19 مارس 2024 - 04:20

در محوطه ۱۴ «چم شیر» چه آثار تاریخی پیدا شد؟

29 ژانویه 2023 - 07:00 dsfr.ir/os6cs

در محوطه ۱۴ «چم شیر» چه آثار تاریخی پیدا شد؟
ایرنا
کشف قلعه نظامی تاریخی در منطقه سد چم شیر گچساران

باستان شناسان در کاوش نجات بخشی محوطه شماره ۱۴ در محدوده سد چم شیر به سازه ای با معماری سنگی مرتبط با اقوام کوچ رو، یک گوشواره مفرغی شکسته، یک سپیدمُهره، شیشه، نخ، قطعات فلزی، زغال و سفال، دست یافتند.

به گزارش «دنیای سفر» از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، رضا حیدری سرپرست هیأت باستان شناسی محوطه ۱۴ سد چم شیر، درباره نتیجه کاوش نجات بخشی که تا پیش از آب گیری این سد انجام شده است، گفت: محوطه شماره ۱۴ در فاصله ۴ کیلومتری سد چم شیر، در بررسی های باستان شناختی در سال ۱۳۹۵ مورد شناسایی قرار گرفت و در نهایت، به عنوان یکی از ۳۰ محوطه شاخص منطقه چم شیر در استان کهگیلویه و بویراحمد انتخاب شد.

او ادامه داد: با توجه به احداث سد در منطقه و آبگیری آن، با هدف خواناسازی فضای معماری و مطالعه یافته های فرهنگی این محوطه، با مجوز پژوهشکده باستان شناسی برنامه کاوش نجات بخشی محوطه ۱۴ آغاز و بعد از بررسی سطحی محوطه، ۴ ترانشه باستان شناسی به ابعاد ۷×۱۵، ۹×۱۵ و ۹×۱۰ و ۷×۱۱ ایجاد شد تا تمام فضای معماری محوطه را پوشش دهد.

این باستان شناس با بیان این که محوطه شماره ۱۴ دارای سازه های معماری سنگی با پلان راست گوشه است و با توجه به نوع معماری و کیفیت ساخت، مربوط به استقراری فصلی و مرتبط با اقوام کوچ رو بوده است، افزود: مصالح به کاررفته در ساخت فضاها، شامل لاشه سنگ و قلوه سنگ همراه با ملاتِ گِل است.

او ادامه داد: به دلیل شیب محوطه و به منظور تسطیح آن، فرایند کف سازی پس از ایجاد فضای معماری و با توجه به نیازها صورت گرفته و با توجه به پلان به دست آمده به نظر می رسد که این محوطه دارای حیاطی مرکزی و اتاق هایی در اطراف آن است که سنگ های دیوار به مرور زمان به درون و بیرون فضاها سقوط کرده و توده هایی از آوار را تشکیل داده اند.

سرپرست هیأت باستان شناسی محوطه ۱۴ چم شیر افزود: از طرفی شواهدی از وجود آوار سقف در فضاهای معماری مشاهده نشده و برآوردهای اولیه حجم آوار قلوه سنگی نشان می دهد ارتفاع دیوارها در این محوطه کمتر از ۱۰۰ سانتیمتر بوده است و به احتمال، این سازه ها دارای سقف هایی سبک از جنس چوب یا چادر بوده باشند.

روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با استناد به اظهارات این باستان شناس، از جمله یافته های این محوطه را قطعات سفال های شکسته، بخشی از یک گوشواره مفرغی شکسته، یک سپیدمهره، شیشه، نخ و قطعات فلزی(جنس آهن) اعلام کرد.

حیدری اضافه کرد: از دیگر یافته های این کاوش، قطعات چوب و زغالی است که به عنوان نمونه های آزمایشگاهی، برای مطالعات و پژوهش های آتی برداشت شده است.

سرپرست هیأت باستان شناسی محوطه ۱۴ چم شیر همچنین گفت: از دیگر نکات قابل توجه در فضاهای معماری این محوطه، وجود سازه های حرارتی است که در برخی بخش ها ثبت و مستند شده اند و نشان از به کارگیری آتش به منظور امور روزانه و گرم کردن فضای داخلی است.

باستان شناسان در حوضه آبگیر سد چم شیر حدود ۱۴۰ محوطه را شناسایی کرده اند که در بررسی های اولیه فرضیه وجود آثاری با قدمت بیش از ۱۶ تا ۱۰ هزار سال از دوره های فراپارینه سنگی و همچنین دوره های نوسنگی، عیلام میانه و اسلامی را مطرح کردند ودر کاوش های پسین، به استقرار فصلی زمستانی، تفرج گاه یا دسکره ساسانی دست یافتند. در سال ۱۳۹۵ از میان ۱۴۰ محوطه شناسایی شده، حدود ۳۰ محوطه ای برای کاوش نجات بخشی مشخص شد که باستان شناسان براساس آخرین یافته ها اعلام کرده اند در بیشتر این محوطه ها بقایایی از دوره اسلامی و جوامع کوچ رو یافته اند و برخی از فرضیه های باستان شناسی اولیه را رد کرده اند. با این وجود، به تازگی گزارش های باستان شناسان از محوطه ۱۱۳، کشف آثار دوره عیلامی را تایید کرده است. کاوش باستان شناسان در این محوطه ادامه دارد.

بنا به گفته باستان شناسان با آب گیری سد چم شیر، تمام محوطه های کاوش شده زیر آب خواهد رفت. مدیر پروژه و ناظر کاوش های نجات بخشی سد و نیروگاه «چم شیر» پیش تر از شناسایی ۱۴۰ اثر تاریخی از محوطه های کاوش شده در روزهای اخیر خبر داده و گفته که تمام آن ها به اداره کل میراث فرهنگی استان کهگیلویه و بویراحمد تحویل داده شده است.

1