی که سال گذشته در شمال غزه کشف شد، نیز در حملات هوایی اسرائیل به شدت آسیب دیدند.
بندر «آنتدون»، اولین بندر دریایی شناخته شده غزه و یکی از سه مکان غزه که در فهرست اولیه میراث جهانی یونسکو قرار دارد، نیز به شدت تحت تاثیر حملات اسرائیل قرار گرفت، در حالی که کتابخانه اصلی غزه، حاوی اسناد و کتاب های تاریخی هم تا حدی تخریب شد.
حداقل شش مرکز فرهنگی کلیدی نیز در این حملات آسیب دیده اند که از آن جمله می توان به موزه رفح، فضای اختصاص داده شده به آموزش در مورد میراث فرهنگی غزه که صدها اثر باستانی را در خود جای داده بود و موزه فرهنگی القراره در خان یونس که به شدت آسیب دید، اشاره کرد.
علاوه بر این، ارتش اسرائیل بیشتر بخش های شهر قدیمی شهر غزه را که شامل خانه های ۱۴۶ ساله و ده ها بنای تاریخی بود، ویران کرده است.
از آغاز جنگ اسرائیل، وزارت فرهنگ تشکیلات خودگردان فلسطین بمباران 9 انتشارات و کتابخانه، آسیب جزئی یا کامل حداقل ۲۱ مرکز فرهنگی و ۲۰ ساختمان تاریخی را ثبت کرده است.
بررسی های اخیر «میراث برای صلح»، یک گروه بین المللی از متخصصان حفاظت از میراث، نشان می دهد که بیش از ۱۰۰ مکان تاریخی در غزه به طور جزئی آسیب دیده یا به طور کامل تخریب شده انددر این گزارش ۴۳ صفحه ای توضیح داده شده است که چگونه بناهای تاریخی مذهبی، ساختمان های فرهنگی و مکان های باستان شناسی تحت تأثیر فعالیت های نظامی مداوم اسرائیل قرار گرفته اند.
«بوتینا حمدان»، مسئول روابط عمومی وزارت فرهنگ فلسطین، خاطرنشان کرد که جنگ بی سابقه اسرائیل با هدف تلاش برای لغو حق موجودیت مردم فلسطین است.
حمدان گفت: آنها میراث ما را هدف قرار می دهند و این واقعا ترسناک است. ما صدها سال قدمت داریم و آنها می خواهند خاطره مکانی که مردم محلی به آن تعلق دارند را از بین ببرند.
مسئول روابط عمومی خاطرنشان کرد که جنگ، تلفات انسانی شدیدی را در میان متخصصان خلاق غزه به همراه داشته است، به طوری که هنرمندان، نویسندگان، موسیقی دانان و دیگران کشته شده اند یا محل یا آثارشان ویران شده است.
فلسطینی ها می گویند که هدف قرار دادن عمدی مکان های میراث غزه بخشی از تلاش مستمر برای سرکوب فرهنگ، هویت فلسطینی و در نهایت محو حضور آنها در این سرزمین است.
خلیل سایق، تحلیلگر سیاسی در این باره می گوید: از آوارگی فلسطینی ها تا تخریب مکان های میراث، همه اینها بخشی از برنامه ای است که تحت آن هیچ ارتباط دیگری با سرزمین فلسطین به جز ارتباط یهودیان وجود نداشته باشد.
ماهر عزمی ابوثمره، معمار ساکن عمان که اصالتا اهل «بیت لحم» است، گفت که تخریب میراث تاریخی و فرهنگی تاثیری عمیق در تغییر چشم انداز سرزمین فلسطین دارد و ساکنان آن را از هویت خود محروم می کند.
وی افزود: پشت چنین اقدامات تخریبی، سیاست محو هویت فلسطینی ها وجود دارد.
ابوثمره با اشاره به اینکه چگونه این بخشی از استراتژی جابجایی دائمی فلسطینی ها از منطقه محاصره شده ساحلی است، افزود: اگر اینگونه پیش برود نسل آینده هیچ ارتباطی با سرزمین فلسطین نخواهد داشت و حافظه آن ها از تاریخ این سرزمین پاک خواهد شد.
این طراح معمار، رژیم صهیونیستی را با داعش مقایسه کرد و گفت: اسرائیل مانند این گروه افراطی، بناهای تاریخی را با هدف تغییر فرهنگ مردم بومی و جایگزینی آن با هویتی کاملا جدید تخریب می کند.
ابوثمره از جمله معدود معماران در خاورمیانه که از تکنیک های سنتی در طراحی استفاده می کنند، می گوید که بازسازی ساختارهای باستانی به سبک اصلی شان امکان پذیر نخواهد بود.
وی افزود: ما صنعتگران ماهری با چنین دانشی نداریم که بتوانند آن مکان ها را به روش قدیمی بازسازی کنند.
مسئول روابط عمومی وزارت فرهنگ فلسطین از جامعه بین المللی درخواست کرد تا از بناهای تاریخی مهم در غزه محافظت و آن ها را بازسازی کنند.
او گفت: ما از سازمان های بین المللی می خواهیم که جلوی این «فرهنگ کشی» را بگیرند و از یونسکو می خواهیم تا میراث غزه را نجات دهد.
وزارت گردشگری و عتیقه جات غزه نیز اخیرا از یونسکو خواسته است تا مکان های باستانی و تاریخی باقی مانده غزه در قلمرو محاصره شده را حفظ کند.
اما حتی با وعده کمک های خارجی پس از پایان جنگ اسرائیل، بازسازی خانه ها و زیرساخت های غزه با محاصره اسرائیل تقریبا غیرممکن خواهد بود و ممکن است بسیاری از تاریخ و فرهنگ غنی غزه برای همیشه از بین برود.
