29 مارس 2024 - 01:00

صعود گردشگری در اولویت های دولت

20 می 2017 - 11:00 dsfr.ir/lw4iy

صعود گردشگری در اولویت های دولت
میثم رودکی / دنیای سفر
بازدید راهنمایان گردشگری از موزه ملی ایران

در بسیاری از کشورهای جهان نقش #دولت در گسترش و توسعه صنایع مختلف حداقل در مراحل ابتدایی رشد آن بسیار مهم است.

نگاهی به گزارش های مجمع جهانی اقتصاد نشان می دهد وضعیت ایران در 4 سال اخیر از نظر تقدم قائل شدن دولت برای صنعت گردشگری بهبود یافته است. رشد 21 پله ای در جایگاه ایران در خصوص اولویت صنعت سفر و گردشگری برای دولت، در طول 4 سال، گویای رشدی قابل قبول برای کشور است؛ رشدی که حاکی از نگاه دولت مستقر به وضعیت گردشگری است. به باور کارشناسان، این بهبود می تواند راه را به سوی رشد بیشتر این صنعت هموار و اقتصاد ایران را از مزایای آن متاثر کند.

در همین حال، در بسیاری از کشورهای جهان نقش دولت در گسترش و توسعه صنایع مختلف حداقل در مراحل ابتدایی رشد آن بسیار مهم است. سیاست گذاری صحیح در خصوص ارتقای صنعت گردشگری از جمله مهم ترین کارهایی است که بر دوش دولت یک کشور قرار دارد. از سوی دیگر، تخصیص بودجه نیز که سیاست های کلان کشور را مشخص می کند و بر توسعه یک صنعت اثر می گذارد، از جمله مشوق هایی است که دولت می تواند برای رشد یک صنعت از آن به طور صحیح استفاده کند. در همین حال، دولت در برخی زمینه ها نیز می تواند به ارتقای برند گردشگری در یک کشور و کارآیی آن کمک کند. این امر به ویژه در مورد کشوری همچون ایران که تصاویر نادرستی از آن در ذهن بسیاری از شهروندان کشورهای خارجی به ویژه شهروندان اروپایی شکل گرفته، بیشتر موثر است و تغییر این چهره می تواند توسعه گردشگری کشور را شتاب دهد. روشن است که در این چارچوب دولت نقش بسیار مهمی می تواند ایفا کند. به باور کارشناسان، دولت می تواند با تقدم قائل شدن برای یک صنعت، آن صنعت را به طور اساسی متحول کند.

مقایسه سه دوره دو ساله

طبق گزارش مجمع جهانی اقتصاد، در سال 2017 رتبه ایران از نظر تقدم صنعت سفر و گردشگری برای دولت، 114 بوده است. مخارج بخش سفر و گردشگری کشور نیز به عنوان سهم از بودجه دولت در رتبه 78 قرار داشته و کارآیی بازاریابی و برندینگ برای جذب گردشگران 112 بوده است. این در حالی است که در سال 2015 طبق گزارش این سازمان، تقدم دولت ایران برای صنعت سفر و گردشگری رتبه 135 جهان را به خود اختصاص می داد و مخارج سفر و گردشگری دولت برحسب سهم از بودجه در رتبه 83 و کارآیی بازاریابی و برندینگ برای جذب گردشگران در این سال نیز در جایگاه 130 قرار داشت. اما در سال 2013 نیز ایران از نظر تقدم دولت برای صنعت سفر و گردشگری در رتبه 135، از نظر مخارج سفر و گردشگری دولت برحسب سهم از بودجه در رتبه 82 قرار داشته و بالاخره از نظر کارآیی بازاریابی و برندینگ برای جذب گردشگران در این سال در رتبه 120 جای گرفته بوده است.

