19 مارس 2024 - 11:36

4 ایده برای تغییر سازمان گردشگری

30 می 2017 - 08:00 dsfr.ir/cq2py

4 ایده برای تغییر سازمان گردشگری
سازمان میراث فرهنگی
سازمان میراث فرهنگی

نشست بررسی وزارتخانه شدن «سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری» برگزار شد.

«سه حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری وزارتخانه شوند یا سازمان بمانند؟!» این سوال به طور رسمی از زمان مجلس هشتم مطرح شد؛ وقتی نمایندگان تلاش کردند برای پاسخگو کردن رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی، این طرح را ارائه دهند. در ابتدا صحبت از ادغام سازمان با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود و سپس این تلاش ها در فروردین ماه امسال وارد مرحله جدیدی شد؛ وقتی نمایندگان مجلس فوریت طرح تشکیل وزارتخانه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری را با 137 رای موافق تایید کردند. موافقان و مخالفان وزارتخانه شدن سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، از ابتدای مطرح شدن این طرح، 4 ایده عمده را بیان کرده اند؛ ادغام سازمان با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تبدیل سازمان فعلی به وزارتخانه بی کم و کاست، تفکیک به وزارت گردشگری و سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی و در آخر، ایجاد وزارت متشکل از سه سازمان گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی. حالا اما نمایندگان مجلس نشستی به این منظور گذاشته اند تا به زودی نتیجه پژوهش هایشان را برای تصمیم گیری ارائه کنند؛ نشستی که هنوز خروجی اش منتشر نشده است.

شیرکوند: مطالعات عمیق صورت نگرفته!

در همین حال، معاون سرمایه گذاری و برنامه ریزی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور با تاکید بر اینکه برای تصمیم گیری درباره وزارتخانه شدن سازمان میراث فرهنگی باید موضوع را از جنبه های مختلف بررسی کرد، گفت: «هم مخالفان و هم موافقان، دلایل مختلفی دارند ولی من با توجه به تجربه ام ترجیح می دهم که سازمان به همین شکل به کارش ادامه دهد؛ چرا که در بسیاری از حوزه ها نیازمندیم جایگاهی فراتر از وزارتخانه داشته باشد. در حال حاضر مصوباتش در رده مصوبات هیات وزیران است و وظایف حاکمیتی خودش را بهتر می تواند در جایگاه معاونت ریاست جمهوری انجام دهد.» سعید شیرکوند ادامه داد: «از طرفی طی 14 سال شکل گیری سازمان، تلاش شد تا هر سه حوزه همپای هم پیش بروند و حالا به بیانیه و هدف مشترکی رسیده اند. این راه مشترک، نگاه اقتصادی است. در گذشته یک سازمان میراث فرهنگی بود که وظیفه اصلی اش حفظ مواریث فرهنگی کشور بود، اما هیچ گونه نگاه اقتصادی نداشت؛ درحالی که وقتی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به وجود آمد، این هدف گسترده تر شد و علاوه بر صیانت از فرهنگ، به جنبه های اقتصادی هم توجه کردند.»

او همچنین تصریح کرد: «من نگران به سرانجام رسیدن این طرح هستم. اگر این بحث بخواهد در مجلس دنبال شود، باید درباره همه ابعادش مطالعه دقیق صورت بگیرد؛ چرا که ممکن است تلاش 14 ساله برای هم سو شدن سه بخش میراث، صنایع دستی و گردشگری در این سازمان، آسیب ببیند.» این مقام مسوول در پاسخ به سوالی درباره دلیل مطرح شدن این طرح که گفته می شود ایجاد امکان مطالبه گری نمایندگان مردم از سازمان است، اظهار کرد: «شاید بتوان گفت مهم ترین دلیلی که باعث ارائه شدن این طرح شد، افزایش امکان نظارت و سوال کردن از سازمان میراث فرهنگی بوده ولی تا امروز هم سازمان تعامل خوبی با مجلس داشته و به پرسش ها بی توجهی نکرده است.» شیرکوند دلیل ارائه این طرح را نگرانی بابت تکرار عملکردهای مدیران این سازمان در زمان دولت نهم و دهم دانست و توضیح داد: «این نگرانی درست بود و در دولت یازدهم با سه جابه جایی روبه رو بودیم؛ درحالی که در بسیاری از وزارتخانه ها این گونه نبود. من این نکته را از بدشانسی سازمان میراث و البته وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می دانم. اما به این نکته توجه کنید که در این سازمان لکوموتیوران عوض شده اما تیمی که سازمان را اداره کرده در تمام این مقاطع مشترک بوده و برنامه ها را پیش برده اند.»

معاون سرمایه گذاری سازمان میراث فرهنگی با تاکید بر اینکه اگر یکپارچگی حفظ شود و بیانیه ماموریت سازمان اقتصادی بماند وزارتخانه شدن یا سازمان ماندن فرقی نخواهد داشت، بیان کرد: «من نگران یکپارچگی سازمان و انجام رسالتمان هستم. قبل از دولت یازدهم بخش گردشگری و بحث های اقتصادی این حیطه مغفول بود ولی در دولت یازدهم ما تلاش کردیم بگوییم سازمان باید به لحاظ هر سه شأن خود، در شوراهای مرتبط با اقتصاد از جمله شورای عالی صادرات بین نفتی و شورای اشتغال، حضور داشته باشد و صرفا یک سازمان فرهنگی محسوب نشود.»

