28 مارس 2024 - 18:14

طرحی که «قلعه دختر» کرمان را از تعرض ها نجات می دهد

29 سپتامبر 2018 - 14:00 dsfr.ir/bd2iw

قلعه دختر

مدیر اداره کل حفظ و احیاء بناها، بافت ها و محوطه های تاریخی می گوید: با وارد شدن به طرح ساماندهی و تعیین عرصه و حریم «قلعه دختر» و «قلعه اردشیر» در ورودی کرمان، قطعا الحاقات اضافه شده به این محوطه ی تاریخی، به زودی از ان منطقه حذف می شوند.

چندین سال است که دوستداران میراث فرهنگی نسبت به ایجاد تکیه ای در عرصه و حریم درجه یک «قلعه دختر» در شرق شهر تاریخی کرمان هشدار می دهند.

هشدارهایی که به نظر می رسد به مرور در حال جدی تر شدن است، چون برخی افراد در حال تصرف زمین های اطراف دو کوه قرار گرفته در شرقِ کرمان که یکی قلعه ای قدیمی با دست کم دو هزار سال قدمت است؛ با نام «قلعه دختر» و کوه «قلعه اردشیر» که در همسایگی آن قرار دارد.

آن هم در حالی که شواهدِ باستان شناسی قدمت این دو قلعه را بخصوص در قلعه دختر به دوره ی اشکانیان و حتی هخامنشیان نسبت می دهد، اما شواهد، عکس ها و مستندات باقی مانده از تکیه و دکل مخابراتی ساخته شده در این محدوده نشان می دهد تکیه در ضلع شمالی قلعه و منبع آبِ کار گذاشته شده کنار آن را، افرادی که هیچ نسبتی با اداره اوقاف و دیگر دستگاه های شهری ندارند، ۱۵ سال پیش و چند دکل مخابراتی روی قلعه اردشیر را حدود ۴۰ سال پیش بنا نهاده اند.

حتی قدمت فضای سبزی که برخلاف مصوبه اولین کنگره بین المللی یادمان های تاریخی آتن در سال ۱۹۳۱ در این فضا ایجاد شده است، به همان سال ها برمی گردد.

دو قلعه را به واسطه ی اهمیت شان برای شهر تاریخی کرمان که مردم نخستین فضاها را برای زندگی در این دو قلعه انتخاب کرده بودند، میراث فرهنگی سال ۱۳۴۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رساند و شواهد و سفال های به دست آمده در این دو قلعه توسط باستان شناسان در این منطقه می گوید از دوران پیش از اسلام تا امروز یعنی دست کم از دوره هخامنشیان تا اشکانی ها و حتی قاجار و پهلوی نشانه های حضور انسان وجود دارد، اما امروز به نظر می رسد مردم محلی بدون توجه به قوانین و ضوابط در حال پیشروی به عرصه و حریم این دو محوطه ی تاریخی هستند.

تصرف در عرصه و حریم قلعه دختر کرمان
سید هادی احمدی روئینی، مدیراداره کل حفظ و احیاء بناها، بافت ها و محوطه های تاریخی که چند روز گذشته برای بررسی وضعیت محوطه های تاریخی به کرمان سفر کرده بود، به ایسنا می گوید: در مورد تکیه ی احداث شده در عرصه ی قلعه دختر و عرصه و حریم محوطه ی تاریخی قلعه دختر و قلعه اردشیر نیز بررسی هایی انجام شده است، آن تکیه اصلا اصالت تاریخی ندارد.

او با اشاره به وجود تکیه های تاریخی زیادی که در کرمان وجود دارند، ادامه می دهد: در حال حاضر مشغول بررسی در این زمینه هستیم اما به نظر می رسد انگیزه ای جز انگیزه های مذهبی پشت این داستان است، امیدوارم ایجاد این تکیه چیز دیگری نباشد و صرفا ایجاد یک تکیه و شور حسینی باشد، هر چند با وجود برگزاری مراسم هایی در این مکان، اما برخی مردم محلی به کارشناسان میراث فرهنگی گفته اند که وقتی به عنوان عزادار امام حسین (ع) می خواهند داخل بروند، اجازه ی ورود به آن ها نداده اند.

وی با تاکید دوباره بر این که ایجاد این تکیه مورد تائید میراث فرهنگی نیست، می افزاید: ایجاد تکیه قطعا در هر مکانی ممنوعیت ندارد و چیز بدی نیست، اما بهتر است هر کس قصد انجام این کار را دارد از جیب خود استفاده کنند و در زمین شخصی خود این کار را انجام دهد، اکنون نیز دنبال بررسی هدف از ایجاد این تکیه هستیم.

احمدی با اشاره به این که طرح ساماندهی حریم قلعه دختر و قعه اردشیر کرمان توسط میراث فرهنگی در دست تهیه است، ادامه می دهد: اداره کل میراث فرهنگی استان با تامین مالی این پروژه با کمک اداره کل مسکن و شهرسازی استان کرمان، ساماندهی عرصه و حریم این دو قلعه در کرمان را نیز در دستور کار دارد.

ایجاد تکیه در عرصه قلعه دختر کرمان
وی ادامه می دهد: در عرصه و حریم قلعه دختر و قلعه اردشیر، ترکیبی از سکونت گاه های غیررسمی ایجاد شده اند، افرادی که بدون سند زمین ها را تصرف کرده اند، افرادی نیز با سندهایی ساکن این مناطق شده اند و برخی افراد نیز در حریم قلعه سکونت کرده اند در برخی نقاط نیز اقداماتی توسط شهرداری در حال انجام است که مناسب آن مکان نیست.

مدیر اداره کل حفظ و احیاء بناها، بافت ها و محوطه های تاریخی با تاکید بر این که همه ی آن محوطه به یک طرح جامع نیاز دارد و همه باید موظف شوند تا آن طرح را اجرائی کنند، می گوید: مدیریت شهری و میراث فرهنگی همگی باید برای اجرائی شدن آن طرح هر اقدامی که نیاز است را انجام دهند، در گذشته این مکان به حال خود رها شده و هر کس هر کاری که توانسته آن جا انجام داده است.

در مورد تکیه ایجاد شده در حریم قلعه دختر، با هیچ نهاد دولتی وارد چالش نمی شویم، چون انجام این کار صرفا شخصی بوده و هیچ نهادی طرف حساب میراث فرهنگی نیست، با این وجود امیدواریم دست کم نیت ایجاد کنندگان آن تکیه خیر باشد.

احمدی همچنین در مورد نصب پرچم هایی روی بدنه ی قلعه دختر نیز می گوید: با نصب این پرچم ها در همان زمان به میراث فرهنگی اعلام کردیم آن موضوع رفع شود که انجام شد، چون در عرصه تاریخی این کار را انجام داده بودند و براساس قوانین، انجام این کار در هر عرصه تاریخی ممنوع است.

دوستداران میراث فرهنگی بیشترین نگرانی شان برای استفاده ها و الحاقاتی که در زمین های اطراف قلعه دختر و قلعه اردشیر انجام شده، زمین خواری است که اکنون در حال بررسی وضعیت همه ی آن ها هستیم.

« دنیای سفر » این نوشته را از « ایسنا » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
1