بازار تولید و مصرف صنایع دستی هم از سمت عرضه و هم از سمت تقاضا دچار تحول شد. به گزارش «دنیای اقتصاد» در بازار «مصنوعات هنری ایران» تقاضای خرید و مصرف به دو شکل افزایش یافته است. همزمان در حوزه تولید نیز عرضه کور صنایع دستی - تولید بدون توجه به ذائقه بازار- روبه پایان است؛ به طوری که متولی صنایع دستی از حضور تیم های طراح، نقاش، گرافیست و بازاریاب در چرخه تولید و عرضه این گروه از مصنوعات خبر می دهد.
تحقیقات «دنیای اقتصاد» نشان می دهد: به تازگی جوانان برخی از محصولات صنایع دستی را جایگزین برخی کالا های مصرفی مشابه با برند خارجی کرده اند و در میان آنها استفاده از این کالا ها را نوعی حسن می دانند. علاوه بر جوانان در رستوران ها و مراکز عمومی نیز شاهد استفاده از ظروف و وسایل تزئینی سنتی نیز خواهید بود که شاید یکی از دلایل اصلی آن اعمال تحریم ها به کشور بوده که از ورود کالاهایی با برند های سایر کشور ها جلوگیری کرده یا اینکه به علت افزایش قیمت دلار و خروج این کالا ها از سبد کالا های ضروری و تخصیص دلار غیر دولتی موجب شده قیمت تمام شده این کالا ها افزایش یابد و به دلیل افزایش قیمت و ناهمخوانی آن با درآمد ها؛ افراد به سمت استفاده از کالا ها و وسایل سنتی جذب شده اند.
به گزارش «دنیای اقتصاد» دلایل دیگری نیز موجب افزایش فروش و استقبال مردم از صنایع دستی شده است که در این گزارش و طبق مصاحبه هایی که با کارشناسان این حوزه شده است؛ علاوه بر اعلام آنها نقاط ضعف موجود در این صنعت را نیز مورد بررسی قرار خواهد داد، همچنین راهکار هایی جهت افزایش فروش این محصولات نیز ارائه خواهد کرد.
حسین خواجه بیدختی مدیرکل دفتر توسعه و ترویج معاونت صنایع دستی وزارتخانه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در همین راستا گفت: یکی از دلایلی که موجب افزایش تقاضا به صنایع دستی کشور شده علاوه بر قیمت بالای کالا های لوکس، تغییر نگاه تولیدکنندگان به این حوزه است که بخشی از آن به علت ورود افراد تحصیل کرده (مرتبط و غیرمرتبط) همچون نقاش، گرافیست، طراح صنعتی و... است زیرا این افراد نگاه متفاوتی به صنعت صنایع دستی داشته اند که موجب تولید کالا هایی متفاوت و افزایش فروش این وسایل شده است.
همین اتفاق از «تولید کور» و بدون توجه به «سلیقه» و «نیاز مشتری» که در سال های گذشته رخ میداد جلوگیری کرده است. وی افزود: در حال حاضر تنوع صنایع دستی در ۱۷۰ رشته منسجم شده و هنرمندان فعال در آن به خلق اثر های هنری آنتیک به همراه کیفیت بالا و ظاهر متفاوت پرداخته اند که طرفداران بیشماری را به خود اختصاص داده؛ زیرا محصولاتی به سبک چند دهه گذشته با ذائقه گذشتگان برای تامین نیاز روحی و روانی افراد امروزی کافی نیست.
در چند سال گذشته تولیدکنندگان برخلاف آثار باستانی و صنایع دستی به جا مانده از نیاکان ما تولید صنایع دستی با رنگ های تند و ناموزون را آغاز کرده اند تا مشتری بیشتری جذب کنند و علت آن برداشت سطحی از سنت، سلیقه ای رفتار کردن تولیدکنندگان و استفاده از افراد کم مهارت در بخش تولید این کالا ها بوده است. وی تصریح کرد: از دهه ۷۰ و با آموزش هایی که در سطح دانشگاه های هنری صورت گرفت نگاه اشتباه به این صنعت تصحیح شد که در کنار دانشگاه ها کلاس های آموزشی در آموزشگاه های خصوصی نیز شکل گرفته و فعالیت کردند که همین کار ها تعداد این افراد را گسترش داد. وی عنوان کرد: یکی از نقطه ضعف های حوزه صنایع دستی «نبود آمار دقیق» از میزان تولید، صادرات و شاغلان این حوزه است، زیرا بسیاری از فعالان این حوزه در سامانه مربوطه ثبت نام نمی کنند و تنها زمانی که قصد دریافت تسهیلات و پرداخت نکردن مالیات را دارند به وزارتخانه مراجعه می کنند.
