در #سفر به استان آذربایجان غربی، جاهای دیدنی #ماکو را از دست ندهید و حتما از «جاذبه های #گردشگری ماکو» بازدید کنید.
شهر زیبای ماکو با طبیعت چشم نواز و خاص خودش، لحظات شیرین و سراسر خاطره برای شما به ارمغان خواهد آورد. دره ها، رودخانه ها و چشمه های بی نظیری در این شهر قرار دارند که زیبایی آن را چندین برابر می کنند.
در «سفرنامه ماکو» قصد دارم این جاذبه ها را به شما معرفی کنم. اگر قصد سفر به ماکو را دارید، این سفرنامه را از دست ندهید و و حتما از «جاذبه های گردشگری ماکو» بازدید کنید.
ماکو کجاست؟
منطقه آزاد ماکو یکی از شهرستان های استان آذربایجان غربی در شمال غرب ایران، در همسایگی کشورهای ترکیه، ارمنستان و آذربایجان قرار گرفته است. شهرستان ماکو، درون دره ای قرار دارد که رودخانه زنگمار از آن می گذرد و شهر را به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می کند. قسمت جنوبی شهر در دامنه «کوه سبد» قرار گرفته و بخش شمالی در دامنه «کوه قیه» است. این شهر دارای دو بخش مرکزی و بازرگان است که شهرهای ماکو و بازرگان به ترتیب مرکز هر کدام از این بخش ها هستند.
ساکنان این منطقه، کورد و آذری هستند. تُرک های آذربایجانی شیعه اند و به زبان تُرکی آذربایجانی سخن می گویند و کوردها سنی هستند و به زبان کورمانجی صحبت می کنند. ماکو با جاذبه های طبیعی و تاریخی جذاب خود می تواند سفری خاطره انگیز و مطلوب را برای گردشگران رقم بزند. این جاذبه ها نقش به سزایی در وجه تمایز این منطقه نسبت به سایر شهرهای شمال شرقی کشور و جذب گردشگر و سرمایه گذار دارد.
بهترین زمان سفر به ماکو
ماکو در زمستان آب و هوای سرد و خشک دارد و در تابستان هوای گرم و خشک. به همین دلیل بهترین زمان سفر به ماکو در روزهای آخر سال یعنی ماه اسفند تا فروردین است. البته در برخی ماه های سال هم می توان به این شهر سفر کرد؛ اما باید تحمل گرما یا سرما را داشته باشید.
رودخانه زنگمار
رودخانه زنگمار از کوه های مرزی ایران و ترکیه سرچشمه می گیرد، از شهر ماکو می گذرد و در شهرستان پلدشت به رود ارس می ریزد. محیط سرسبز اطراف رودخانه، تفرجگاه دلپذیری را فراهم کرده است.
رودخانه مرزی ارس
رودخانه مرزی ارس مهم ترین و پر آب ترین رودخانه شمالی آذربایجان شرقی است. این رودخانه از کوه های ترکیه سرچشمه گرفته و به دریای خزر می ریزد.
گوزلو
تفرجگاه گوزلو در دامنه کوه آتابیی و چشم انداز خیال انگیز مناظر ماکو قرار دارد. در مسیر این رود مناظر خیره کننده و چشمه های گوارای بسیاری وجود دارد.
دره باغی
دره باغی در روستای قلعه جوق ماکو قرار دارد و از کنار عمارت عزت الله خان، خواهرزاده سردار ماکو، می گذرد. ابتدای ورودی دره با مزارع روستاییان و درختان مختلف پوشیده شده است. با پیشروی به داخل دره، عرض دره کمتر شده و فضای دست نخورده تری به خود می گیرد.
سو دره سی
جاری بودن رودخانه ساری سو با آبشارهای منفرد بلند و کوتاه در سو دره سی همراه با درختان انبوه و سرسبز بید و نیزارهای اطراف و هوای مطبوع سبب شده این ناحیه از مشهور ترین جاذبه های گردشگری ماکو باشد.
چنگیزخان بولاغی
منطقه چنگیزخان بولاغی که بالاتر از روستای قره خاج و در مسیر جاده سد ماکو قرار دارد، در بهار و تابستان میزبان جشن بادبادک هاست. همین مکان در زمستان محل مناسبی برای پیست اسکی محسوب می شود.
هزار چشمه (چشمه ثریا)
هزار چشمه، چشمه ای بزرگ و دیدنی با آبی بسیار زلال است. عمق آب تا حدی است که می شود در آن قایق رانی کرد. از این منطقه کوه آرارات کاملا دیده می شود به همین سبب نمای کوه و چشمه، زیبایی خاصی به این ناحیه بخشیده است.
چشمه آبگرم باشکند
چشمه آبگرم باشکند در 2 کیلومتری جاده ماکو - بازرگان و در روستای باشکند قرار دارد. این چشمه در کنار باغ های سیب، جاذبه ای زیبا خلق کرده است.
