چرا اهرام مصر ساخته شدند؟

اهرام نمادی از قدرت فراعنه باستان هستند که هنوز در مصر استوارند، اما اهرام برای نخستین بار چه زمانی ساخته شدند و علت ساخت آن ها چه بود؟

به گزارش «دنیای سفر» به نقل از لایوساینس، نخستین هرم مصر توسط فرعون «جوزر» ساخته شد، که حدود ۴۷۰۰ سال پیش زندگی می کرد. پس از گذشت حدود ۱۰۰۰ سال، آخرین هرم مصر باستان که برای فرعون ساخته شد، هرمی بود که حدود ۳۵۰۰ سال پیش برای «اهمسه یکم» ساخته شد. پس از آن بود که فرمانروایان مصر در مقبره های زیرزمینی «دره پادشاهان» دفن شدند.

به عبارت دیگر، اهرام مصریان باستان در فاصله بین ۲۷۰۰ پیش از میلاد تا ۱۵۰۰ پیش از میلاد ساخته شدند و این یعنی قدمت قدیمی ترین اهرام مصر با «استون هنج» تقریبا برابر است که در فاصله ۴۰۰۰ تا ۵۰۰۰ سال پیش ساخته شده است.

اهرام مصر در مقایسه با دیگر سازه های باستانی همچون «پارتنون» (۴۴۷ پیش از میلاد)، «دیوار بزرگ چین» (۲۲۰ پیش از میلاد) و «کولوسئوم» (۸۰ میلادی) بسیار قدیمی ترند. با این حال، معبد نوسنگی «گوبکلی تپه» در ترکیه بسیار قدیمی تر است و به ۱۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰ سال قبل تعلق دارد.

«هرم جوزر» که از شش بخش پلکانی ساخته شده است در ابتدا به صورت نوعی مقبره مستطیلی شکل به نام «مصطبه» بود و بعدها به یک هرم پلکانی تبدیل شد.

بر اساس نوشته های باستانی، مردی به نام «ایمهوتپ» مسئولیت ساخت این هرم پلکانی را برعهده داشت. «مارک ون دمیروپ»، استاد تاریخ دانشگاه کلمبیا در ایمیلی که برای «لایوساینس» ارسال کرده، این طور توضیح داده است: «از ایمهوتپ معمولا به عنوان نخستین معمار مصری یاد می شود که با استفاده از سنگ بنا ساخته است و بیشتر برای ساخت هرم پلکانی «جوزر» شهرت دارد. نوشته ای وجود دارد که نام او در کنار «جوزر» نوشته شده و از «ایمهوتپ» به عنوان رئیس مجسمه سازان یاد شده است.»

محققان هنوز مطمئن نیستند که چرا فرعون ها تصمیم می گرفتند از اهرام به عنوان گور استفاده کنند.

یکی از دلایل شاید حفاظت بیشتر در مقابله با سارقان مقبره ها باشد. «رگ کلارک»، که یک مصرشناس است در کتاب خود با عنوان «حفظ ابدیت: در گذشته، حفاظت از مقبره های مصر باستان از ماقبل تاریخ تا اهرام» این طور نوشته که سارقانی مقبره های «مصطبه» را که ارتفاع کمی داشتند، با ورود از سطح بالای مقبره، غارت می کردند. هرم پلکانی و شش طبقه آن که هر کدام روی دیگری ساخته شده بود، امنیت بیشتری ایجاد می کرد.

«کلارک» در گفت وگو با «لایوساینس» توضیح می دهد: «بسیاری از مصرشناسان این فرضیه را مطرح کرده اند که هرم پلکانی به عنوان نوعی «پله» برای صعود پادشاه به آسمان ساخته شده بود، اما من فکر می کنم که هرم به این شکل ساخته شده است، زیرا کارآمدترین و مقرون به صرفه ترین راه برای ایجاد یک «نیمکره» مجازی است که از بخش زیرین محافظت می کند.»

«کلارک» خاطرنشان می کند که نوآوری مهم دیگر این بود که از سنگ برای ساختن هرم پلکانی استفاده شد، این در حالی است که «مصطبه»های فرعون قبلی از خشت ساخته می شد. این ابتکار مهمی بود؛ چراکه نفوذ به سنگ دشوارتر است.