بهشتی: «گردشگری» وزارتخانه شود

رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری نیز درباره انگیزه نمایندگان مجلس از تصویب این طرح گفت: «می توان پرسید آیا مقصود این است که مشکلات کشور را در حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مرتفع کنند؟ یا اینکه نمایندگان مجلس می خواهند مشکلات خودشان را رفع کنند؟ یعنی وقتی سازمان به شکل وزارتخانه باشد، نمایندگان حقوق بیشتری برای نظارت بر آن به دست می آورند و این البته حق نمایندگان است ولی اگر از من سوال شود من طبعا نگران نمایندگان نیستم، بلکه نگران موضوع هستم.» سیدمحمد بهشتی با تاکید بر اینکه در شرایط فعلی بهتر است بخش گردشگری به شکل وزارتخانه باشد و بخش میراث فرهنگی و صنایع دستی به همین صورت بماند، اظهار کرد: «به نظر من این دو حوزه تجانسی با هم ندارند و در طول همین سال ها از زمانی که ادغام صورت گرفته تا به امروز بیشترین صدمه نه فقط به میراث فرهنگی که به گردشگری هم وارد شده است.» به گفته او طی سال های اخیر چیزی به حوزه گردشگری اضافه نشده و امکانات حداقلی اش را نیز وامدار حوزه میراث فرهنگی است. این کارشناس میراث فرهنگی ادامه داد: «از این رو است که گشایشی در حوزه گردشگری ایجاد نشده؛ در صورتی که وقتی ما ماموریت های حوزه گردشگری را در قوانین و برنامه های 5ساله در نظر بگیریم، حقیقتا باید یک سازمان مجهز، چابک و توانمند داشته باشیم که این ماموریت ها را انجام دهد ولی این گونه نیست. »

او با تاکید بر تشابه جایگاه سازمان میراث فرهنگی با سازمان حفاظت از محیط زیست به عنوان دو دستگاه فرابخشی گفت: «امکان دارد که سازمان به وزارتخانه ای شامل سه سازمان مجزای گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی تبدیل شود. امکان دیگر هم این است که وزارتخانه تشکیل و در حوزه های میراث فرهنگی و گردشگری تفکیک خوبی صورت بگیرد، اما به نظر من مورد اول، اتفاق بهتری خواهد بود.» بهشتی در پاسخ به این سوال که آیا تبدیل سازمان به دو بخش یعنی یک وزارتخانه گردشگری و یک سازمان میراث فرهنگی، تعارض و ضدیتی میان وظایف دو سازمان ایجاد نمی کند، پاسخ داد: «این اتفاق در ذات خودش تعارضی ندارد؛ چرا که در حوزه گردشگری فقط با موضوع میراث فرهنگی سر و کار نداریم. گردشگری با موضوع حمل ونقل، بهداشت و درمان، آموزش عالی، گمرکات و شاخه های فراوان دیگری که تا 70 سازمان مختلف می رسند هم سر و کار دارد؛ آیا باید همه آنها را زیرمجموعه گردشگری بدانیم؟» رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، گردشگری را حوزه بین بخشی دانست و ابراز امیدواری کرد که به تعبیر او تفکر عوامانه «میراث فرهنگی فقط به درد گردشگری می خورد» از میان برود.

لاهوتی: همین سازمان، وزارتخانه شود

عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی نیز ضمن اعلام این خبر که هیات رئیسه مجلس تصمیم گیری درباره طرح وزارتخانه شدن سازمان میراث فرهنگی را پس از تصویب یک فوریت آن، به چند کمیسیون محول کرده است، گفت: «10 نفر از کمیسیون اجتماعی، 8نفر از کمیسیون فرهنگی و 2 نفر از کمیسیون بودجه مامور تدوین این طرح هستند و امیدواریم که هفته آینده هیات رئیسه این کمیسیون تشکیل و به مسائل رسیدگی شود تا به زودی بتوانیم طرح را در صحن علنی مطرح کنیم.» مهرداد بائوج لاهوتی ادامه داد: «من طراح اصلی این موضوع بودم و این طرح چند بار در مجلس مطرح شد. قرار است همان کاری که در مورد وزارت ورزش و جوانان انجام شد، درباره این سازمان هم صورت بگیرد؛ به این صورت که سازمان به همین شکل حفظ شود ولی نامش به وزارتخانه تغییر پیدا کند.»

نماینده مردم لنگرود در دوره های هشتم، نهم و دهم مجلس شورای اسلامی، درباره دلایل مطرح شدن این طرح نیز بیان کرد: «ما در جهان جایگاه خوبی از نظر شاخص های گردشگری داریم و طبق سند چشم انداز 1404 باید به درآمد 30 میلیارد دلار از صنعت گردشگری برسیم. بنابراین باید این سازمان را پاسخگو کنیم تا بتوانیم به این اهداف برسیم. باید بتوانیم درآمد صنعت گردشگری را جایگزین درآمد نفت کنیم.» درحالی که طی 4سال گذشته گردشگری بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و قرار است بخش قابل ملاحظه ای از درآمد غیرنفتی را تشکیل دهد، برخی بر این باورند که باید بیش از پیش سازمان متولی آن ساختارمند شود، اما همچنان مطالعه هدفمندی برای ایجاد ساختاری مناسب صورت نگرفته و هر اقدامی در این زمینه، بدون پایه علمی خواهد بود. باید دید مجلس دهم برای این سازمان چه تصمیمی خواهد گرفت.

1