بیدختی در خصوص میزان صادرات محصولات صنایع دستی به «دنیای اقتصاد» عنوان کرد: سال گذشته از مبادی قانونی و طبق اعلام گمرک ۲۵۰ میلیون دلار صادرات داشته ایم و حدس می زنیم که به همین میزان نیز توریست ها به شکل چمدانی صنایع دستی را از کشور برای «سوغاتی» به خارج برده اند. بنابراین میزان صادرات را می توان حدود ۵۰۰ میلیون دلار تخمین زد. حسین بختیاری، رئیس هیات مدیره و مدیرعامل مجمع ملی هنرمندان در گفت وگو با «دنیای اقتصاد» عنوان کرد: در همه سال های گذشته که نسل های جدید از صنایع دستی فاصله گرفته بود، اما در حال حاضر این فاصله در حال کم شدن است و علت اصلی استقبال این روز های جوانان برگشت به خود و هویت و اصالت خود است با توجه اینکه امروزه صنایع دستی تولید شده کمی از حالت قدیمی خود خارج شده اند برای مشتریان کاربردی تر نیز هستند و هنرمندان و تولیدکنندگان بجای در نظر گرفتن تخیل و علایق خود به دنبال ذائقه و نیاز مخاطب می روند و به طراحی محصولات می پردازند.
وی افزود: در تولید صنایع دستی رشد قابل توجهی داشته ایم و این یک خبر خوشایند است؛ زیرا توسعه و ارتقا صنایع دستی موجب ایجاد اشتغال می شود که این امر با همفکری و همگرایی بین هنرمندان صنایع دستی و مصرف کنندگان ایجاد شده است. بختیاری گفت: تحریم به رغم تمامی مشکلاتی که ایجاد کرد اما برای حوزه صنایع دستی اثرات مثبتی به همراه داشته است؛ به طوری که با وجود گرانی مواد اولیه که افزایش قیمت تمام شده را به همراه داشت، اما به علت خستگی مردم از زندگی ماشینی میزان فروش صنایع دستی در کشور افزایش یافته است. بختیاری تاکید کرد: با وجود تبلیغات کمی که در این حوزه وجود دارد، اما شناخت مردم از این محصولات افزایش قابل توجهی داشته است. ناصر رضایی رئیس پژوهشکده گردشگری وزارتخانه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز در این باره به «دنیای اقتصاد» گفت: تولید صنایع دستی به صورت انبوه صورت نمی گیرد؛ بلکه تولید آن انفرادی و تکی است که همین امر موجب زمان بر بودن تولید این محصولات می شود و به علت محدود بودن تعداد آنها قیمت بالایی نیز دارند که با درآمد مردم همخوانی ندارد و باید جهت افزایش فروش سطح درآمد خانوارها را به سطح مصرف این محصولات نزدیک کنیم.
وی در خصوص مشکلات این حوزه عنوان کرد: دلایل اصلی استقبال کم مردم از محصولات صنایع دستی بی اطلاعی از مراکز عرضه، عدم شناخت مشتریان از کیفیت، اطلاع نداشتن از قیمت و کمبود تبلیغات است که علاوه بر آن با وجود اینکه پرتنوع ترین کشور از نظر صنایع دستی هستیم، اما فرهنگ سازی لازم برای تزیین منازل با این محصولات صورت نگرفته است. رضایی تصریح کرد: امروزه تولید صنایع دستی اصلا کورکورانه نیست و در تمام دنیا صنایع دستی مطابق با نیاز های بشر است؛ زیرا اجداد ما به دنبال تهیه وسایلی با ابزار موجود می رفتند.
« دنیای سفر » این نوشته را از « دنیای اقتصاد » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.