28 مارس 2024 - 09:10

مجسمه های «موآی» در آتش سوختند

10 اکتبر 2022 - 12:00 dsfr.ir/hw9gm

مجسمه های «موآی» در آتش سوختند
ویکی مدیا
مجسمه های «موآی» واقع در جزیره ایستر شیلی

با وقوع آتش سوزی در «جزیره ایستر» شماری از مجسمه های مشهور و عظیم الجثه «موآی» دچار آسیب های جبران ناپذیر شدند.

به گزارش «دنیای سفر» به نقل از آرت نیوزپیپر، آتش سوزی احتمالا عمدی در «جزیره ایستر» (وابسته به شیلی) صدمات جبران ناپذیری به مجسمه های باستانی «موآی» وارد کرده است. این مجسمه ها که ارتفاع برخی از آن ها به چهار متر می رسد، توسط قبیله بومی «پلینزی راپا نویی» در بیش از ۵۰۰ سال پیش ساخته شده اند.

«پدرو ادموندز پائوآ»، شهردار «جزیره ایستر» در یک برنامه رادیویی با بیان این که آتش سوزی در سوم اکتبر ۲۰۲۲ در نزدیکی آتشفشان «رانو راراکو» آغاز شده و ممکن است عمدی باشد، گفت: «خسارت ناشی از آتش سوزی قابل جبران نیست.»

«آریکی تپانو» که به عنوان مدیر جامعه بومی «مائو هنوآ»، «پارک ملی راپا نویی» را مدیریت می کند، نیز این آسیب را «غیرقابل جبران» توصیف کرد و هشدار داد که «عواقب آن فراتر از آن چیزی است که چشم ها می توانند ببینند.» «کارولینا پرز داتاری»، معاون میراث فرهنگی شیلی نیز این اظهارات را تایید کرد.

هنوز مشخص نیست که چه تعداد از تقریباً ۱۰۰۰ مجسمه جزیره در اثر آتش سوزی که در ۱۴۸ هکتار از جزیره دورافتاده، گسترش یافته، آسیب دیده است.

«شورای راپا نویی» در بیانیه ای در رسانه های اجتماعی تایید کرد که منطقه ای که مجسمه ها در آن واقع شده اند به روی عموم مردم بسته شده است تا یک گروه حفاظتی، میزان خسارت وارد شده را ارزیابی کند.

موآی | Moai

موآی (به انگلیسی: Moai) مهم ترین مظهر فرهنگی جزیرهٔ ایستر هستند که ۲۸۸ تا از آن ها روی سکوهای عظیمی به نام «آهو» (Ahu) (سکوهای انجام تشریفات) ایستاده اند.

فاصلهٔ این سکوها از هم حدود یک و نیم مایل (حدود ۲۴۰۰ متر) است و یک نوار تقریباً سراسری به دُور جزیره به وجود آورده اند. ۶۰۰ موآیِ دیگر، که در مراحل مختلفِ تکامل هستند، در سرتاسر جزیره ازجمله در معادن و کنارِ جاده های قدیمی و کنار ساحل پراکنده اند.

بسته به اندازه و وزن موآی ها، تخمین زده می شود که به ۵۰ تا ۱۵۰ نفر برای حمل آن ها توسط غلتک های چوبی یا وسیله ای سورتمه مانند نیاز بوده است. برخی از موآی ها دارای کلاه یا تاج های قرمزرنگی هستند که دلیل آن نامشخص است، ولی برخی از باستان شناسان معتقدند که این گونه موآی ها مفهوم آیینیِ خاصی داشته اند یا شاید برای طایفه یا خانوادهٔ بخصوصی مقدس بوده اند.

مجسمه های عظیم یا موآی، در طی یک دورهٔ کوتاه خلاقیت و به صورت خرسنگی ساخته شده است. برطبق آخرین تحقیقات باستان شناختی، ۸۸۷ مجسمهٔ سنگیِ یکپارچه در موزه و در جزیره شناسایی شده اند.

