زلزله با "ارگ باستانی حلب" چه کرد؟

مقامات باستانی سوریه اعلام کردند که چندین مکان باستانی سوریه از جمله ارگ مشهور در شهر شمالی حلب در زلزله مرگبار روز دوشنبه آسیب دیده اند.

به گزارش «دنیای سفر» به نقل از فرانس ۲۴، اداره کل آثار باستانی و موزه های سوریه در بیانیه ای اعلام کرد: «بخش هایی از آسیاب عثمانی در داخل ارگ حلب فروریخته است، در حالی که بخش هایی از دیوارهای دفاعی شمال شرقی این ارگ تاریخی نیز ترک خورده و سقوط کرده است».

همچنین بخش هایی از گنبد مناره مسجد ایوبیان در داخل ارگ حلب نیز سقوط کرد و ورودی این بنای تاریخی از جمله ورودی برج ممالیک نیز در جریان زلزله آسیب دیده است.

این ارگ بخشی از شهر باستانی حلب است که از سال ۱۹۸۶ در میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. این اثر تاریخی خسارات قابل توجهی در جنگ حلب متحمل شده بود و در اوایل سال ۲۰۱۷ با بازسازی و مرمت بخش های آسیب دیده، به روی عموم بازگشایی شد.

رسانه های دولتی و امدادگران اعلام کرده اند که بیش از ۸۵۰ نفر در سراسر سوریه بر اثر ریزش ساختمان ها پس از زمین لرزه ۷.۸ ریشتری در ترکیه کشته شده اند.

خبرگزاری رسمی سانا به نقل از یک مقام رسمی اعلام کرد که دست کم ۱۵۶ نفر تنها در استان حلب جان خود را از دست دادند و ۵۰۷ نفر بر اثر ریزش ۴۶ ساختمان مجروح شدند.

شهر حلب به خاطر ارگ باستانی، مرکز تاریخی ثبت شده در یونسکو و بازارهای سرپوشیده با قدمت چند صد ساله اش مشهور است. حلب همچنین مرکز تجاری سوریه قبل از جنگ بود و یکی از طولانی ترین شهرهای جهان به شمار می رفت که دائماً مسکونی شده بود، دارای بازارها، مساجد، کاروانسراها و حمام های عمومی بود، اما محاصره وحشیانه ای که توسط شورشیان بر آن تحمیل شد، موجب بروز صدمات جدی به این شهر تاریخی شد. 

حتی قبل از زلزله، ساختمان ها در حلب اغلب به دلیل زیرساخت های ضعیف پس از بیش از یک دهه جنگ و نظارت اندک برای اطمینان از ایمنی پروژه های ساخت و ساز جدید، فرو می ریختند. 

سازمان آثار باستانی سوریه همچنین اعلام کرده در استان حما، بررسی های باستان شناسی نشان داده که برخی ساختمان های داخل قلعه باستانی المرقاب در شهر بانیاس آسیب دیده اند، در حالی که بخش هایی از استحکامات و یک برج سقوط کرده است.

همچنین در استان طرطوس، بخشی از یک صخره سنگی در مجاورت قلعه قادموس سقوط کرده و ساختمان های مسکونی در این مکان فرو ریخته است. 

طبق گزارش ها، تیم های متخصص در حال ارزیابی زمین لرزه بر شهر باستانی پالمیرا هستند تا متوجه شوند زلزله بر این شهر تاریخی نیز تأثیر گذاشته است یا خیر.

آشنایی با قلعه حلب 

قلعه حلب یک کاخ مستحکم قرون وسطایی است که در مرکز شهر قدیمی حلب، در شمال سوریه واقع شده است. این ارگ یکی از قدیمی ترین و بزرگترین قلعه های جهان به شمار می آید. استفاده از تپه حلب حداقل تا اواسط هزاره سوم پیش از میلاد قدمت دارد و توسط بسیاری از تمدنها از جمله سامیان مردم ایرانی، ارمنی ها، یونانیان، بیزانس، ایوبیان و مملوکان و در نهایت عثمانی اشغال شده است، اکثر بخش های این قلعه که امروزه به جای مانده‎، در دوره ایوبیان توسعه و گسترش یافته است. در سال ۲۰۰۰ کار مرمت و نگهداری از این قلعه توسط بنیاد هنری آقاخان با همکاری جامعه باستان شناسی حلب رخ داد. این قلعه بخشی از شهر باستانی حلب است که از سال ۱۹۸۶ در میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. متأسفانه خسارات قابل توجهی در طی جنگ حلب به این قلعه وارد شد. این مجموعه در اوایل سال ۲۰۱۷ با بازسازی و مرمت بخش های آسیب دیده به روی عموم بازگشایی شد.

تاریخچه قلعه حلب

قدمت معبد متعلق به ادد (Hadad)، خدای باستانی طوفان، که به تازگی کشف شده است، با توجه به نوشته های یافته شده به خط میخی در شهر ابلا و ماری، به هزاره سوم پیش از میلاد برمی گردد. این معبد در طی حفاری های به عمل آمده توسط باستان شناس آلمانی کی کی Kohlmeyer کشف شد.

گفته می شود که حضرت ابراهیم گوسفندان خود را در تپه حلب می دوشید. پس از فروپاشی دولت نئو-هیتی که در حلب قرار داشت، آشوریها قرن هشتم پیش از میلاد بر آن منطقه تسلط داشتند و پس از آن بابلیان و ایرانیان سلطه یافتند. (۵۳۹–۳۳۳).

جنگ داخلی سوریه

در اوت ۲۰۱۲، در طول جنگ داخلی سوریه، دروازه خارجی ارگ در طی درگیری بین ارتش آزاد سوریه و ارتش سوریه تخریب شد تا کنترل بر روی ارگ را به دست آورند. در ژوئیه ۲۰۱۵، بنا بر گزارش ها، یک بمب در تونلی در زیر یکی از دیواره های بیرونی منفجر شد که باعث آسیب بیشتر به ارگ شد.

در طول جنگ، ارتش سوریه از قلعه به عنوان پایگاه نظامی استفاده کرد و برای نبرد با مبارزان مخالف، از دیوارها به عنوان پوشش استفاده می کردند در حالی که مناطق اطراف برای هدف قرار دادن شورشیان مورد استفاده قرار می گرفت. در نتیجه ارگ خسارات قابل توجهی دریافت کرده است.

فضای داخلی قلعه حلب

بقایای ساختمانی زیادی در داخل ارگ وجود دارد. سایت های مهم عبارتند از:

پل سنگی عظیمی که توسط سلطان قاضی در طول خندق ساخته شده بود به ورودی خمیده یک مجتمع منتهی می شد. مهاجمان احتمالی این قلعه برای رسیدن به آن باید بیش از شش بار در این ورودی دور می زدند و در بالای هر رمپ تیرکش های دروازه قلعه تعبیه شده بود که از آن برای ریختن مایعات داغ بر سر مهاجمین استفاده می شد. گذرگاه های مخفی در این مجتمع وجود دارد و قسمت های اصلی با نقوش برجسته تزئین شده اند.

معابر زیرزمینی قلعه حلب

ساخت این ارگ به سطح زمین محدود نمی شد. چندین چاه به عمق ۱۲۵ متر (۴۱۰ فوت) پایین تر از سطح زمین احداث شده که گذرگاه های زیرزمینی را به برج های پیشروی و احتمالاً زیر خندق در شهر متصل می کردند.