29 مارس 2024 - 04:54
نقشه راه افزایش سرمایه گذاری خارجی از طریق گردشگری در گزارش پارلمان بخش خصوصی

سه موضوع اساسی در گردشگری ایران

29 آوریل 2017 - 14:20 dsfr.ir/5e19o

چشمه های باداب سورت

اتاق بازرگانی ایران در جدیدترین گزارش خود، قریب به 50 پیشنهاد برای افزایش سرمایه گذاری خارجی از طریق توسعه صنعت #گردشگری ارائه کرده است.

از منظر بخش خصوصی مقوله سرمایه گذاری بسیار مهم است و گردشگری می تواند به عنوان زمینه سرمایه گذاری عمل کند. گردشگر با ورود به ایران با زمینه های سرمایه گذاری خارجی آشنا می شود و سرمایه گذاری نیز باعث توسعه گردشگری می شود؛ بنابراین یک رابطه دوسویه میان آنها وجود دارد. این صنعت باید به عنوان مقدمه ای برای توسعه سرمایه گذاری و عامل پیشران آن مطرح باشد. همچنین به دلیل پراکندگی توریستی مناطق مختلف کشور، می تواند فرصت های شغلی مستقیم و غیرمستقیمی را در استان های مختلف ایجاد کند.

در این حال، اتاق بازرگانی ایران در جدیدترین گزارش خود پیرامون گردشگری ضمن بررسی ویژگی های سرمایه گذاری در گردشگری و همچنین فرصت ها، تهدیدها، نقاط ضعف و قوت توسعه توریسم در کشور، قریب به 50 پیشنهاد برای افزایش سرمایه گذاری خارجی از طریق توسعه این صنعت ارائه کرده است. این گزارش «تامین زیرساخت های لازم»، «ارائه تسهیلات و خدمات گردشگری مناسب جذب توریست» و «هدف گذاری در بازارهای بالقوه خارجی» را سه موضوع اساسی در گردشگری ایران دانسته و از آنها به عنوان مسائل قابل پیگیری در این حوزه یاد کرده است.

7 ویژگی سرمایه گذاری در گردشگری

براساس این گزارش، سرمایه گذاری در عرصه توریسم دست کم 7 ویژگی اصلی دارد. نخست آنکه، سمت تقاضا در صنعت گردشگری به شدت تحت تاثیر عوامل غیر اقتصادی است؛ به این معنا که وقوع بی ثباتی های سیاسی، تروریسم و گسترش بیماری های خاص از جمله مسائلی هستند که می توانند به آسیب پذیری جدی صنعت جهانگردی یک منطقه منجر شوند. از سوی دیگر، کالاها و خدمات تولیدشده در گردشگری عمدتا غیر قابل انبار کردن هستند و این ویژگی به دلیل ماهیت خدماتی بودن آن است. به این ترتیب روشن می شود که مساله نوسان عرضه و تقاضا در گردشگری بسیار حسا س تر از سایر صنایع تولیدی است. فصلی بودن نیز دیگر ویژگی گردشگری است. در صنعت توریسم تلاش ها باید در جهت کاهش نوسانات فصلی و دوره ای یا متعادل کردن تقاضاها در زمان های مختلف باشد.

شلوغ بودن بیش از حد یک هتل در فصلی از سال و خلوت بودن بیش از اندازه آن در فصلی دیگر مقرون به صرفه و صلاح نیست. در عین حال، کارشناسان معتقدند گردشگری صنعتی چتری است؛ به این معنا که نقصان در ارائه هر یک از کالاها و خدمات حین سفر، به ایجاد محدودیت در تقاضا برای سایر کالاها و خدمات این صنعت مبدل می شود. مثلا اگر خدمات اقامتگاهی مناسبی در یک مقصد گردشگری عرضه نشود، کارآیی سیستم حمل ونقل، ظرفیت خدمات غذایی، امکانات جاذبه های محلی و توانمندی دفاتر و واحدهای ارائه دهنده گردشگری همه و همه تا حدود بسیاری بی نتیجه می مانند. این درست نظیر آن است که قسمتی از یک چتر سوراخ شده باشد که کل آن را بی فایده می سازد. همچنین این صنعت به شدت تحت تاثیر سیستم حمل و نقل است.

