وضعیت اکولوژیک ایران به سمت ناپایداری در حرکت است

مدیرکل دفتر توسعه پایدار و اقتصاد محیط زیست با اشاره به آنالیزهای انجام شده توسط شبکه ردپای جهانی (Global Footprint Network)، گفت: بر اساس تجزیه و تحلیل تقاضای جمعیت جهان از کره زمین، انسان ها ذخیره سالانه منابع طبیعی را در کمتر از هشت ماه اول سال تمام کرده‌اند.

زهرا جواهریان گفت: در حال حاضر جمعیت جهان معادل 1/6 ظرفیت کره زمین را در سال مصرف می کند و این بدان معناست که بر اساس تجزیه و تحلیل تقاضای جمعیت جهان از کره زمین، انسان ها ذخیره سالانه منابع طبیعی را در کمتر از هشت ماه اول سال تمام کرده اند. وی با بیان اینکه ظرفیت زیستی به معنای توانایی کلی یک اکوسیستم برای حفظ شرایط طبیعی اصلی خود است، اظهار کرد: ظرفیت زیستی کره زمین معادل 11/9 میلیارد هکتار جهانی است که سرانه آن حدود 2/7 هکتار در سال است.

مدیرکل دفتر توسعه پایدار و اقتصاد محیط زیست افزود: چنانچه میزان مصرف منابع به اندازه ظرفیت زیستی باشد، زمین قادر به خودپالایی سالانه بوده و پسماند تولید شده را جذب می نماید اما در حال حاضر ردپای اکولوژیک میزان مصرف بشر نشان می دهد که در شرایط فعلی تقاضای ما از کره زمین بیش از توان بازتولید آن است.

بشر در سال 2015 شش روز زودتر وارد بدهکاری بوم شناختی شد

جواهریان ضمن یادآوری این موضوع که "فرارفت روزانه" به معنای نقطه ای است که در آن بشر وارد بدهکاری بوم شناختی می شود، گفت: بر اساس تخمین شبکه ردپای جهانی (GFN)، "فرارفت روزانه" زمین برای 2015، در روز پنجشنبه 13 آگوست 2015، مصادف با 22 مرداد ماه (یعنی 6 روز زودتر از سال قبل) رخ داده است. این تاریخ بر اساس مقایسه تقاضای بشر، برحسب انتشارات کربن، زمین زارعی، ذخایر شیلاتی و استفاده از جنگل ها برای الوار با توانایی زمین برای باز تولید از قبیل منابع و جذب طبیعی کربن منتشر شده، اعلام شده است. این امر بر وجود تقاضای بیش از حد در سیستم های طبیعی دلالت دارد که زیان های دائمی تری به بارآورده و به آسانی نمی توان آن را جبران کرد.

دهه 1970 آغاز مصرف بیش از حد بشر از ظرفیت زمین

جواهریان خاطرنشان کرد: شبکه ردپای جهانی (GFN) تخمین زده است که مصرف بیش از حد بشر از ظرفیت زمین ابتدا در اوایل دهه 1970 آغاز شد و فرارفت روزانه، به علت رشد جمعیت جهان در کنار افزایش مصرف در سراسر جهان، به طور پیوسته هر ساله زودتر از موعد مقرر اتفاق افتاده است. بر اساس تخمین های (GFN)، در حال حاضر جمعیت جهان 6/1 برابر ظرفیت کره زمین را مصرف می کند و بر اساس روند کنونی این معادله تا سال 2030 به دو برابر ظرفیت کره زمین افزایش می یابد. اثر این "بدهکاری بوم شناختی" می تواند گواه بر قطع درختان جنگلی، فرسایش خاک، مصرف منابع آب و تجمع گازهای گلخانه ای در اتمسفر باشد.

وضعیت اکولوژیک ایران به سمت ناپایداری در حرکت است

جواهریان با بیان اینکه در ایران هم استفاده از منابع بیش از ظرفیت زیستی است، گفت: در ایران سرانه ظرفیت زیستی 0/9 و ردپای اکولوژیک 2/1 است یعنی میزان مصرف منابع زیستی و تأثیر آن بر محیط زیست بیش از دو برابر ظرفیت زیستی کشور است و در واقع نشان دهنده این واقعیت است که وضعیت اکولوژیک به سمت ناپایداری حرکت می کند.

وی یادآور شد: ایران جز 10 تولید کننده نخست CO2 در جهان است که حدود 1/84 درصد CO2 جهان را تولید می کند و این در حالی است که ردپای کربن بالاترین سهم در ردپای اکولوژیک را دارد. سرانه انتشار CO2 در جهان حدود 4/9 تن در سال و در ایران 7/7 تن است.

جواهریان همچنین درباره ردپای آب آبی، گفت:  ایران بالاترین نرخ ردپای آب آبی در بین کشورهایی با جمعیت بالای 5 میلیون نفر را دارد که تقریبا معادل 589 متر مکعب در سال است.