30 درصد گردش نقدینگی در #گردشگری مشهد توسط گردشگران عرب تامین می شد، بعد از اتفاقات سفارت #عربستان دیگر این نقدینگی وجود خارجی ندارد.
30 درصد گردش نقدینگی در صنعت توریست مشهد توسط مسافران عرب تامین می شد و با توجه به مشکلات سفارت عربستان و اتفاقات پس از آن دیگر این نقدینگی وجود خارجی ندارد. مردم مشهد و کسانی که گذران زندگی روزمره شان به گردشگری وابسته است باید چند سال انتظار بکشند تا موج ورود گردشگران عرب و شیعه حوزه خلیج فارس، به خصوص عربستان به ایران شروع شود. اما آنچه نامشخص است اینکه مردم ایران تا چه زمانی باید هزینه اقدامات افراط گرایانه و خارج از چارچوب عده ای خودسر را بدهند؟
12 دی ماه 94 بود که عده ای خودسر از دیوار سفارت عربستان در تهران بالا رفتند تا بازهم با رفتارهای افراط گرایانه و به دور از تعقل، خود را نشان دهند و سلفی بگیرند و البته دردسرهای تازه ای برای دولت جمهوری اسلامی درست کنند.
این اعتراضات خارج از عرف در واکنش به حکم اعدام شیخ نمر روحانی شیعه عربستانی صورت می گرفت. پس از آن سعودی ها سرمست از این اقدام علم مظلومیت برداشته و با تمام توان تلاش کرد از ایران و ایرانی در مجامع بین المللی چهره ای غیر واقعی بسازد.
روابط ایران و عربستان که آن روزها به دلیل رفتارها و اظهارات افراطی سران سعودی، فاجعه منا و همچنین حمایت های آشکار از تروریسم اوضاع چندان مناسبی نداشت، پس از این ماجرا به تیرگی شدید گرایید و روابط دیپلماتیک بین دو کشور قطع گردید. عربستان سعی کرد از این آبی که به آسیابش ریخته بیشترین سود را ببرد و از اختلاف سیاسی پیش آمده را وارد سایر حوزه های مرتبط به دو کشور کرد. از روابط دیپلماتیک گرفته تا اقتصاد و حتی حج برای تحت فشار قرار دادن حجاج ایرانی.
در جریان رقابت های انتخاباتی و مناظره های تلویزیونی بار دیگر ماجرای حمله به سفارت و تبعات آن برای دولت جمهوری اسلامی برجسته شد. در پاسخ به ادعای قالیباف درباره ایجاد اشتغال توسط دولت، جهانگیری با بیان اینکه در اشتغال بهترین گزینه توسعه صنعت گردشگری است که مشاغل بسیاری را ایجاد می کند، خطاب به قالیباف گفت: چه کسانی به سفارت عربستان حمله کردند؟ چه کسانی باعث شدند 700 هزار شیعه ای که به مشهد می آمدند و درآمدزایی داشتند و زندگی مشهدی ها می چرخید، این را چه کسانی به هم زدند؟ چه کسانی باعث شدند این حوزه دچار رکود شود تا مردم از بسیاری از مشاغل این حوزه محروم شوند؟ آیا دولت این کار را کرد؟ بله آقای قالیباف ما نمی توانیم به سفارت حمله کنیم. ما نمی توانیم زندگی مردم را به خاطر منافع خودمان دچار آسیب کنیم. چه کسانی به سفارت حمله کردند؟ آنها امروز در ستادهای کدام نامزد در حال فعالیت هستند؟ کدام نامزدها آنها را حمایت می کردند و پول به آنها می دادند و آنها را شکل می دادند؟
پس از این بود که این سوال پیش آمد حمله به سفارت عربستان، جدا از مشکلات بین المللی و دیپلماتیک، چه تبعاتی برای اقتصاد و گردشگری ایران داشته است؟
علی ماجدی، سفیر ایران در آلمان می گوید: پس از ماجرای حمله به سفارت عربستان، سفر توریست های آلمانی به ایران کاهش یافت.
اما این تنها گوشه ای از مسئله است. طبق آمار رسمی حمله به سفارت عربستان علاوه بر خدشه دار کردن وجهه عمومی ایران در جهان موجب شد تا ما 45 تا 50 درصد از ظرفیت گردشگران حوزه خلیج فارس و 90 درصد از بازار عربستان را از دست دهیم.
مرتضی رحمانی موحد، معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور با طرح این موضوع ادامه می دهد: در سال 94 بخشی از بازارهای مهم ایران به ویژه در حوزه زیارت از دست رفت که بیشتر این بازارها نیز به کشورهای خلیج فارس مربوط می شد که تحت تأثیر نگاه سیاسی و غیرحرفه ای دچار آسیب شد.
او معتقد است: حلقه اول بازار گردشگری ایران، کشورهای همسایه است. بیش از 84 درصد گردشگران ورودی ایران از این کشورها هستند. مگر ما می توانیم روابط مان را با کشورهای همسایه چالش دار طراحی کنیم و انتظار اثرگذاری نداشته باشیم، آن حادثه که در گردشگری تاثیرش را گذاشت. کاهش آمار از حوزه جنوبی خلیج فارس به همین علت بود. ما گردشگرانی متمول، علاقمند، هم مذهب، شیعه و پایدار که دائم و طولانی به ایران سفر می کردند را از دست دادیم، کجا می توانیم چنین گردشگرانی را پیدا کنیم؟
موضوعی که محمد قانعی رئیس اتحادیه هتل داران مشهد نیز با تاکید بر آن یادآور می شود: تا پیش از حمله به سفارت عربستان ما سالانه پذیرای بیش از یک و نیم میلیون مسافر عربی بودیم به طوری که شرکت های توریستی کشور عربستان و بحرین اقدام به اجاره سالیانه هتل های 5 ستاره می کردند و بیش از 10 هتل در مشهد توسط تاجران عرب اجاره شده بود. با وجود اتفاقات پیش آمده امروز این هتل ها خالی از مسافر هستند و بیشتر مسافران ایرانی توانایی اقامت در این هتل های لوکس را ندارند در نتیجه سرمایه زیادی امروز راکد مانده است.
