29 مارس 2024 - 11:38

پول ما که به صنایع دستی نمی رسد؛ شما چطور؟

1 ژانویه 2020 - 17:00 dsfr.ir/cl0re

صنایع دستی

چه بخواهیم و چه نخواهیم هنرهای سنتی یا همان صنایع دستی بخشی از زندگی ما را تشکیل داده است؛ اما اینکه چقدر به این هنرهای سنتی بها می دهیم و چقدر این صنایع با نیازهای روز همراه می شوند، موضوع دیگری است که پرونده آن بدون پیدا کردن راه حل مشخصی روز به روز قطورتر می شود.

ارزش گذاری مردم و حمایت از هنرهای سنتی و در عین حال تولید باکیفیت، کاربردی و با قیمت مناسب، توجه به تبلیغات و حمایت مادی و معنوی از هنرمندان و صنعتگران عواملی است که می تواند به رونق هر چه بیشتر بازار صنایع دستی کمک کند؛ موضوعی که البته بارها از سوی کارشناسان این حوزه عنوان شده است، اما وضعیت بازار صنایع دستی از بی توجهی به این امر نشان دارد. 

به همین خاطر این بار به جای کارشناسان و مدیران به سراغ مردم رفته ایم تا نظر آنها را درباره جایگاه هنرهای سنتی ـ از زیورآالات و لوازم تزئینی گرفته تا وسایل خانگی ـ در زندگی شان جویا شویم.

خانم جوانی در پاسخ به این پرسش که چقدر از صنایع دستی استفاده می کند؟ می گوید: صنایع دستی را به آن شکل سنتی دوست ندارم؛ یا بهتر است بگویم دوست دارم ولی انگیزه ای برای خرید آنها ندارم. ظروف میناکاری شده، خاتم یا غیره با همان طرح های قدیمی زیبا هستند، اما در سبک زندگی امروز جایگاه چندانی ندارد، مگر آنکه از این هنرها در طراحی های مدرن تری استفاده شود. 

او ادامه می دهد: تجربه نشان داده که در برخی از حوزه ها وقتی از طراحی های مدرن استفاده می شود، مردم نیز بیشتر جذب می شوند؛ به عنوان مثال ظروفی که صنایع دستی هستند و با طرح های جالب مثل انار، گل سرخ و کبوتر تولید می شوند، هم زیبا هستند و هم نمادی از هنرهای سنتی ایران هستند که اتفاقا با اقبال عمومی نیز مواجه شده اند. زیورآلاتی که با طرح های سنتی تولید می شوند نیز بیشتر مورد علاقه عمومی واقع می شوند. اما مشکل اساسی این است که قیمت این صنایع دستی روز به روز افزایش پیدا می کند و برای کسی همانند من که به این هنرها علاقه دارم، امکان خرید کاهش پیدا می کند. 

آقای میانسالی نیز در این زمینه می گوید: صنایع دستی ایرانی را خیلی دوست دارم و اتفاقا در خانه مان هم انواع هنرهای دستی وجود دارد که اغلب آنها را به عنوان سوغاتی از شهرهای مختلف خریداری کردم؛ البته متاسفانه قیمت کالاهای سنتی در سال های اخیر گران تر شده، اما باز هم دلم می خواهد خریداری کنم؛ البته با توجه به گران شدن قیمت صنایع دستی در سال های اخیر یا مجبورم که کالای کوچک تری را انتخاب یا اینکه اثری با کیفیت پایین تر را خریداری کنم. 

او یادآور می شود: من فکر می کنم در خانه هر ایرانی خواسته یا ناخواسته اثری از صنایع دستی دیده می شود. به ویژه در سال های اخیر که برخی از بِرَندها نیز تلاش دارند که با تولید صنایع دستی که در زندگی روزمره نقش دارند، مشتریان بیشتری را جذب کنند؛ البته متاسفانه تعداد این برندها یا کم است یا اینکه محصولاتشان آنگونه که باید و شاید در بازار توزیع نمی شوند.

