28 مارس 2024 - 09:46

تن پادشاهان ساسانی لرزید

17 فوریه 2022 - 16:30 dsfr.ir/p37gl

نقوش برجسته واقع در محوطه باستانی «بَرم دِلک» شیراز

سیاوش آریا، پژوهشگر و کنشگر میراث فرهنگی از آثار مخرب انفجارهای پی درپی معدن شن و ماسه در نقوش برجسته ساسانی محوطه باستانی «بَرم دِلک» در شیراز خبر داد.

به گزارش «دنیای سفر» به نقل از خبرگزاری ایسنا، بَرم دِلک Barm-e Delak محوطه ای باستانی در نزدیکی شهر شیراز است که با نقش برجسته شاهزاده زن ساسانی، بهرام دوم و شاپور اول ساسانی شناخته می شود، هرچند در سال های اخیر مکرر نسبت به نابودی تدریجی این نقوش برجسته که اینک کتیبه های آن مزین به خط پهلوی به سختی خوانده می شود، هشدار داده شده است. سیاوش آریا، کنشگر میراث فرهنگی نیز با انتشار تصاویر جدیدی از وضعیت وخیم و مرگ خاموش نقوش برجسته ساسانی برم دلک در پی فعالیت معدن شن و ماسه خبر داده است.

او می گوید: محوطه باستانی «برم دلک» در پی پدیداری کارگاه های سنگ شکن و انفجارهای پیاپی برای بهره برداری از معدن های شن و ماسه، دستخوش ویرانی شده و مرگ خاموش و آرام سنگ نگاره های تاریخی آن را رقم زده است و تن بی دفاع پادشاهان ساسانی را می لرزاند.

این پژوهشگر می افزاید: میراث کهن شهرستان شیراز به نام برم دلک که محوطه ای باستانی بوده و سه سنگ نگاره ارزشمند ساسانی را در دورن خود جای داده و پژوهشگران و باستان شناسان آن را هویت و آبرو و پشتوانه فرهنگی شیراز و شناسنامه بالنده و غرورآمیز مردم این سرزمین به شمار می آورند، در بدترین شرایط نگهداری و حفاظتی، روزگار را سپری می کند.

آریا درباره فعالیت معدن شن و ماسه در نزدیکی محوطه باستانی برم دلک، اظهار می کند: در حریم کوهِ سنگ نگاره های ساسانی برم دلک، معدن شن و ماسه برپا شده است و انفجارهای پی در پی در کوه، افزون بر نابودی طبیعت و زیست بوم، لرزه بر اندام بی دفاع یادگارهای ساسانیان انداخته و تهدیدی جدی برای آن ها به شمار می آید. همچنین صدای بلند انفجارها مایه آزار ساکنان منطقه برم دلک شده و ان ها را بی تاب کرده است.

این کنشگر میراث فرهنگی ادامه می دهد: کارشناسان و باستان شناسان بر این عقیده اند که فعالیت معدن های شن و ماسه نه در کوتاه مدت که در درازمدت تاثیر بد خود را نشان خواهد داد و مایه نابودی میراث ساسانیان خواهد شد و باید هر چه زودتر از دنباله کار آن ها جلوگیری کرد.

آریا می گوید: برپایی معدن های شن و ماسه در کوه، جدا از آسیب های وارده به آثار تاریخی، پدیده ای به نام کوه خواری را به دنبال خواهد داشت. برم دلک دیرزمانی است که فراموش شده، کسی صدای ناله ها و فریادهای شاهان ساسانی را نمی شنود. یادگارهای ساسانیان با مرگ دست و پنچه نرم می کنند و ما را فرامی خوانند. میراث ساسانیان در برم دلک را باید امروز دریابیم، شاید فردا دیر باشد. نگذاریم هویت ملی و شناسنامه بالنده شهر شیراز برای همیشه از چهره تاریخ پاک شود.

نقش برجسته «برم دلک» در ۱۵ دی ۱۳۱۰ به ثبت رسیده است. این اثر بر صخره کوچکی در برم دلک و در حدود ۱۰ کیلومتری شرق شیراز واقع شده که در نقش سمت چپ، در برابر شاهزاده خانم ساسانی تصویر یکی از بزرگان ساسانی دیده می شود و در زیر بازوی این مرد، کتیبه ای چهار یا پنج سطری به خط پهلوی نوشته شده است، بیشتر حروف این کتیبه محو شده اما ظاهراً درباره معرفی این مرد بوده است، البته این سنگ نوشته ها با بیل مکانیکی مورد تعرض قرار گرفته و بخشی از آن ها تخریب شده است. این نقش برجسته ها پیش تر نیز هدف تفنگ های شکاری قرار گرفته و تخریب شده بود. حالا هم انفجارهای معدن آن ها را تهدید می کند.

1