هنر فرش بافی در ایران سالیانی زیادی قدمت دارد و نقوش بافته شده در آن فرهنگ ایرانی را به هنری ترین شکل ممکن به تصویر می کشد. نقش و نگارهای بافته شده در فرش های مختلف ایرانی نمایانگر ویژگی های خاص فرهنگ ماست که همین امر باعث شده این هنر مدت ها بین جهانیان شهرتی سحرانگیز داشته باشد.
به گزارش «دنیای سفر» عبدالله احراری، عضو انجمن علمی فرش ایران در گفت و گو با ایسنا درخصوص نقش شاه عباسی در فرش های ایرانی اظهار کرد: نقش شاه عباسی برگرفته از طبیعت است. گل شاه عباسی نقش مایه ای است که می تواند یادآور گل انار، گل بادام، گل حنایی، گل سرخ، نسترن، نیلوفر و کلیه گل هایی که شمایلی گردمانند دارند، باشد که همراه با برخی تزئینات طراحی می شود و این تزئینات می توانند در بالا، پایین و در دو سمت گل ها اعمال شود و به مرور زمان متنوع تر شده است.
وی ادامه داد: این گل می تواند به صورت چهارپر، هشت پر، تنها یا پیوسته بر روی خط ختایی تکرار شود. این نقش مایه برگرفته از طبیعت بوده و سیر تکاملی دارد که پایه ریزی و بسترسازی آن در دوره تیموری انجام شده اما در دوره صفوی رواج یافته است.
عضو انجمن علمی فرش ایران ادامه داد: این طرح در کارگاه های قالی بافی سلطنتی دوره صفویه که در شهرهای مختلف مانند تبریز، کرمان، مشهد، اصفهان، قزوین و ... ایجاد شده، بافته می شده است و معمولا شاهزاده های صفوی مدیریت این کارگاه ها را بر عهده داشته اند. این قالی ها از آن دوران تاکنون در فرمت ها و فرم های مختلف تکرار می شوند.
احراری بیان کرد: گل های شاه عباسی می تواند به صورت نقشه ای افشان طراحی شود که در سراسر نقش پراکنده شده که این گل های شاه عباسی در نقشه افشان می تواند به وسیله ختایی به یک دیگر متصل باشند یا به صورت منفرد روی فرش پراکند شده باشند.
وی خاطرنشان کرد: طرح شاه عباسی همچنین می تواند به صورت لچک ترنج یا ترنج دار باشد و به شکل ترکیبی، تلفیقی و ده ها گونه و فرم دیگر تکرار شود.
عضو انجمن علمی فرش ایران ادامه کرد: گل های شاه عباسی متناسب با سبک فرش بافی هر منطقه می تواند به صورت ریزتر و ظریف تر طراحی و بافته شود که از جمله آن ها می توان به قالی های کرمان، تبریز و اصفهان که معمولا تراکم بالایی دارند، اشاره کرد. در برخی مناطق دیگر که فرش ها از تراکم کمتری برخوردار هستند مانند قالی های تجاری مشهد، گل ها درشت تر طراحی می شوند.
احراری اضافه کرد: به عنوان مثال گل های شاه عباسی در قالی های مشهد دو گونه هستند به شکلی که در قالی های نفیس هنری مانند قالی های دوره قاجار و پهلوی که در مشهد توسط هنرمندانی مانند صابر، مخمل باف، خامنه ای و ... بافته شد با توجه به تراکم بالا، گل ها ریز طراحی می شده اما در قالی امروزی مشهد گل ها به صورت درشت بافته می شود.
وی عنوان کرد: این گل های شاه عباسی متناسب با سبک فرش بافی هر منطقه از رنگ بندی متفاوت و متمایزی برخوردار می شود، فرمت گل و تزئینات داخلی و بیرونی گل بسته به اینکه قالی در چند رنگ مورد استفاده قرار گیرد، متفاوت خواهد بود و معمولا در قالی های ریزباف در داخل گل های شاه عباسی تزئیناتی به کار می رود که اگر این تزئینات به درستی و با رنگ بندی مناسب صورت گیرد، می تواند بر ارزش افزوده فرش مؤثر واقع شود.