لزوم تداوم اهمیت دادن دولت به گردشگری

رشد چهار پله ای از نظر مخارج دولت در بخش گردشگری و بهبود توجه به این صنعت در بودجه سالانه کشور حاکی از توجه بیشتر دولت نسبت به مقوله گردشگری در سال های اخیر بوده است. با این حال نمی توان منکر این شد که ایران هنوز در این خصوص با توجه به قابلیت های گردشگری و پتانسیل های فراوان تاریخی و فرهنگی اش تا رسیدن به جایگاه مطلوب فاصله بسیار زیادی دارد؛ گرچه تداوم چنین سیاست هایی در بخش گردشگری و سفر در آینده موجب بهبود وضعیت آن خواهد شد. در بحث کارآیی بازاریابی و برندینگ برای جذب گردشگران نیز به رغم مشکلات فراوانی که برای منطقه خاورمیانه به وجود آمده است و تداوم درگیری های منطقه، جنگ های داخلی، تروریسم، اوضاع نه چندان مناسب امنیتی و در نتیجه شکل گیری تصویری نامناسب نسبت به واقعیت های موجود ایران، کشور رشدی هشت پله ای را تجربه کرده است که البته هنوز هم به اعتقاد کارشناسان رتبه مطلوبی محسوب نمی شود و نیازمند کار بیشتری در این خصوص است.

تجربه امارات

تجربه کشورهایی که دولت های آنها نسبت به بخش گردشگری توجه کرده اند و مخارجشان در بخش گردشگری، با هدف توسعه و گسترش بنیادین این بخش افزایش داشته و افزون بر این اولویت قائل شدن نسبت به بخش گردشگری در آنها رشد کرده، گویای آن است که درآمدهای قابل توجهی را کسب کرده اند.

تجربه امارات در کشورهای اطراف برای نشان دادن این امر بسیار ملموس و کاربردی است. امارات متحده عربی طی یک دهه اخیر در بخش گردشگری خود سرمایه گذاری قابل توجهی داشته و سیاست های مناسبی در راستای این کار اتخاذ کرده است. این کشور در گزارش مجمع جهانی اقتصاد در سال 2013 و با توجه به کارهای مثبتی که در خصوص توجه حاکمیت این کشور به توریسم انجام شده بود، در رتبه ششم جهان از نظر اولویت قائل شدن برای بخش گردشگری قرار گرفته بود. بودجه ای نیز که امارات برای بخش گردشگری خود لحاظ کرده بود، در جهان رتبه 33 را داشت. با این همه شاید بتوان درخشان ترین کار این کشور را دست یافتن به رتبه نخست در زیرشاخص کارآیی بازاریابی برای جذب گردشگران دانست. تلاش دولت امارات برای ایجاد کردن یک صنعت قابل اطمینان که تا حدی بتواند تکانه های قیمتی نفت را نیز جبران کند، منجر به توسعه صنایع مرتبط با حمل و نقل و همچنین اقامت و سفر نیز شد.بخش های خصوصی و دولتی با بازاریابی مناسب و ایجاد زیرساخت های باکیفیت موفق شدند در سال 2012 حدود 24 میلیارد دلار درآمدزایی و 173 هزار نفر را به گزارش مجمع جهانی اقتصاد در سال 2013 در این بخش مشغول به کار کنند. امارات توانسته است با سیاست های ترویج گردشگری و به خصوص توسعه حمل و نقل در این کشور، در گزارش مجمع جهانی اقتصاد در سال 2017 به رتبه یک جهان در اولویت دادن دولت به بخش گردشگری تبدیل شود.

البته روشن است که افت قیمت نفت و تاثیرات شدید آن بر کشورهای نفتخیز منطقه نیز یکی از عوامل مهمی بوده که در این زمینه نقش ایفا کرده است. در زمینه مخارج دولتی بخش گردشگری با دو پله صعود در جهان به رتبه 31 رسیده و کارآیی در جذب گردشگران نیز در همان رویه نخست باقی مانده است. این امر به معنای آن است که به رغم اولویت قائل شدن دولت امارات در بخش گردشگری مخارج آن چندان تغییر عمده ای نکرده و دولت بیشتر در حال هموار کردن اوضاع فعالیت های بخش خصوصی و سایر فعالان این صنعت است.امارات در گزارش سال 2017 مجمع جهانی اقتصاد، بیش از 17 میلیارد دلار از این صنعت به تولید ناخالص داخلی خود اضافه کرده و موجب اشتغال حدود 330 هزار نفر در این صنعت شده است.این رشد حاکی از اهمیت اولویت قائل شدن دولت در بخش گردشگری است. به گزارش مجمع جهانی اقتصاد در سال 2017 ایران 10 میلیارد دلار از کل صنعت گردشگری را به تولید ناخالص داخلی خود اضافه کرده است که با توجه به جاذبه ها و ظرفیت های کشور ایران در مقایسه با امارات جای رشد بسیاری دارد.

« دنیای سفر » این نوشته را از « روزنامه دنیای اقتصاد » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
1