در حالیکه در دوران پسابرجام، در مناطق مختلف گردشگری کشور، تعداد توریست های خارجی به طور محسوسی افزایش یافته است، سهم مشهد که بیشترین هتل ها را درکشور دارد پس از حمله به سفارت عربستان به حداقل رسیده است. گردشگری مشهد به عنوان پایتخت فرهنگی ایران که توانایی پذیرایی روزانه بیش از 500 هزار نفر مسافر را دارد اوضاع نابسامانی دارد. رکود و کاهش مسافران سبب شده که مهمترین زیارتگاه شیعیان رونق گذشته را نداشته باشد.
هتل های مشهد در تمام کلاس ها نسبت به سایر هتل های کشور 30 درصد ارزان تر است و حتی برای جذب مسافر خدمات رایگان بیشتری علاوه بر تخفیف های خاص ارائه می دهند. تا پیش از حمله به سفارت عربستان، مشهد سالانه پذیرای بیش از یک و نیم میلیون مسافر عربی بود به طوری که شرکت های توریستی کشور عربستان و بحرین اقدام به اجاره سالیانه هتل های ٥ ستاره می کردند و بیش از 10 هتل در مشهد توسط تاجران عرب اجاره شده بود. با وجود اتفاقات پیش آمده امروزه این هتل ها خالی از مسافر هستند و بیشتر مسافران ایرانی توانایی اقامت در این هتل های لوکس را ندارند، نتیجه آنکه سرمایه زیادی راکد مانده است.
با توجه به رکود حاکم بر اقتصاد که از یادگارهای به جا مانده از دولت قبل است، مردم مشهد و به خصوص فعالان گردشگری این شهر چشم امید زیادی به توریست و مسافران خارجی داشتند. هتل داران نیز با توجه به استقبال هر ساله مسافران عرب که ناشی از اختلاف بین ریال و واحد پول کشورهای حاشیه خلیج فارس بود اقدام به ساخت هتل های لوکس کردند. اما بعد از به آتش کشیده شدن سفارت عربستان امروز این پروژه ها نیمه کاره رها شده و به جای اضافه شدن هتل به این شهر کمپ های اقامتی که برای چادر زدن مسافران است از یک عدد در سال ٩٤ به سه کمپ افزایش پیدا کرده است.
30 درصد گردش نقدینگی در صنعت توریسم مشهد توسط مسافران عرب تامین می شد و با توجه به مشکلات سفارت عربستان و اتفاقات پس از آن دیگر این نقدینگی وجود خارجی ندارد. بعد از به آتش کشیده شدن سفارت عربستان علاوه بر شهروندان این کشور، دیگر اعضای اتحادیه عرب نیز گردشگری ایران را تحت تحریم قرار دادند. پس از به آتش کشیده شدن سفارت علاوه بر شیعیان عربستان، شیعیان کشورهای کویت، بحرین و امارات نیز از سفر به مشهد خودداری می کنند.
در حالیکه این روزها مناطق مختلف کشور شاهد افزایش توریست های خارجی است سهم مشهد که بیشترین هتل ها را در کشور دارد به حداقل رسیده و کسانی که باعث این رکود و ضربه اقتصادی بودند همانگونه که جهانگیری در نخستین مناظره انتخاباتی به آن اشاره کرد در ستادهای یکی از کاندیداهای ریاست جمهوری فعالیت می کردند.
با این حال رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ضمن رایزنی برای عادی سازی سفر شیعیان عربستانی به مشهد معتقد است چند سال طول می کشد تا بازگشت گردشگران عرب به مشهد به روزهای قبل از حمله به سفارت عربستان برسد.
زهرا احمدی پور معاون رئیس جمهوری اظهار داشته است: به نظر می رسد که باید یکی دو حج برگزار شود تا فضا به سمت عادی سازی پیش برود و اینکه با برگزاری یک حج، گردشگران عربستانی هم به ایران سفر کنند شاید کمی بعید باشد؛ بنابراین انتظار می رود دو حج برگزار شود بعد از آن شاهد حضور گردشگران عربستانی در شهرهای ایران از جمله مشهد باشیم.
با این حال مردم مشهد و کسانی که گذران زندگی روزمره شان به گردشگری وابسته است باید چند سال انتظار بکشند تا موج ورود گردشگران عرب و شیعه حوزه خلیج فارس، به خصوص عربستان به ایران آغاز گردد.
اما آنچه نامشخص است اینکه مردم ایران تا چه زمانی باید هزینه اقدامات افراط گرایانه و خارج از چارچوب عده ای خودسر را بدهند؟ با حجم حمایت های بی شائبه برخی سیاستمداران از حمله کنندگان به سفارت عربستان و کنسولگری این کشور در مشهد و افروختن آتش اقدامات تندروانه در سال های اخیر، مردم ایران با کوچک ترین رخدادی در عرصه بین المللی، نگران بروز فتنه ای دیپلماتیک می شوند.
« دنیای سفر » این نوشته را از « پایگاه خبری تحلیلی اعتدال » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