همچنین خانم میانسالی گران بودن هنرهای سنتی را یکی از اصلی ترین دلایل کاهش اقبال عمومی به خرید صنایع دستی می داند و می گوید: در دوره و زمانه ای حرف از صنایع دستی می زنید که بسیاری از مردم مشکلات اقتصادی شدید دارند و طبیعی است که در این شرایط آن بخش از جامعه که روز به روز فقیرتر می شود به جای اینکه به فکر صنایع دستی یا حمایت از تولید ملی باشند، به فکر یک لقمه نان هستند. 

او یادآور می شود: قطعا همه ما صنایع دستی و هنرهای ایرانی را دوست داریم؛ چراکه به هر حال همه این هنرها بخشی از زندگی و تاریخ ما را تشکیل می دهند و طبیعی است که دوست داریم نمونه ای از آنها را در خانه داشته باشیم، اما هم گران بودن این اجناس و هم افزایش مشکلات اقتصادی باعث می شود که دیگر این موضوع در اولویت حداقل خانواده هایی در سطح زندگی ما نباشد!

آقای جوانی که خود در کنار یکی از خیابان های اصلی تهران هنرهای دستی خودش را به فروش گذاشته است نیز در این زمینه اظهار می کند: صنایع دستی ایران چه شکل سنتی و چه شکل مدرنِ آن، واقعا زیباست. به شخصه اصلا باور ندارم که می گویند این روزها دیگر کسی به عنوان مثال گلدان های میناکاری یا جعبه های قلم کاری شده و منبت را دوست ندارد؛ این هنرها به همین شیوه سنتی ارزش دارند. 

او ادامه می دهد: البته صنایع دستی که با طرح های جدید و گاهی مدرن تولید می شوند نیز قطعا جالب و ارزشمند هستند و مشتریان خاص خودشان را هم دارند. حتی می توان گفت که این دست از صنایع دستی می تواند به فراگیر شدن هنرهای سنتی بیشتر کمک کند. اما در عین حال نباید ارزش هنرهای سنتی را نیز زیر سوال ببریم و بگوییم که نسل جوان این هنرها را دوست ندارد. من فکر می کنم باید آنقدر تنوع تولید صنایع دستی بالا برده شود تا افراد گوناگون را با سلیقه های مختلف در بربگیرد. 

خانم جوان ۳۵ ساله ای نیز درباره جایگاه صنایع دستی در زندگی خود می گوید: صنایع دستی به مرور جای خود را در زندگی مردم باز می کند. هر چند که به نظر می رسد قیمت این آثار بالا باشد، اما باز هم در میان اطرافیانم می بینم که تلاش می کنند از هنرهای سنتی استفاده کنند. 

او ادامه می دهد: در حال حاضر تلفیق سنت و مدرنیته باعث شده است که از اصل صنایع دستی ایرانی دور شویم؛ به عنوان مثال گاهی پیش آمده که وقتی از میدان نقش جهان اصفهان کالایی خریدم، متوجه شدم ساخت چین بوده است. 

همچنین خانم میانسالی در این زمینه می گوید: با وجود علاقه ای که به هنرهای سنتی دارم می ترسم سمت فروشگاه های صنایع دستی بروم. هنرهایی که در ویترین مغازه های صنایع دستی در شهرهای مختلف به نمایش گذاشته می شود از نظر من محسور کننده است. کجای دنیا را دیده اید که صنایع دستی آنها چنین ترکیب خوشرنگی داشته باشد؟ اما من به این خاطر می ترسم که نتوانم هزینه اثری که خوشم آمده را پرداخت کنم. 

او اظهار می کند: در سال های گذشته یعنی حدود ۱۰ یا ۱۵ سال پیش خرید صنایع دستی راحت بود. اما الان حتی در برخی از روستاها نیز قیمت آثار به شکل غیرقابل باوری زیاد است؛ البته من فکر می کنم که گران بودن صنایع دستی تا اندازه ای غیرواقعی است و نباید قیمت ها تا این اندازه زیاد باشد.

« دنیای سفر » این نوشته را از « ایسنا » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
1