در گزارش مذکور، از بلند بودن مدت زمان بازگشت سرمایه نیز به عنوان ششمین ویژگی سرمایه گذاری در گردشگری یاد شده است. سرمایه گذاری در صنعت گردشگری مبالغ زیادی را می طلبد و سال های زیادی لازم است تا سرمایه گذاری انجام شده بازیافت شود. از این رو، یک بنگاه گردشگری باید دارای چنان قابلیت انعطاف مالی باشد که در صورت بروز تنگناهای مالی یا رخدادهای غیرمترقبه توان حرکت و ادامه حیات اقتصادی خود را همواره حفظ کند. در نهایت، بهبود و گسترش سرمایه گذاری در صنعت گردشگری، زمینه ای مناسب برای تشکیل شرکت های بزرگ و مشارکت های چندملیتی را فراهم خواهد کرد. لذا ماهیت اصلی شرکت های چندملیتی و تاثیرات مثبت و منفی عملکرد فعالیت های این گونه شرکت ها در صحنه اقتصاد جهانی به ویژه در ارتباط با کشورهای توسعه نیافته را همواره باید مد نظر قرار داد. طبق این گزارش فرصت ها، تهدید ها و نقاط قوت و ضعف گوناگونی بر سر راه توسعه گردشگری ایران وجود دارد؛ نکاتی که در جدول آمده است.

پیشنهادهای راهبردی

از سوی دیگر این گزارش، توجه به جنبه فرهنگی کالاها و خدمات در سبد پرتفوی صادرات کشور؛ توجه به صنایع دستی و سرمایه گذاری بیشتر در این زمینه؛ جدیت بیشتر در امر شناساندن اهمیت صنعت گردشگری به مردم و فراهم سازی بستر پذیرش گردشگر در افکار عمومی؛ تبیین نقش این صنعت به عنوان کانال جذب سرمایه گذاری خارجی، منبع اشتغال زایی و راهی برای توسعه اقتصادی و انسانی؛ جهت دهی برای رسیدن به نوآوری، خلاقیت و تشویق به تحقیق و توسعه بیشتر در این زمینه؛ سرمایه گذاری در امور زیربنایی؛ اطلاع رسانی کافی درباره جاذبه های گردشگری و تبلیغات موثر جهت تبیین افکار جهانی توسط سازمان ها، دفاتر و نمایندگی های اطلاع رسانی در امور سیاحتی؛ انعقاد تفاهم نامه های همکاری با کشورها و سازمان های گردشگری جهانی و کشوری به منظور تبادل و جذب گردشگر بیشتر را برای افزایش سرمایه گذاری خارجی از طریق توسعه صنعت گردشگری پیشنهاد کرده است.

همچنین طراحی و اجرای بسته های حمایتی از گردشگران خارجی از قبیل اعطای خطوط اعتباری، کارت تخفیف، معافیت مالیاتی صادرات کالاهای گردشگری به صورت عملیاتی و شفاف؛ استفاده از نیروی انسانی کارآزموده و متخصص در امور مرتبط با گردشگری؛ اصلاح قوانین و مقررات ورود و خروج اتباع خارجی؛ تهیه نقشه جامع؛ تهیه و تنظیم شناسنامه برای كلیه آثار تاریخی و فرهنگی موجود در كشور و تلاش در جهت شناسایی آثار باستانی ایران در جهان و انتقال آنها به کشور؛ آگا ه سازی و اطلاع رسانی نسل جدید به مبانی تطبیقی حقوقی درباره آثار فرهنگی و تاریخی كشور؛ استفاده از فناوری های نوین و اطلاع رسانی الكترونیكی از طرق سایت ها به مردم جهان برای جذب گردشگر نیز از دیگر پیشنهادها در این عرصه عنوان شده است.

به باور کارشناسان اتاق ایران معرفی فرهنگ های تمدن ساز و اطلاع رسانی در زمینه تمدن عظیم ایرانی- اسلامی و آثار آن؛ برگزاری اجلاس و کنفرانس ها در شهرهای تاریخی برای تبلیغ و جذب بیشتر گردشگر؛ توجه به مفاهیم قرآن و روایات درباره گردشگری؛ تولید فیلم های جذاب و متناسب و نمایش آن در رسانه ها؛ ایجاد موزه های محلی در هر شهر برای نگهداری آثار شخصی افراد به نام آنها؛ ایجاد امكانات مناسب اقامتی، پذیرایی و بهداشتی در جوار آثار تاریخی؛ حفظ و مرمت گورستان های تاریخی و احیای آن به عنوان مدفن بسیاری از مفاخر علمی و مذهبی و تاریخی؛ ایجاد امنیت برای سرمایه گذاری در بخش میراث فرهنگی و گردشگری؛ ورود بخش خصوصی به صنعت موزه، میراث فرهنگی، گردشگری و هتلداری با نظارت دولت و ارائه تسهیلات و معافیت؛ آموزش نیروهای متناسب در بخش آثار تاریخی برای مرمت، حفظ، راهنمایی و پژوهش؛ استفاده از منابع اصل 44 در زمینه گردشگری و میراث فرهنگی برای كمك به بخش خصوصی؛ ایجاد امنیت برای گردشگران خارجی و اتخاذ تدابیر لازم جهت رفع ذهنیت های منفی موجود؛ رفع تبعیض برای جهانگردان خارجی و تخفیف ویژه برای آنها در بازدید از موزه ها و حذف موانع غیر ضروری و ایجاد تسهیلات اداری برای گردشگران از دیگر راهکارهایی است که می تواند به افزایش سرمایه گذاری های خارجی از طریق گردشگری بینجامد.

