28 مارس 2024 - 20:35

وضعیت ناگوار اشکفت تاریخی "کلخوران"

8 سپتامبر 2018 - 12:00 dsfr.ir/326ap

اشکَفتِ تاریخی روستای ویَند کَلخُوران

اشکَفتِ تاریخی روستای «ویَند کَلخُوران» در شهر سَرعِین استان اردبیل یا همان گوردخمه های باستانی توسط قاچاقچیان اَموال فرهنگی – تاریخی مورد دست اَندازی قرار گرفته و آسیب های برگشت ناپذیری به آن ها وارد شده است.

سیاوش آریا در مطلبی در سایت "مهرگان" با عنوان «شبیخون به غار باستانی «ویَند کَلخوران» در سرعین» از وضعیت نامناسب این محوطه ی تاریخی و بی توجهی ها به این منطقه در استان اردبیل خبر می دهد.

او در مطلب خود نوشته است؛ «اِشکَفت (غار) تاریخی و بی همتای روستای ویَند کلخُوران از بخش های شهر سَرعین که با گمان بسیار فراوان و با نشانه ها و شواهد موجود باید گوردَخمه یا همان آرامگاه های صخره ای مردگان باشد به دست غارتگران آثار تاریخی به دلیل همیشگی یافتن گنج، مورد تعرضات بی شماری قرار گرفته و به تاراج رفته است.

قاچاقچیان اَموال تاریخی – فرهنگی با دستگاه های پیکور (چکش تخریب) و دِریل به جان یادگارهای نیاکانی افتاده و در اقدامی نابخردانه، گودال هایی نزدیک به یک متر و در چند جای این گوردخمه ها به وجود آورده و ساختار این آثار را به هم ریخته و از هم گُسسته اند.

کَندوکاوهای غیرمجازی که نوعی شبیخون به یادمان های تاریخی به شمار می آید و بیشتر بخش ها و درون گوردخمه ها را شکسته و از میان برده و شواهد باستان شناختی آن ها را برای همیشه نابود کرده است، یادگاری نویسی با رنگ و به جا گذاشتن زباله های پلاستیکی و شیشه ای گوناگون برخی از افراد بازدیدکننده در درون این یادمان تاریخی ارزشمند است که صحنه ی زشت و زننده ای را به نمایش گذاشته است.

رِخنه ی گُل سنگ ها و گیاهان هَرز در درون سنگ ها که باعث ایجاد شکاف و ترک های فراوان در هر نقطه از اثر شده، ز دیگر مشکلات این اثر تاریخی است، اما شاید بدترین چیزی که مایه ی آزار گردشگران و علاقمندان به این نمونه از یادمان های تاریخی در هنگام ورود به درون گوردخمه ها را ایجاد می کند، بوی بد و آزار دهنده ی ناشی از ریختن برخی از زباله ها و حتی مدفوع انسانی است که تحمل ماندن در آن فضای تاریخی را می گیرد.»

این فعال میراث فرهنگی در بخش دیگری از مطلب خود درباره ثبت ملی این اثر آورده است؛ مدیر میراث فرهنگی شهر سرعین از ثبت ملی آن گوردخمه با کاربری اِشکَفت و با نام "اِشکفت روستای ویَند کَلخوران" سخن گفته است. همچنین این سرپرست از نبود پرونده ی ثبتی اثر در دفتر نمایندگی میراث فرهنگی شهر سرعین حرف می زند. البته در نوشته ای اینترنتی آمده است "آثار صخره ای ویند در ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ خورشیدی با شماره ۳۶۶۹ به عنوان یکی از آثار ملی کشور به ثبت رسیده است"

آریا همچنین در بخش دیگری از مطلب خود در مورد تاراج بزرگ گوردخمه های روستای ویند کلخوران نوشته است؛ گوردخمه های باستانی روستای ویَند کَلخُوران در پِی ناکارآمدی مدیریت میراث فرهنگی و رها شدن آن درگوشه ای به حال خود و رسیدگی نکردن و غفلت مدیران میراث فرهنگی، مورد تاراج قاچاقچیان اَموال تاریخی – فرهنگی به بهانه های خیال اَنگیز و پوچ یافتن گنج جای گرفته و آسیب های برگشت ناپذیری دیده است.

آن ها با دستگاه های پیکور و دِریل برقی و دیگر ابزار و آلات به جان این آثار افتاده و چند بخش از درون و کف این گوردخمه ها را با کَند و کاوهای غیرمجاز خود و پدیداری گودال های ژرف (عمیق) ویران کرده و ساختار و اصالت اثر را به هم ریخته اند. به گونه ای که دیگر نمی توان بر روی این یادمان تاریخی پژوهش و بررسی انجام داد و به کاربری دقیق و قدمت آن دست یافت.

او در بخش پایانی مطلب خود در مورد این محوطه تاریخی توضیح داده است: «شهر سَرعین در ۲۸ کیلومتری غرب اَردبیل و در دامنه ی شمال شرقی کوه سبلان قرار گرفته است. «ویَن»د نام روستایی است که در چهارکیلومتری شهر سرعین است. در بخش خاوری روستای ویند کلخُوران چشمه ی آب روان و زلالی وجود دارد که از دره ی «ورنیاب» سرچشمه گرفته و تا بخش پایانی کشتزارهای روستای ویند دنباله دارد. در بالای چشمه آب و بر سینه ی کوه، دهانه ی چهار اِشکفت دیده می شود.

« دنیای سفر » این نوشته را از « ایسنا » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
1