زندگی همراه با عشایر و کوچ با آن ها تجربه ای است که گردشگران خاص خود را می طلبد؛ آن که قصد سفر با این مردم را دارد، شیوه ای ارگانیک و طبیعی را بر می گزیند.
چادرها و آلاچیق ها با مشارکت افراد ایل برپا و محل قرار گیری دام با هر کوچ مشخص می شود. سگ های گله موظف به حمایت از داشته های ایل هستند، زنان نان می پزند و مردان هر صبح گله را به چرا می برند. این شیوه از زندگی تماما در سازگاری با طبیعت است و آن که قصد سفر برای گذراندن تعطیلات در میان این مردم را دارد، شیوه ای ارگانیک و طبیعی را برمی گزیند. ششم تا نهم مرداد ماه همایشی در محل زندگی طایفه ایل تکله برگزار شد که گردشگری و معیشت از این راه یکی از محورهای آن بود.
کریم حاجی زاده مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل در این همایش گفت: اولین نظام و ساختار سیاسی ایران حاصل قبایل کوچ نشین است. همچنین مدرن ترین شیوه حکمرانی از چنین شیوه ای از زندگی حاصل شده است که مبانی مشارکتی دارد. در آلاچیق ایل تمام تصمیمات با همفکری ریش سفیدان طایفه ها گرفته می شود و شیوه فردی تصمیم گیری در زندگی ایل برخلاف بسیاری از ساختارهای موجود مرسوم نیست.
وی سهم عشایر در تولید صنایع دستی را از دیگر محورهای سخنان خود در این همایش قرار داد و اظهار کرد: در هنر امروز، ایران را با فرش می شناسند که جزو نفیس ترین کالاهاست و حاصل زندگی عشایری و زندگی در طبیعت مرتعی است؛ ماده اولیه فرش، پشم حیوان است که سابقه تاریخی در زندگی عشایر دارد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل با اشاره به جریان جهانی شدن و تنوع زیستی به عنوان دو جریان متناقض و همراه در دنیای امروز گفت: صنعت گردشگری مبنای خود را بر تنوع زیستی قرار داده است و تلاش می کند با بهره گیری از تنوع زیستی و فرهنگی جوامع ، گردشگران را به سمت مناطق مختلف گسیل کند که در این جریان، عشایر به واسطه سنن و فرهنگ خاص خود، نقش حیاتی دارند.
آرش خیر اندیش فعال در حوزه گردشگری روستایی نیز در این همایش به بررسی پتانسیل های شیوه زندگی عشایری در گردشگری پرداخت و گفت: گردشگری می تواند در میان اقوام عشایر به عنوان یک شیوه مکمل و نه تنها امکان معیشت مورد بهره برداری قرار گیرد.
وی افزود: زمانی که گردشگری مشابه آنچه در ماسوله اتفاق افتاده است، تنها شیوه معیشت باشد با توجه به تغییرات اقلیمی و یا حوادث مختلف دچار آسیب می شود، این در حالی است که تولید نیز در این جوامع متوقف می شود و روستا نمی تواند فارغ از حضور گردشگران بهره وری داشته باشد و استقلال از آن سلب می شود.
خیر اندیش با بیان این که گردشگری عشایر شیوه ای است که هزینه هایسفر آن برای علاقه مندان ممکن است نسبت به سایر شیوه های گردشگری بیشتر باشد، افزود: این به معنای گران فروشی نیست بلکه در این شیوه گردشگر می تواند خدمات خاص را دریافت و لذت ویژه ای را کسب کند. وی برای پایداری این شیوه، مشخص کردن ظرفیت از سوی افراد بومی که قصد ورود به این صنعت را دارند خواستار شد و ادامه داد: تعداد محدود گردشگر به همراه خدمات خاص می تواند سفرهای متعدد را به دنبال داشته باشد این در حالی است که گردشگری انبوه تکرار سفر را به ندرت از سوی گردشگران به همراه دارد.
این فعال عرصه گردشگری همچنین از عشایر شرکت کننده در همایش خواست اعتماد به نفس خود را در برابر گردشگران به نمایش بگذارند و اضافه کرد: عشایر می توانند شیوه زندگی و دانش بومی خود را به گردشگران آموزش دهند و در کنار آن از ورزش های قدیمی،موسیقی و رقص محلی به شیوه ای که با سنت های منطقه سازگار باشد، برای نشان دادن فرهنگ خود بهره بگیرند.
ناصر احمدی ریش سفید طایفه تکله درباره اکوتوریسم عشایری در حاشیه این همایش به خبرنگار «دنیای سفر »گفت: خوشبختانه زیرساخت ها به لحاظ جاذبه های طبیعی و گردشگری در محل ییلاق طایفه تکله از ایل شاهسون وجود دارد و ما نیز اطلاع رسانی هایی را در این زمینه به گردشگران انجام داده ایم. همچنین از آنجایی که محل اقامت طایفه با روستای ولگسران که در نزدیکی سرعین واقع شده، نزدیک است امکان رفت و آمد به سهولت امکان پذیر است.
وی درباره جاذبه های طبیعی این منطقه اظهار کرد: رشته کوه سبلان و چشم انداز آن در محل اقامت طایفه در کنار مراتع سر سبز و چشمه هایی که از آب این کوهستان سرچشمه می گیرد از جاذبه های طبیعی و کوهنوردی محل اقامت طایفه تکله به حساب می آید؛ ضمن اینکه این طایفه در همسایگی تله کابین آلوارس واقع شده است.
احمدی وجود انواع گیاهان دارویی را از دیگر مزیت های این منطقه برای گردشگری عنوان کرد و گفت: من تاکنون 120 گونه گیاه دارویی را شناسایی کرده ام که این امر می تواند در جذب گردشگران موثر باشد. همچنین ما انواع غذاهای بومی را در طایفه داریم که شامل ساجی چی (ساج وسیله ای است که در آن نان می پزند و مشابه ماهی تابه است ) ، ماست را داخل ساج می ریزند و می پزند و به آن گوشت اضافه می کنند؛ انواع دم دم نوش ها مانند کهله یوتی (آویشن)؛ کله جوش ( از گیاهان منطقه و خرما تولید می شود) است. علاوه بر اینها ما گیاهی به نام اسفناج وحشی یا شمل را داریم که از آن کوکو درست می کنند و سرشار از آهن است.آش دوغ محلی ما نیز با پونه و شمل و کهله یوتی درست می شود. دیگر غذای بومی ما از سیب زمینی تهیه می شود، سیب زمینی را آب پز کرده و می کوبند و به آن سوهانه و زردچوبه و کره محلی اضافه می کنند که غذایی بسیار خوشمزه و خوش رنگ است. صنایع دستی منطقه نیز شامل اورکه ( طنابی که در چادر استفاده می شد) گلیم و قالی می شود. با این حال اما صنایع دستی در حال حاضر به اندازه کافی موجود نیست اما در برخی طوایف همچنان در تعداد زیاد بافته می شود.
وی تپه ماهورهای دست ساز و دره دربند که در آن خانه های باستانی وجود دارد را به عنوان جاذبه های تاریخی منطقه طایفه خود دانست و افزود: بهترین فصل برای پذیرایی گردشگران از 15 اردیبهشت شروع شده و تا آخر شهریور ادامه دارد و گردشگران می توانند در این زمان با حضور در منطقه ییلاق ایل شاهسون یک زندگی عشایری را تجربه کنند.
