همواره از سوی مسئولان بر توسعه گردشگری بخصوص در بخش های تاریخی-فرهنگی، سلامت و مذهبی تاکید می شود با این وجود، ایران در جدول آمارهای جهانی که خبر از درآمدهای هنگفت این بازار پر رونق جهانی گردشگری حلال می دهند، حضور جدی ندارد.
در نگاه نخست به نظر می رسد که گردشگری اسلامی بیشتر در کشورهای عربی رونق داشته باشد و ایران با توجه به آن که کشوری عربی نیست قادر به جذب گردشگر مسلمان نشده؛ اما برتری مالزی و ترکیه این احتمال را رد می کند. در نگاه دیگر به نظر می رسد، شاید جمعیت مسلمان سبب جذب گردشگران مسلمان می شود اما باید توجه داشت که 40 درصد جمعیت مالزی غیرمسلمان است.
به هر روی نگاهی به آمار جهانی صنعت گردشگری و برترین های این صنعت در مورد دلایل حضور کمرنگ ایران و از دست رفتن فرصت ها بسیار سوال برانگیز است.
صنعت گردشگری حلال طبق گزارش دفتر فرهنگ و گردشگری ابوظبی TCA Abu Dhabi تنها در سال 2014 درآمدی بالغ بر 145 میلیارد دلار در سطح جهانی تولید کرده است و انتظار می رود در سال 2020 به 200 میلیارد دلار برسد.
طبق همین گزارش، گردشگری حلال با نرخ رشد سالانه 6 درصد، رشدی 2 برابر بیشتر از رشد صنعت جهانی گردشگری دارد. هفته ای نیست که یک کشور یا یک کمپانی فعال در صنعت سفر حلال خبر از طرح های تازه خود برای جذب گردشگران مسلمان منتشر نکند.
همچنین طبق گزارش منتشر شده از سوی "موسسه دینار استاندارد و تامسون رویترز" این رقم در سال 2013 برابر با 140 میلیارد دلار بوده و این میزان جدا از درآمد حاصل از حج و عمره است که خود به تنهایی برابر با 16 میلیارد دلار در سال مورد نظر تولید کرد و نمایانگر 11.5 درصد از کل گردش مالی در سطح جهانی است.
طبق همین بررسی ها پیش بینی شده است که این بخش به تنهایی در سال 2019 با درآمدی در حدود 238 میلیارد دلار، 13 درصد از کل گردش مالی جهانی را بخود اختصاص دهد. با توجه به رشد 2 برابری این صنعت و آمارهای شگفت آور منتشر شده و نیز پیش بینی های انجام شده درباره رشد این صنعت در 5 سال آینده، جای شگفتی نیست که چرا به طور فزاینده ای مقاصد گردشگری و کشورهای مختلف سعی دارند به نحوی سهم خود را از این بخش رو به رشد افزایش دهند.
کشور ترکیه که دارای 98 درصد مسلمان است، طبق گزارش HalalBooking.com در صدر بازار اقامتگاه های حلال برای دوستداران گردشگری اسلامی قرار دارد. این کشور نخستین گام های خود را در این زمینه از 20 سال پیش با افتتاح نخستین اقامتگاه حلال، آغاز کرد و اکنون حضور بیش از 50 تا 70 اقامتگاه حلال در سراسر این کشور، نمونه شگفت آوری از موفقیت این کشور در این زمینه است. با این حال به دلیل حجم بالای بازار تقاضا، این کشور در سال جاری (2015) ساخت اقامتگاه های ساحلی حلال را در منطقه آنتالیا و آلانیا در جنوب این کشور در دست اقدام دارد. این اقامتگاه های ساحلی در مناطقی همچون "ادنیا" دارای هتل هایی با تسهیلات ویژه برای بانوان هستند. تسهیلاتی همچون چشمه های آب معدنی و استخرهایی مختص بانوان، ارائه غذای حلال و نبود الکل و نیز سواحل ویژه شنای بانوان، از جمله این تسهیلات است.
جدا از تسهیلات مربوط به وظایف دینی، برخی کشورها همانند امارات نسبت به تامین خدمات جانبی برای گردشگران مسلمان دقت بیشتری داشته اند به طور مثال؛ در برخی هتل ها برای تامین رضایت مشتریان مسلمانی که صرفا گیاهخوار هستند، امکانات ویژه ای در نظر گرفته شده است. این مسئله در مورد بازدید از تمامی مراکز گردشگری این کشور لحاظ شده است. به طوری که هیچ یک از گردشگران مسلمان برای رعایت اصول دینی و وظایف شرعی خود مجبور نباشد از برخی مراکز گردشگری و تفریحی صرف نظر کند.
در نتیجه این اقدامات و برنامه ریزی های استراتژیک 10 و یا 20 ساله، بر اساس آخرین تحقیقات انجام شده از سوی موسسه مالی اعتباری مسترکارت MasterCard و "شرکت گردشگری اسلامی کرسنت ریتینگ" Islamic travel company Crescentrating and credit که اوایل سال جاری میلادی (2015) منتشر شد، 2 کشور مالزی و سپس ترکیه 2 مقصد برتر گردشگران مسلمان جهان معرفی شده اند و 13 درصد از کل مسافران مسلمان را به خود جذب کردند. طبق همین بررسی های آماری کشور امارات متحده عربی نیز در ردیف 3 این جدول جای گرفته است.
از سال 2011 تاکنون این پنجمین سال است که کشور مالزی در ردیف نخست این جدول جای گرفته و عنوان محبوب ترین مقصد گردشگران مسلمان را به خود اختصاص داده است، در حالی که صنایع مسافرتی این کشور در ماه های گذشته شاهد 2 سقوط هوایی بوده است.
در کنار مالزی، اندونزی نیز که مقصد مهم دیگری برای گردشگران مسلمان است دارای تعداد وسیعی هتل ها، رستوران ها و آژانس های مسافرتی و نیز چشمه های آب معدنی است که همگی دارای گواهینامه یا تاییدیه "شرعی" Sharia-Certified هستند.
اندونزی، عمان، مراکش و برونئی، به عنوان کشورهایی با اکثریت جمعیت مسلمان و عضو شورای همکاری های اسلامی (OIC Member States) هر یک به ترتیب در ردیف های بعدی این جدول ثبت شده اند. از دیگر سو در میان کشورهای غیر عضو کشورهای سنگاپور، تایلند، بریتانیا سپس آفریقای جنوبی و فرانسه برترین مقصدهای گردشگران مسلمان بوده اند که با توجه به مجزا بودن آن از این مبحث در گزارشی دیگر توسط "دنیای سفر" بررسی خواهد شد.
