بازارهای جهانی گردشگری درمانی تنها در سال 2012 ارزش مالی بالغ بر 100 میلیارد دلار تولید کرده که این رقم برابر با 1.7 برابر رشد بیشتر از شش سال پیش از آن است. این آمارها نشان از گسترش گردشگری درمانی در جهان و به تبع آن در آسیا دارد. اما پرچمداران این حوزه کدام کشورها هستند؟
طبق گزارش ژاپن نیوز، گردشگری درمانی تنها محدود به کشورهایی چون آمریکا و آلمان نیست که از سیستم های درمانی پیشرفته ای برخوردارند بلکه این نوع گردشگری در کشورهای در حال توسعه به شدت رو به توسعه و رونق است از این رو سطح مراقبت های درمانی در کشورهای در حال رشد نیز در بخش هایی چون بهره گیری از پزشکان متخصص و دانش آموخته در کشورهای امریکا و اروپا در سطح آخرین استانداردهای آموزش و تجهیزات پزشکی، در حال رشد و توسعه است.
هم اکنون حدود 70 کشور و منطقه در سطح جهانی در ارتقای گردشگری درمانی و ارائه خدمات در این زمینه فعالیت دارند. کشورهای آسیایی نیز با توجه به قیمت های ارزانی که ارائه می دهند در صدر این جدول جای دارند. این قیمت های ارزان در کنار فناوری های پیشرفته پزشکی و درمان قرار دارد، ضمن این که بیمارستان ها و مراکز درمانی در این کشورها از نظر ارائه خدمات متنوع و متفاوت بودن از یکدیگر با هم در رقابت هستند.
کشورهای آسیایی هم اکنون منابع مالی هنگفتی را برای ارتقای گردشگری درمانی تخصیص داده اند تا سهم خود را از این بازار پرسود جهانی افزایش دهند. کشور چین به ویژه تلاش های جدی با هدف جذب منابع مالی و ارز خارجی از محل گردشگری درمانی داشته است.
به گفته ناظران، یکی از مهم ترین دلایل و نتایج ناشی از توسعه گردشگری درمانی در چین و ارتقای تجهیزات در سطح استانداردهای رایج در کشورهای پیشرفته غربی، جذب تعداد بالایی از ثروتمندان چینی است که در سال های اخیر سالانه درآمد هنگفتی را برای دریافت خدمات پزشکی از کشور خارج و به کشورهای غربی سرازیر کرده اند.
مقامات چین در پاسخ به این تمایل گسترده و در راستای جلب اعتماد به سیستم پزشکی چین، تلاش کرده اند که جریان خروج پول را از کشور متوقف و عواید آن را به مراکز مجهز درمانی در کشور خود باز گردانند.
در این راستا پکن، به ویژه منطقه "هایدین" Haidian District امروزه، مرکز انبوهی از مراکز درمانی و آژانس های گردشگری درمانی و دانشگاه ها و موسسات مطالعاتی و دیگر مراکز درمانی وپزشکی است. بیمارستان توانبخشی "یوهو Yuho Rehabilitation" در پکن در همین منطقه واقع است که قرار است از پاییز امسال مرکز اختصاصی برای ارائه تسهیلات پزشکی به گردشگران خارجی شود.
این تسهیلات از گروه بزرگی از پرستاران بسیار مودب و آراسته تا اتاق های بسیار مجهز و زیبایی است که یادآور اتاق هتل های مجهز است و به نحوی طراحی شده که بیماران بتوانند در طول مدت درمان، در فضایی شبیه به اتاق هتل، کاملا در آسایش باشند.
این بیمارستان همچنین تلاش دارد که آخرین فناوری ها و تجهیزات درمان پزشکی روز از سراسر جهان را یکجا گردآورد. به عنوان نمونه دارای استخری با تمامی امکانات توانبخشی است که عمق آن به میزان مورد نظر تنها با لمس یک دکمه تغییر می کند.
این بیمارستان نه تنها طیف وسیعی از خدمات درمانی را از انواع جراحی گرفته تا بازپروری و درمان اعتیاد، به گردشگران خارجی عرضه می کند، بلکه استفاده از ایده ها و تجربیات طب سنتی و کهن چینی و داروهای گیاهی را در تسکین دردها و درمان بیماری ها مورد تمرکز قرار داده است.
به گفته "نینگ لی" Ning Li مدیر این بیمارستان، هدف این بیمارستان ترکیب روش های درمانی در طب شرقی و غربی است. ازاین رو یکی از راهکارهای ابتکاری این بیمارستان برگزاری تورهای ویژه فرهنگ درمان گیاهان سنتی چین و دیگر موضوعات مربوط به آن برای بیماران علاقمند است.
این بیمارستان همچنین انواع تورهای فرهنگی و طبیعت گردی را نیز به بیماران خود عرضه می کند. موقعیت مکانی این بیمارستان که در مرکز پکن واقع شده، به موسسات تورگردانی خدمات درمانی امکان می دهد که در فاصله برنامه های درمانی، در کنار تورهای طب سنتی، از مراکز فرهنگی و میراث تاریخی مهم پکن همانند شهر ممنوع و میدان تیان آن من و دیگر نقاط گردشگری شهر دیدار کنند.