این مجسمه ها نیمتنه هستند و به «سرهای جزیرهٔ ایستر» مشهورند. برخی از مجسمه ها از زیر خاک بیرون آورده شده اند. زمان ساختِ این مجسمه ها دقیقاً معلوم نیست و ساختِ آن ها بین سال های ۱۵۰۰-۱۷۰۰ و ۱۰۰۰-۱۵۰۰ میلادی حدس زده می شود.

تقریباً ۹۵٪ موآی ها از سنگ یا خاکستر آتشفشانیِ متراکم ساخته شده اند. در حال حاضر، حدود ۵۰ مجسمه دوباره برپا شده اند.

بزرگ ترین مجسمهٔ برپا شده، "Paro" نام دارد که حدود۱۰ متر ارتفاع و ۸۲ تُن وزن دارد همچنین این مجسمه یک تاج قرمزرنگ دارد که حدود ۱۱ تن دیگر به وزن آن اضافه می کند. یک مجسمهٔ نیمه تمام یافت شده که اگر ساختِ آن به اتمام رسیده بود، ۲۱ متر طول و ۲۷۰ تُن وزن می داشت. در ساختِ همهٔ مجسمه ها تقریباً از یک سبک خاص با سرهای بزرگ و بی تناسب پیروی شده است.

تاریخچه موآی

موآیِ جزیرهٔ ایستر، یک شکل از مجسمه های غول پیکر است که در حاشیهٔ شبه جزیرهٔ پولی نزی پراکنده اند. مجسمه های کامل شده به آهو (Ahu) (سکوهای انجام تشریفات) انتقال داده شده و سپس برپا شده اند. این مجسمه ها معمولاً یک استوانهٔ سنگیِ قرمزرنگ بر روی سرشان دارند.

در سال های ۱۷۲۲ و ۱۸۲۵، که این جزیره توسط راجوین و بلاسم بازدید شد، تمام موآی هایی که ایستاده بودند، واژگون شده بودند. برخی از تاریخ دانان شفاهی، واژگونیِ موآی ها را ناشی از اختلافات بین ساکنان جزیره می دانند؛ درحالی که عده ای دیگر واژگونیِ آن ها را ناشی از زمین لرزه دانسته اند.

اگرچه این مجسمه ها به عنوان سرهای جزیرهٔ ایستر مشهورند، ولی درواقع، اینها تمام تنه هستند با سرهایی بزرگ تر از اندازهٔ واقعی و نیمتنهٔ ساده شده. موآی هایی که زیاد فرسوده نشده اند، طرح هایی را در پشت و کفل خود دارند که گروه باستان شناسیِ کاترین روتلج در سال ۱۹۲۵ کشف کرده است که نوعی ارتباط فرهنگی بین این طرح ها و خالکوبیهایی که تا نیم قرن پیش میانِ مردم این جزیره رایج بوده، وجود داشته که توسط میسیونرها جلوی این خالکوبی ها گرفته شده است.

در سال های اخیر، کشف شده که کاسهٔ چشم های عمیقِ موآی برای نگهداری چشم های مرجانی و مردمکهای شیشه آتشفشانی طراحی شده بود. سابقاً قطعه های شکستهٔ مرجان سفید را وقتی کنارِ هم گذاشتند، تشکیلِ یک چشم داد. نسخهٔ چشم ها ساخته شده و در برخی از مجسمه ها قرار داده شده است. مجسمه ها توسط مهاجرنشینان پلی نزیاییِ جزیره ساخته شده اند.

موآی، علاوه بر نمایانگر بودن اجداد و نیاکان، زمانی که روی سکوی «آهو» (Ahu) برپا شدند، شاید نمادی از تجسم زندگی پرقدرت یا رؤسای گذشته بوده است. آن ها همچنین نمادی از اجداد مهم گذشته هستند.

زمانی که تراشیدن مجسمه ها تمام می شد، به محل اصلیشان برده می شدند. کاملاً مشخص نیست که این کار چگونه انجام می شد، اما مطمئناً نیازمند نیروی انسانی، طناب، غلتک و همچنین راه های همواری که در سراسر جزیره وجود دارند، بوده است.

1