28 مارس 2024 - 14:36

شهر جهانی صنایع دستی؛ فرصت ها و چالش های توسعه

14 دسامبر 2022 - 17:00 dsfr.ir/zn46n

شهر جهانی صنایع دستی؛ فرصت ها و چالش های توسعه
میثم رودکی
بازار صنایع دستی اصفهان

خردادماه امسال در حالی نشان شهر خلاق صنایع دستی در میدان نقش جهان نصب شد که هنرمندان صنایع دستی با مشکلات بسیار دست و پنجه نرم می کنند. این در حالی است که به گفته رئیس اتحادیه صنایع ‎دستی استان اصفهان، در کنار ارزش اقتصادی و درآمد پایدار حاصل از این حوزه، حفظ صنایع دستی و انتقال آن به آیندگان، مسئله ای فرهنگی و هویتی است.

به گزارش «دنیای سفر» تعداد ۱۹۶ رشته معادل یک سوم رشته های صنایع دستی جهان به استان اصفهان تعلق دارد و هنرمندان رشته های مختلف این حوزه در استان اصفهان نیز حدود ۶۸ هزار نفر است، اما به دلیل کم توجهی به موضوع صنایع دستی، صادرات محصولات صنایع دستی با چالش ‎های بسیاری روبه رو است. از این جهت ایسنا این موضوع را از نگاه رؤسای جدید و پیشین اتحادیه صنایع دستی استان اصفهان بررسی کرده است.

ضرورت استفاده از ظرفیت شهرهای خواهرخوانده

مجدالدین تاج، رئیس اتحادیه صنایع دستی استان اصفهان در گفت و گو با ایسنا با اشاره به برنامه ریزی این اتحادیه در سه حوزه، اظهار کرد: مواد اولیه، تولید، فروش و بازاریابیِ صنایع دستی حوزه هایی است که برای ورود به آن ها برنامه ‎ریزی کرده ‎ایم. البته مهم ترین مشکلات ما در دو حوزه مواد اولیه و فروش است و درحالی که در زمینه تولید، شاخص هستیم و مقام سوم دنیا از آنِ ایران است، اما متأسفانه در حوزه صادرات رتبه چهل وپنجم دنیا را داریم.

او ادامه داد: ۸۰ درصد زیرساخت مواد اولیه موردنیاز صنایع دستی از مس تشکیل شده و با توجه به افزایش نرخ ارز و دلار، اگر سهمیه ‎ای توسط کارخانه های مس کشور برای هنرمندان در نظر گرفته نشود، با افزایش بی ‎رویه قیمت کنترل شده، هنرمندان قادر به فعالیت نخواهند بود.

تاج ادامه داد: در زمینه صادرات و فروش، ظرفیت هایی مانند شهرهای خواهرخوانده وجود دارد که اگر نمایشگاه ‎های مشترک در این شهرها برگزار شود در فروش صنایع دستی ما کمک کننده است. ما در حال فراهم ‎سازی زیرساخت ها هستیم، ازجمله برای اولین بار اتحادیه صنایع دستی برای محصولات فاخر شناسنامه هنری صادر می کند که در زمینه اعتماد به محصول در خارج از کشور و تأیید اصالت محصول مؤثر خواهد بود.

رئیس اتحادیه صنایع دستی استان اصفهان با اشاره به عقد تفاهم‎نامه در خصوص ارزش ‎گذاری صنایع دستی، گفت: کمیته های تخصصی در اتحادیه، کار ارزشیابی محصولات صنایع دستی شاخص را انجام می دهند که این کار در زمینه راه ‎اندازی حراج های صنایع ‎دستی و صادرات کمک ‍کننده است.

تاج تأکید کرد: دولت به ویژه سفارتخانه ها و رایزنان فرهنگی در خارج از کشور باید کمک کنند، چراکه یکی از مشکلات ما عدم شناخت کشورهای مختلف از صنایع دستی ایران و نداشتنِ تبلیغات درست است و این موضوع سبب شده تا صنایع دستی بیشتر در خصوص کشورهای جنوب شرق آسیا شناخته می شود، به همین دلیل سفارتخانه ها باید در این زمینه فعالیت بیشتری داشته باشند، حتی اختصاص مکانی در محل سفارتخانه ها برای نمایش صنایع دستی در این زمینه مؤثر خواهد بود.

او با اشاره به لزوم ایجاد ارتباط بین تاجران کشورهای مختلف، تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع دستی، افزود: معاونت اقتصادی وزارت امور خارجه می تواند با ایجاد این ارتباط زمینه خوبی برای معرفی آثار صنایع ‎دستی و فروش آن ها را فراهم کند.