علاوه بر این کشور چین مجموعا دارای 46 مرکز مجهز پزشکی است که دارای گواهینامه از سوی Joint Commission International یا کمیسیون بین المللی (JCI) هستند. (JCI) یک سیستم اعطای گواهینامه معتبر رسمی به بیمارستان ها در آمریکاست و کسب تاییدیه (JCI) یک شاخص معتبر بین المللی در تعیین برخورداری و ارائه تجهیزات پیشرفته در مراکز درمانی است. بنابراین دریافت این گواهینامه گام مهمی برای جذب گردشگران درمانی از کشورهای غربی بوده است.
طبق آمارهای رسمی چین دارای بالاترین رتبه از نظر برخورداری از اعتبارنامه (JCI) در کل آسیاست. کشور تایلند با 44 مرکز دارای تاییدیه (JCI) دومین کشور درآسیا محسوب می شود.
گزینه ارزان تر
چین از دیگر سو جذب گردشگران غربی را بازار هدف خود قرار داده است. زیرا اساسا فلسفه وجودی گردشگری درمانی، حضور بیمارانی است که اغلب با هدف دسترسی به امکانات درمانی پیشرفته تر و ارزان تر از کشورهای خود به کشورهای دیگر سفر می کنند.
طبق بررسی های انجام شده از سوی بانک توسعه ژاپن، انجام عملیات جراحی تعویض دریچه قلب در آمریکا حدود 170 هزار دلار هزینه دارد. همین عمل در کره جنوبی تنها 36 هزار دلار و در هند فقط 1.700 دلار هزینه دارد.
از دیگر سو تقاضا برای دسترسی به آخرین فناوری های نو در درمان و پزشکی درمیان بیماران از کشورهای عربی و خاورمیانه به ویژه کشورهایی که پس از 11 سپتامبر که سفر به آمریکا برای اتباعشان با محدودیت و ممنوعیت زیاد همراه بوده، رو به افزایش داشته است. این نیز به معنی بهترین فرصت برای کشورهای آسیایی بوده است.
در میان دیگر کشورهای آسیایی، تایلند حدود 2.5 میلیون گردشگر درمانی تنها در سال 2012 داشته است که این تعداد حدود 120 میلیون باهات درآمد برای این کشور تامین کرده است. این سبک از گردشگری از زمان بحران مالی کشورهای آسیا در سال 2000 به این سو مهم ترین منبع ارز خارجی تایلند بوده است. از این رو کشور تایلند به ویژه در ارتقای سطح گردشگری درمانی بشدت فعال بوده و مقام دوم آسیا را کسب کرده است.
در سنگاپور نیز گردشگری درمانی جای مهمی در استراتژی های گردشگری دارد. طبق همین گزارش به گفته یک مقام رسمی در بیمارستانی واقع در سنگاپور این بیمارستان کارکنان خود را ترجیحا از میان افرادی استخدام می کنند که سابقه کار در هتل ها و مراکز گردشگری داشته باشند! یک مقام رسمی در یک بیمارستان کره جنوبی نیز پاسخگویی سریع را عامل مهمی برای حفظ جایگاه در این بازار رقابتی دانسته و گفته است که به تمام درخواست های اعلام شده از سوی متقاضیان خارج از کشور ظرف 24 ساعت پاسخ می دهند.
کشور ژاپن نیز با جایگاهی پایین تر در منطقه آسیا، از سال 2010 و پس از آن که دولت استراتژی ارتقای سطح پذیرش بیماران خارجی را اعلام کرد، نسبت به گردشگری درمانی توجه جدی تری نشان داده است. این کشور از سال 2011 برخی تسهیلات ویژه برای گردشگران درمانی همانند ویزای اقامت درمانی فراهم کرده است. این ویزای درمانی تمامی نیازهای درمانی و بهداشتی را از چکاپ ساده گرفته تا پیچیده ترین درمان ها با آخرین روش های مدرن علمی پوشش می دهد و به بیماران و خانواده آنان امکان اقامت تا شش ماه را داده است.
هم اکنون ژاپن سالانه بیش از 100 هزار گردشگری درمانی دارد. بازار گردشگری درمانی ژاپن طبق برآوردهای اعلام شده تا سال 2020 بیش از 550 میلیارد ین ژاپن درآمد خواهد داشت. با این حال مشکل مهم ژاپن کمبود پزشک از یک سو و نبود مترجمان با تخصص های پزشکی برای برقرار ارتباط با بیماران خارجی است. مشکلی که شاید در بخش گردشگری ایران نیز معضل با اهمیتی باشد.
تجربه گردشگری درمانی در کشورهای شاخص آسیا، امروزه الگوی موفقی در اختیار فعالان این حوزه از صنعت گردشگری در ایران گذاشته است که به ویژه می تواند با توجه به شرایط کنونی منطقه، در راستای شناخت بازار هدف و سنجش نیاز گردشگران درمانی و هدف گیری و سرمایه گذاری بجا موثر ومفید باشد. این در حالی است که نبود تبلیغات موثر از یک سو و ارائه نشدن امکانات متنوع در حوزه گردشگری سلامت سبب شده تا ایران جایگاه ویژه ای در لیست مقاصد گردشگران سلامت نداشته باشد.