علاوه بر این، واگذاری جاذبه های طبیعی به بخش خصوصی برای ایجاد امكانات تفریحی و گردشگری با نظارت دولت؛ لزوم وحدت در سیاست گذاری بخش گردشگری؛ احیای دروازه های تاریخی به عنوان سمبل شهرهای تاریخی و جاذبه گردشگری؛ مرمت و احیای کاروانسراها، خانه ها، برج ها و قلعه های تاریخی وبهره داری از آنها به عنوان مراكز اقامتی، تفریحی و موزه؛ برگزاری تورهای رایگان برای دانشجویان به منظور آشنایی آنان با میراث فرهنگی؛ نصب تابلوی معرفی آثار در محل آنها؛ معرفی آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری هر شهر در مدخل آن؛ تامین امنیت آثار تاریخی و اتخاذ تدابیر و آموزش های لازم برای جلوگیری از سرقت آثار؛ ارتقای سطح خدمات رفاهی و گردشگری در حد استانداردهای جهانی برای جذب گردشگر نیز بخشی دیگر از این پیشنهادها است. در نهایت نیز این گزارش گسترش فرهنگ گردشگری و حفظ میراث فرهنگی در میان اقشار مختلف جامعه؛ نصب تابلوهایی برای نگاشتن یادبود و جلوگیری از مخدوش كردن آثار؛ تسهیل در تردد به مناطق گردشگری و اختصاص وسایل نقلیه و ایستگاه های خاص گردشگری برای جابه جایی گردشگران به محل آثار تاریخی خارج از شهرها؛ ارتقای كمی و كیفی صادرات صنایع دستی؛ استفاده از جاذبه ها و امتیازات ایران برای توریسم درمانی درحوزه آب درمانی و توریسم سلامت را از دیگر راه هایی دانسته که از آن طریق می توان به افزایش سرمایه گذاری خارجی در کشور از جمله در گردشگری دست یافت.

لزوم نقش آفرینی همه بخش ها

این گزارش در بخش پایانی خود تاکید کرده است که سیاست گذاران و برنامه ریزان کشور و منطقه با توجه به فرابخشی بودن صنعت توریسم، باید تدوین اهداف و برنامه ها را به گونه ای ترسیم کنند که ضمن تولی گری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، سایر بخش ها اعم از دولتی و خصوصی نیز در تامین نیازهای اساسی نقش خود را به درستی ایفا کنند تا به این ترتیب با تعامل و تعریف روابط متقابل و ارگانیک بخش های وابسته به این صنعت، شریان اقتصادی گردشگری کارآمد و توانمند شود؛ تا جایی که در بستر صنعت توریسم و با ایجاد کسب و کار جدید، سطح اشتغال زایی و درآمد لایه های مختلف اجتماعی رشد قابل قبولی داشته باشد.

کارشناسان همچنین یادآور شده اند که سرمایه گذاری در صنعت گردشگری نیازمند توسعه زیرساخت های اقتصادی، فراهم کردن شرایط اجتماعی مناسب و بهبود روابط سیاسی با سایر کشورها است. عدم شناخت، فقدان مطالعات امکان سنجی یا تحلیل هزینه منفعت در طرح های گردشگری، فقدان استفاده از نیروی انسانی کارآمد، تصورات منفی گردشگران درباره شرایط امنیتی کشور، تبلیغات نامناسب، نارسایی های محل های استقرار، موانع حمل و نقل، خدمات فرودگاهی نامناسب، نقش ناکارآمد دولت و نهادهای دولتی مثل بانک ها از عمده ترین مشکلات این صنعت به شمار می رود. با اتخاذ راهکارهای مناسب برای رفع هرکدام از موانع فوق و به کارگیری دانش حسابداری، چه در زمینه اقلامی که در قالب صورت های مالی مانند ترازنامه یا سود و زیان ارائه می شوند و چه در زمینه اقلامی که قابلیت ارائه در قالب اعداد و ارقام را ندارند، همچنین با لحاظ کردن مسائل مرتبط با حسابداری زیست محیطی می توان بسترهای مناسب را برای توسعه این صنعت فراهم کرد.

« دنیای سفر » این نوشته را از « روزنامه دنیای اقتصاد » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
1