تاج در خصوص بیمه هنرمندان صنایع ستی اصفهان، گفت: بیمه هنرمندان صنایع دستی از سال ۹۳ قطع شد، چراکه دولت اعلام کرد بودجه ای برای بیمه ندارد. ما این تقاضا را به معاونت صنایع دستی میراث فرهنگی مطرح کرده ایم و در حال حاضر فراخوانی اعلام شده که افرادِ فعال در زمینه صنایع دستی شناسایی شده و فرآیند بیمه آن ها انجام شود، بیمه هنرمندان تابه حال انجام نشده، ولی در این خصوص از سوی معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی استان قول پیگیری داده شده و بنا داریم که بیمه هنرمندان را به سرانجام برسانیم.

رئیس اتحادیه صنایع دستی استان اصفهان با بیان اینکه سن فعالان حوزه صنایع دستی از ۴۰ سال به بالا است و به دلیل نبودن ارزش افزوده در این حوزه، جوانان به فعالیت و حضور در این زمینه راغب نیستند، تصریح کرد: صنایع دستی در کنار ارزش اقتصادی و درآمد پایداری که می تواند برای ما ایجاد کند، مسئله ای فرهنگی و هویتی است و ما موظف به انتقال این میراث به آیندگان هستیم که اگر هیچ ارزش افزوده ای برای آن ایجاد نکرده و هیچ حمایتی از آن نکنیم بدون وجود هیچ نوع جذابیت در این مشاغل، افراد فعال یک به یک از این رشته ها جدا می شوند، چنانکه در حال حاضر نیز تعداد زیادی از هنرمندان صنایع دستیِ استان پروانه های کسب خود را باطل کرده و به مشاغل دیگر روی آورده اند و چیزی برای ارائه به آیندگان نخواهیم داشت.

وی افزود: راهکار ما در این زمینه، فعالیت‎ های حمایتی است. دولت نیز با انجام ۲ کار می تواند رونق را به صنایع دستی بازگرداند؛ اولین مورد در حوزه مواد اولیه و ارائه سوبسید به هنرمندان و دوم، انجام حمایت و ایجاد بازارهای جدید فروش در کشورهای دیگر و ایجاد ارزش افزوده در زمینه صنایع دستی که هنرمند را به حضور در رشته هنری و تولید کار جدید راغب کند.

قدیمی بودن قوانین، دلیل اصلی مشکل صادرات صنایع دستی

عباس شیردل، رئیس سابق اتحادیه صنایع دستی استان اصفهان نیز یکی از مشکلات مهم هنرمندان صنایع دستی را بیمه آن ها دانست و به ایسنا گفت: این بیمه از حدود ۶ سال پیش قطع شده و بعدازآن هم پیگیری ها برای تحقق آن نتیجه بخش نبوده است. همچنین وام های کم بهره به هنرمندان اختصاص پیدا نکرد و با گران شدن مواد اولیه، هنرمندان برای تهیه مواد اولیه و تولید با مشکلات زیادی مواجه هستند.

او ادامه داد: مسئله دیگر، مشکل هنرمندان صنایع دستی با اداره مالیات و اجرا نشدن ماده ۱۴۲درباره معافیت های مالیاتی است. امروز بازار صادرات صنایع دستیِ ما به صفر رسیده و هیچ صادراتی نداریم و نیاز است که قوانین صادرات اصلاح شده و قانون پیمان ارزی حذف شود تا بازار فروش کمی رونق بگیرد.

شیردل تصریح کرد: اصفهان شهر جهانی صنایع دستی است، ولی در حوزه صادرات، رتبه چهل و پنجم دنیا را دارد و این درد بزرگ، ناشی از قدیمی بودن قوانین ما است. قانون پیمان ارزی جلوی صادرات صنایع دستی را گرفته و مانع از صادرات نقره و منسوجات آن می شود. صادرات منسوجات نقره در حالی منع دارد که واردات نقره خام آزاد است. اگر این قوانین اصلاح شود، بخش اعظمی از ارز کشور توسط هنرمندان صنایع دستی تأمین می شود، زیرا در حال حاضر ۴ هزار قلم زن، ۲۰۰ یا ۳۰۰ سازنده ظروف نقره و بیش از هزار نفر در حوزه زیورآلات کار می کنند که صادرات آن ها در حال حاضر نزدیک به صفر است، اما توان فروش و ارزآوری بالایی دارند.

1