هرچقدر هم تخلفات انجام شده از سوی راهنمایان #سفر اندک باشد باز هم این حقیقت که تخلفاتی از سوی راهنمایان #گردشگری رخ می دهد، تغییری نمی کند.
وقتی بحث تخلفات راهنمایان گردشگری مطرح می شود، برخی می گویند تعداد کمی از راهنمایان گردشگری تخلف می کنند و نباید این مسئله به کل جامعه راهنمایان تعمیم داده شود، اما نباید فراموش کنیم وقتی تخلفی روی می دهد دیگر کم و زیاد آن تفاوتی نمی کند. در بسیاری از صنف های کشور تخلف انجام می شود و نهادهای نظارتی و رسیدگی بر آن ها نیز وجود دارند.
بنابراین هرچه تخلفات انجام شده از سوی راهنمایان سفر اندک باشد باز هم این حقیقت که تخلفاتی از سوی راهنمایان گردشگری رخ می دهد، تغییری نمی کند.
به عقیده من دلیل اصلی تخلفات راهنمایان گردشگری را می توان پخته نبودن صنعت گردشگری کشور دانست. هر صنعت اجزائی دارد که یکی از اصلی ترین آنها نیروی انسانی است. در صنعت خودروسازی، ساعت ورود و خروج و کیفیت فعالیت مهندسان و نیروی انسانی خط تولید بررسی می شود، بنابراین این صنعت از پختگی لازم برخوردار است. در بیشتر صنایع دنیا نظارت دقیق و مستقیم روی فعالیت های نیروی انسانی وجود دارد و این صنایع به بلوغ رسیده اند، اما در صنعت گردشگری این پختگی وجود ندارد و واقع این صنعت در دوران پیش از بلوغ به سر می برد. می توان گفت صنعت گردشگری مانند کودکی است که برخی موازین را رعایت نمی کند.
در مجموع راهنمایان گردشگری به هیچ وجه پایش نمی شوند؛ نه فعالیت های راهنمایان گردشگری با عملکرد خوب بررسی می شود و نه عملکرد کسانی که بد کار می کنند. اگر یک راهنمای سفر خوب عمل می کند به دلیل خوب بودن ذاتی و مسئولیت پذیری درونی وی است و اگر بد عمل می کند به دلیل مشکلات شخصیتی و نبود مسئولیت است، اما دلیل عملکرد هیچ کدام از آنها وجود نظارت و بررسی عملکرد نیست چراکه نظام نظارت و کنترل نداریم.
چندی پیش به معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری پیشنهاد دادم با استفاده از نرم افزارها و فناوری دنیای امروز پایش عملکرد راهنمایان گردشگری را قوی تر کنند. نظارت و کنترل فعالیت راهنمایان گردشگری کشور باید تقویت شود تا صنعت گردشگری به بلوغ و پختگی مورد نیاز برسد.
به منظور کنترل کیفیت راهنمایان سفر در دنیا نظامی وجود دارد به نام نظام ثبت سوابق راهنمایان گردشگری. در این نظام دفترچه ای به راهنمایان سفر داده می شود که در آن رزومه آنها درج شده و اگر مدیر آژانس گردشگری از راهنمای مربوط ناراضی باشد در آن می نویسد از وی راضی نیست و در پرونده این راهنمای سفر درج می شود که تخلف داشته، دیرکرد دارد، مشکل مالی یا اخلاقی دارد. اما در ایران پرونده ای برای راهنمایان گردشگری وجود ندارد که این موارد در آن نگاشته شود، بنابراین راهنمایان سفر کشور اگر هم تخلفی کنند نه کار خود را از دست می دهند و نه حتی دیگران متوجه تخلفات آنها می شوند.
در کشور ما پلیس گردشگری وجود ندارد اما در تهران شورای حل اختلاف به طور تخصصی برای گردشگران وجود دارد. با این همه نباید به محض اینکه مشکلی بین مسافر و راهنمای سفر ایجاد شد به مراجع قضایی شکایت شود، بلکه نخست باید مشکل را با خود فرد متخلف یا صنف مربوط مطرح و برای رفع آن تلاش کرد و سپس اگر این اقدام بی نتیجه بود به مراجع قضایی مراجعه شود تا مشکل از سوی آنها برطرف شود.
راه دیگر جلوگیری از تخلفات راهنمایان گردشگری و نظارت دقیق روی عملکرد آنها ارائه گزارش عملکرد از سوی مدیر فنی آژانس گردشگری است، بدین ترتیب که مدیر فنی، حسن سابقه یا سوءسابقه را به مراجع مربوط گزارش کند. در این صورت راهنمایان گردشگری از ترس اینکه شغل خود را از دست بدهند، کم کار شوند یا کارت راهنمای سفر آنها تمدید نشود از تخلف کردن خودداری می کنند و عملکرد بهتری خواهند داشت.