چشمه آبگرم شوط
چشمه آبگرم شوط قابلیت درمانی دارد و یکی از چشمه های مهم منطقه است. امروزه با تأسیسات ایجادشده در اطراف آن یکی از مناطق گردشگری و آب درمانی مهم آذربایجان به شمار می آید.
کوه مورس
کوه مورس با ارتفاع حدود 3 هزار متری بلندترین کوه ماکو است. راه های دسترسی به آن از روستای کوسج و روستای باشکند از قسمت شمالی و استراحتگاهی در روستای مصطفی قالاسی می گذرد.
کوه دوماننی (آغبلاغ قارلی سی)
کوه دوماننی با ارتفاع 2 هزار و 848 متر و پوشش گیاهی غنی، مقصد کوهنواردان بسیاری است. راه های دسترسی به آن از روستاهای جان عزیز و دره تفنگچی از قسمت شمال غربی است. این کوه بهترین انتخاب برای افرادی است که به طبیعت گردی تمایل دارند و می خواهند سد ماکو را از بلندترین تماشا کنند.
کوه چرکین
کوه چرکین با ارتفاع 2 هزار و 800 متر یکی از شیب دار ترین کوه های ماکو است. مسیر صعود به این قله از روستای باغچه جوق می گذرد.
کوه سکار
کوه سکار در شهرستان شوط با ارتفاع 2 هزار و 774 متری، کوه بسیار مناسبی برای صعود علاقه مندان به کوهپیمایی است. از مسیر شمال غربی، از روستای آرپالیق و از جبهه شمالی از روستای چاوگون می توان به این کوه صعود کرد.
کوه قیه (ساری قیه)
کوه قیه که شامل یک کلاهک سنگی (یکی از کامل ترین کلاهک های سنگی جهان با شیب منفی «قیه») و دیواری بلند (ساری قیه) است، میدان خوبی برای سنگ نوردان به شمار می رود. این کلاهک را سنگنوردان ماکویی فتح کرده اند. بافت قدیمی ماکو در سایه این کلاهک قرار دارد.
دخمه فرهاد یک اثر اورارتویی متعلق به هزاره اول قبل از میلاد، در دل کوهی به نام سنگر، در 7 کیلومتری شهر ماکو قرار دارد. دخمه فرهاد دو اتاق تو در تو دارد و در دل کوه و درون صخره ای بزرگ تراشیده شده و با راه پله ای سنگی به کوه متصل شده است. در زبان محلی به دخمه فرهاد، فرهاد دامو می گویند.
عمارت کلاه فرنگی
عمارت کلاه فرنگی یک بنای تاریخی است که در داخل شهر ماکو قرار گرفته است. این عمارت قسمتی از یک مجموعه بزرگ متعلق به علی قلی خان بیات ماکوئی است که در اواخر دوره قاجاریه ساخته شده. این ساختمان در دو طبقه ساخته شده و نمای بیرونی آن به شکل چندضلعی منظم است. تزئینات گچ بری و آینه کاری فوق العاده زیبا و شیشه های رنگی، اتاق آینه کاخ گلستان را تداعی می کنند.
قلعه قابان
قلعه قابان که تاریخ ساخت آن دقیقا مشخص نیست، در بافت قدیمی شهر قرار دارد و شامل دیوارها، برج ها، باروهای بلند و بخش هایی چون شاه نشین، حمام و زندان می شود. در منابع تاریخی، اهمیت نظامی و استراتژیکی قلعه قبان در دوره های تاریخی تیموری، سلجوقی، قره قویولون، صفوی و قاجار ذکر شده است.
گرمابه تاریخی ماکو
گرمابه تاریخی ماکو در دامنه کوه قبه (قلعه قابان) قرار دارد و یادگاری است از دوران صفوی. حمام قدیمی ماکو از قسمت هایی چون سربینه با دو مدخل ورودی مارپیچ، 4 ستون سنگی، حجره های اطراف، کف سنگی، پاشور وسط سربینه، گرم خانه فضاهای قرنیه معماری، حوضچه های سنگی و تن پوش های سفالی است.
پل پنج چشمه
پل «پنج چشمه» روی رودخانه زنگار قرار گرفته و از قدیمی ترین پل های ماکو محسوب می شود. دلیل ساخت پل «پنج چشمه»، کوتاه کردن مسیر کلیسای طاطائوس بوده است. این پل به سبب داشتن 5 دهنه به این نام شهرت یافته؛ اما امروزه فقط 4 دهانه از آن باقی مانده است.
