مسئولان و تصمیم‌گیران شهر همدان از مطالعه پیرامون ماهیت واقعی پیاده راه اکباتان قبل از تصمیم‌گیری غافل بوده‌اند.
به گزارش «دنیای سفر» این روزها بازهم پرونده پیاده‌راه سازی در همدان به چالش برخورده است و گویا پیاده راه قرار است با تبدیل‌شدن به خیابان بیانگر یک تصمیم غیر کارشناسانه باشد.
بدون تردید انقلاب صنعتی مهم ترین دوره در تغییر و تحول در شهر است، یکی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار ورود اتومبیل به درون‌شهرها و مراکز شهری است. شاید بیش از چند دهه از ورود اتومبیل و زیرساخت‌های آن نگذشته بود که مشکلات ترافیکی و ازدحام بیش ازحد از یک سو و حضور کم‌رنگ پیادگان در فضاهای سواره و بسیاری دیگر از مشکلات مثل غده‌ای بیرون آمدند. پیاده‌راه و پیاده‌محوری یکی از موثرترین و بهترین گزینه‌های حل مشکلات در مراکز تاریخی و تجاری شهرهاست که ابتدا توسط کشورهای اروپائی و سپس ایالات متحده به کار گرفته شد.
امروزه جهت رسیدن به توسعه پایدار در شهر از مرکز آن به‌عنوان قلب تپنده آن نباید ساده گذشت. مراکز تاریخی و تجاری شهر دربرگیرنده گذشته پرفراز و نشیب آن و پتانسیل توسعه شهر در آینده است. به‌همین منظور این محدوده نیازمند محیطی سرزنده و ایمن با اقتصادی پویا و عاری از هر گونه مزاحمت چه فیزیکی و چه مجازی است.
حال باید بنگریم که ایجاد فضایی مناسب برای توسعه اقتصادی و دادوستد مطلوب نیازمند چیست و چگونه می‌توان این محورها را دوباره زنده‌سازی کنیم که بتواند در برابر اقتصاد اطلاعاتی هزاره سوم عملکردی مناسب‌تر داشته باشد.
تعریف پیاده‌راه و سیر تحول آن
خیابان‌های پیاده، خیابان‌های منفرد و مجازی هستند که آمدوشد خودرو از آن حذف شده است. به عبارت دیگر پیاده راه‌ها، راه هایی هستند که کاملا به پیاده‌ها اختصاص یافته‌اند. البته خودروهای خاص در مواقع اضطراری امکان دسترسی به آن را دارند و وسایل نقلیه خدماتی و حمل بار نیز طی ساعات خاصی مجاز به تردد در آن ها هستند.
حوزه‌های عاری از ترافیک سواره، خیابان‌هایی برای قدم‌زدن، نواحی پیاده مرکز شهر و مراکز خرید پیاده نمونه‌هایی از پیاده‌راه‌هایی هستند که در تمام شهرهای مورد بررسی به یکی از تأثیرگذارترین جلوه‌های طراحی شهری مبدل شده‌اند.
در ایالات متحده آمریکا پس از جنگ جهانی دوم این نوع خیابان‌های پیاده با نام mall شکل گرفتند که بیشتر همسو با مقاصد تجاری در مرکز شهرها بودند و درعین‌حال هدف شان ایجاد محیط‌های مطلوب برای خرید و گردش در شهرها بود.
در اکثر نواحی، محدوده مختص پیاده کل عرض مسیر را دربر می‌گیرد و انواع تسهیلات مناسب برای پیاده در محل تعبیه می شود و البته مسیر دسترسی اضطراری نیز در طرح برای خودروهای آتش‌نشانی، پلیس، اورژانس و نظایر این ها پیش‌بینی می‌شود.
این فضاهای قابل درک، تصویر مطلوبی از شهر در ذهن شهروند یا ناظر ایجاد می‌کنند و انواع امکانات برای قدم‌زدن، تفریح، خرید، تجمع، گفت‌وگو و تبادلات فرهنگی را دربر دارند. پیاده‌راه، پاسخی به مسائل حاد اجتماعی و کالبدی شهر است پیاده‌روی بخشی از انجام تمام سفرهای روزانه شهروندان است.
طبق آمار ارائه‌شده در شهرهای بزرگ 50 درصد و در شهرهای کوچک و متوسط 75 درصد سفرها پیاده انجام می‌شود. بنابراین عابرین پیاده می‌بایستی به‌عنوان عنصر اصلی سیستم حمل‌ونقل درون‌شهری در طراحی‌ها مدنظر قرار گیرند. به همین دلیل پیاده‌راه‌ها، راه‌حل عملی و علمی برای بسیاری از مشکلات حاد شهر هستند که می‌توانند با مسائلی چون تخریب موقعیت‌های اقتصادی و فیزیکی، افت کیفیت زندگی، آلودگی، تراکم و کوچ طبقه متوسط از مراکز شهر مبارزه کنند.
پیاده‌راه‌ها، معابری با بالاترین حد نقش اجتماعی هستند که در آن ها تسلط با عابرپیاده بوده و تنها از وسایل نقلیه موتوری به‌عنوان سرویس‌دهی به زندگی جاری در معبر استفاده می‌شود.
پیاده‌راه ابزاری برای فعالیت جمعی به‌ویژه در ارتباط با اقتصاد شهری، کیفیت محیطی و سلامت اجتماعی است. در زمینه اقتصادی، پیاده‌راه‌سازی، کسب‌و‌کار تجار محلی و سرزندگی ساکنین محلی را با جذب مردم از سایر نقاط شهر به پیاده‌راه بهبود می‌بخشد.
محیط پیاده ظرفیت بالقوه‌ای است، برای ارتقاء دامنه‌های تماس اجتماعی در میان مردم. حیات مدنی شهر معمولا در مکانی جاری می‌شود که پیاده از آن عبور می‌کند و اتفاقات مربوط در مقیاس عابر پیاده مطرح می‌گردد.
مسئله اصلی پیاده‌راه‌ها هستند
در پیاده راه ها آزادی عمل انسان برای توقف، مکث، تغییر جهت و تماس مستقیم با دیگران بسیار زیاد است و از آن جا که به گفته بیوکانن «آزادی حرکت عابرین در شهرها و فضاهای شهری، نشانه خوبی از تمدن آن شهر است.» می توان گفت که وجود پیاده راه در شهر مظهر تمدن و مدنیت و هویت هر شهر است.
اما در همدان هیچ یک از این اصول در ظاهر مورد مطالعه و بررسی قرار نگرفت و تصمیمات کارشناسانه به نتیجه مطلوب نرسید حالا امید آن که قبل از گرفته شدن هویت پیاده راه از اکباتان متولیان امر این نکات را بررسی کنند.
« دنیای سفر » این نوشته را از « همدان پیام » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