دلایل مذهبی نیز ممکن است از دیگر دلایل ساخت اهرام باشد. «میروسلاو ورنر» که یک استاد مصرشناسی در دانشگاه چارلز جمهوری چک است در گفت وگو با «لایوساینس» می گوید که شاید دلایل مذهبی در شکل گیری ایده ساخت اهرام تأثیر داشته است.

«ورنر» در کتاب خود با عنوان «اهرام: باستان شناسی و تاریخچه بناهای ماندگار مصر» نوشته زمانی که «جوزر» به قدرت رسید، تأثیر فرقه خورشید و «رع»، ایزد خورشید مصریان باستان رو به افزایش بود و از همین رو ممکن است علاقه به ساخت بناهایی که فاصله کمتری با آسمان داشتند نیز افزایش پیدا کرده بود.

دلیل ساخت هرم ها هر چه باشد، فرعون های مصر بیش از هزار سال به ساخت آن ها ادامه دادند. فرعون «سنفرو» (حکومت از ۲۵۷۵ تا ۲۵۵۱ پیش از میلاد) نخستین اهرام با سطوح صاف را در «دهشور» ساخت. از جمله این اهرام به «هرم خمیده» و «هرم سرخ» می توان اشاره کرد. هرم بزرگ جیزه، تنها مورد از عجایب هفتگانه باستانی جهان که هنوز پابرجاست، توسط «فرعون «خوفو» ساخته شد که از ۲۵۵۱ تا ۲۵۲۸ پیش از میلاد حکومت می کرد. فرعون «خفرع» (حکومت از ۲۵۲۰ تا ۲۴۹۴ پیش از میلاد) هرم بزرگ دیگری را در نزدیکی «ابوالهول بزرگ» واقع در جیزه ساخت.

مشخص نیست که چرا فرعون های مصر از ساخت هرم دست کشیدند، اما نگرانی های مربوط به حفظ امنیت مقبره ها تأثیرگذار بوده است. با اینکه به نظر می رسد نفوذ به هرم ها در مقایسه با «مصطبه »ها دشوارتر بوده است، اما اهرام مصری در دوران باستان بارها غارت شدند و ممکن است فرعون ها امیدوار بوده باشند که ساخت مقبره در «دره پادشاهان» کار سارقان را دشوارتر کند. البته توپوگرافی دره پادشاهان قله ای را نشان می دهد که تا حدی شبیه به یک هرم طبیعی به نظر می رسد.

راز ساختن اهرام مصر

به نقل از ویکی پدیا: هرم‌های مصری از مهم‌ترین و باشکوه‌ترین سازه‌های بر جای مانده از تمدن مصر باستان هستند که نمادهای این تمدن نیز به‌شمار می‌روند. تعداد ۱۳۸ هرم شناخته شده تا سال ۲۰۰۸ در مصر موجود بودند که بیشتر آن‌ها آرامگاه فرعون‌ها و شهبانوهایشان در دوره‌های دودمانی کهن و میانه هستند.

نخستین هرم‌های ساخته شده در مصر در سقاره، شمال غربی ممفیس قرار دارند. قدیمی‌ترین این هرم‌ها، هرم جوزر است که مربوط به شاه جوزر از دودمان سوم می‌شود. هرم و مجموعه آرامگاه کنار آن توسط وزیر دانشمند جوزر، ایمهوتپ، طراحی و ساخته شدند و قدیمی‌ترین سازه‌های ساخته شده توسط بشر از سنگ‌تراش‌خورده به‌شمار می‌روند.

نامدارترین هرم‌های مصری اما مجموعه اهرام جیزه هستند که در منطقه جیزه در حومه قاهره قرار دارند و از بزرگ‌ترین سازه‌های ساخته شده در تاریخ بشر به‌شمار می‌روند. این هرم‌های سه‌گانه تنها بناهای بازمانده از میان هفت عجایب جهان باستان هستند که هنوز بر جای مانده‌اند.

اهرام مصر با نیروی کار بردگان ساخته نشده اند. شواهد باستان‌شناسی نشان می‌دهد که کارگران متفاوت شامل کارگران حرفه ای و کشاورزان فقیر در خارج از فصل کشاورزی در بنای اهرام استفاده می شدند. این نظریه که از بردگان استفاده می‌شده است از نوشته‌های هرودوت مورخ یونان باستان سرچشمه گرفته است، و این ایده که بردگان اسرائیلی به طور خاص استفاده می‌شدند قرن‌ها پس از ساخت اهرام به وجود آمد.