قره کورپو (پل سیاه)
پل سیاه (قره کورپو)، روی صفه سنگی رودخانه ساخته شده و به همین علت پی سازی برای آن انجام نشده است. در واقع پی بنا را همان صخره های طبیعی کف رودخانه تشکیل می دهند. این پل 3 دهانه، پایه هایی دارد. آب شکن هایی در جهت مخالف آب رودخانه بر این دهانه ها ساخته شده است. تمامی پایه ها و آب شکن ها با لاشه سنگ های سیاه و سفید و با ملات آهک ساخته شده اند. مصالح پل را سنگ های سفید و سیاه آتش فشانی و سنگ های لاشه و قلوه سنگ با ملات آهک تشکیل داده است.
پل قلعه جوق
پل قلعه جوق، اثری تاریخی متعلق به دوران حکومت صفویان است. این پل از مصالحی چون سنگ های تراشیده، سنگ های نتراشیده، قلوه سنگ، ملات گچ و آهک ساخته شده است. زیبایی، معماری و قدمت این سازه تاریخی آن را به یکی از جاذبه های گردشگری شهرستان ماکو تبدیل کرده است.
بیمارستان قدیمی ارتش
این بیمارستان قدیمی که امروزه فقط دیواره های بیرونی آن باقی مانده اند، بالای یک تپه قرار گرفته و در جنگ جهانی دوم به عنوان بیمارستان ارتش کاربرد داشته؛ اما امروزه فقط مخروبه هایی از آن به جا مانده است.
سد پناهکندی
سد پناهکندی، سدی سنگی است که در دوره ایلخانیان به دست کدخدای روستا به منظور آبیاری مزارع پنبه ساخته شده. این سد روی یکی از سرشاخه های رودخانه زنگمار قرار دارد که به رود ارس می ریزد. معماری زیبای این سد با توجه به مصالح محدود موجود، درخور تحسین است.
قلعه و قبرهای صخره ای شدی
«قلعه و مقابر صخره ای شدی» در روستای شدی پلدشت واقع شده است. این قلعه به همراه مقابر صخره ای، یکی از شاهکارهای معماری با قدمتی 2 هزار و 700 ساله و مربوط به امپراطوری اورارتو است که در ارتفاعات حاشيه رودخانه ارس قرار دارد.
حمام تاریخی صوفی
حمام تاریخی صوفی که الگوی حمام های سنتی ایران را دارد با استفاده از عناصر معماری سنتی و بومی ساخته شده است.
کلیسای زور زور
کلیسای زور زور یا کلیسای مریم مقدس در فضایی بسیار زیبا واقع شده و چشم اندازی تماشایی دارد. زور زور تنها بنای تاریخی ایران است که در جای اصلی خود قرار ندارد و یک بار جا به جا شده است.
قره کلیسا یا کلیسای تادئوس مقدس
قره کلیسا یا کلیسای طاطاووس یا کلیسای تادئوس مقدس، از اماکن مذهبی ارامنه ایران است که چندین بار در ادوار مختلف تخریب و مجددا بازسازی شده. معماری خاص و سنگ نوشته ها و حجاری های فوق العاده زیبا، این مکان را از بسیاری از کلیساهای هم عصر خود متمایز کرده است.
مسجد حضرت ابوالفضل
مسجد حضرت ابوالفضل (ع) در داخل مجموعه قلعه تاریخی ماکو و زیر یکی از بزرگ ترین کلاهک های سنگی جهان ساخته شده است که مشرف به شهر ماکو است.
غذاهای محلی ماکو
چهمه یا چکمه، تره، دلمه برگ مو، دلمه کلم، سحر آشی، جزوز، ساج قاوورماسی، رشته آشی، قاوورما بوز باشی، حدیه، اشکنه، گویماخ، بولام آش، قیساوا، رشته پلو، تاس کباب، کوفته، آیران آشی، یتیمچه، قیقاناخ (خاگینه)، آجیلی آش، اوماج آشی، جیغیرتدی و … از غذاهای سنتی و محلی ماکو هستند که به روش خاص خود ماکویی ها طبخ و سرو می شوند.
سوغات ماکو
منطقه آزاد ماکو، یکی از مناطق آزاد هفت گانه ایران است که لقب بزرگ ترین منطقه آزاد کشور را به خود اختصاص داده است. بازارچه مرزی ماکو یکی از بازارچه های مرزی است که دارای انواع اجناس و لوازم ضروری از جمله پوشاک، لوازم خانگی و انواع خوراکی ها با برندهای معتبر است. این اجناس قیمتی کمتر و کیفیتی بهتر از سایر مراکز خرید مشابه دارد.
صنایع دستی ماکو
صنایع دستی شهرستان ماکو در نوع خود بی نظیرند. قالی بافى، بافت جاجيم، گليم، پيراهن، دستکش، جوراب، حصير و سبد از صنايع دستی عمده این شهرستان به شمار می روند. ماکو از نواحى بزرگ قالی بافى آذربايجان غربى است.
مسیرهای دسترسی به ماکو
ماکو از مسیر جاده 32 از غرب به مرز بازرگان و از شرق به مرند و سپس تبریز متصل می شود. این جاده تنها راه دسترسی به ماکو است.
