19 مارس 2024 - 05:51

آتشکده آتشکوه بنایی به قدمت سرزمین کهن ایران

26 می 2020 - 12:00 dsfr.ir/az54p

آتشکده آتشکوه بنایی به قدمت سرزمین کهن ایران
kojaro.com
آتشکده آتشکوه

روستای آتشکوه که نام خود را از بنای آتشکده ای که در آن قرار دارد اقتباس کرده، در جنوب شرقی استان مرکزی قرار گرفته و از توابع بخش مرکزی محلات محسوب می شود. این روستا در شش کیلومتری جنوب شرق شهر نیمور و ۱۶ کیلومتری جنوب غرب دلیجان و در مسیر راه ارتباطی شهرهای دلیجان و محلات قرار گرفته است.

روستای موردنظر دارای پیشینه تاریخی قابل توجهی است و آثار تاریخی مختلفی از جمله قلعه دِز با شالوده ساسانی، تپه سیاه با قدمت دوره ساسانی و بقعه قاجاری امامزاده اسماعیل، در آن قرار گرفته است. مهم ترین اثر تاریخی این روستا آتشکده است که به فاصله حدود 200 متری جنوب غرب روستا و در پایه ارتفاعاتی که از طرف اهالی به کوه بتخانه شناخته می شود، قرار دارد.

این یادمان تاریخی، به لحاظ ساختار معماری، نوعی چهارطاقی است که از دو بخش اصلی تشکیل شده است: چهارطاقی و ایوان مرکزی و اتاق های اطراف آن.

چهارطاقیِ بنا دارای اضلاعی به ابعاد 12/5 × 12/5 متر است که در قسمت جنوبی مجموعه بنای آتشکده قرار دارد. گنبد چهارطاقی که امروزه فروریخته است بر روی چهارستون سه وجهی یا قلبی قرار داشته است.

با توجه به وضعیت قرارگیری چهارطاقی در ضلع جنوبی که در جهت شیب طبیعی زمین قرار دارد، امکان ایجاد دالان طواف پیرامون چهارطاقی وجود نداشته و بنا فاقد این عنصر معماری است.

در قسمت شمالی چهارطاقی و دقیقاً در محور آن و به فاصله حدود 2/80 متری چهارطاقی، ایوانی به عرض 5/5 و طول 8/40 متر ساخته شده است. ضخامت این دیوارها 1/40 متر است. هیچ گونه اتصالی بین دیوارهای ایوان و چهارطاقی وجود ندارد. ضمن آنکه دیوارهای ایوان و جرزهای چهارطاقی فاقد هرگونه پوشش سقف نیز هستند. در طرفین ورودی ایوان دو نیم ستون برج مانند ساخته شده است و در دو سوی شرقی و غربی ایوان دو اتاق ساخته شده که هر یک از آن ها درگاهی به عرض دو متر در دو سوی ایوان دارند. دیوارهای دو طرف ایوان به منزله دیوارهای طولی اتاق های جانبی نیز هستند.

بررسی ویژگی های معماری بنا نشان می دهد که معماری دو بخش بنا متعلق به دوره ساسانی است اما در این دوره مهم تاریخی در دو زمان متفاوت ساخته شده اند. به عبارت دیگر فضای چهارطاقی در یک زمان و فضای ایوان در زمانی دیگر، با توجه به نیازهای به وجود آمده بعدی، ساخته شده اند.

« دنیای سفر » این نوشته را از « میراث آریا » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
1